Της Έλενας Κουλοπούλου,
Σε μια ακόμη επιθετική κίνηση προέβη η αμερικανική κυβέρνηση, στο πλαίσιο αυτού του επικίνδυνου και πολυμέτωπου «παιχνιδιού» στη γεωπολιτική σκακιέρα που έχει αρχίσει από όταν ανέλαβε την ηγεσία της χώρας.
Στο στόχαστρο αυτή τη φορά βρίσκονται οι Κουβανοί αξιωματούχοι αλλά και υψηλόβαθμοι άλλων κρατών μαζί με τα μέλη των οικογενειών τους που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τις κουβανικές «ιατρικές αποστολές». Οι ΗΠΑ αποφάσισαν όχι μόνο να τους επιβάλλουν κυρώσεις, αλλά και να αυστηροποιήσουν ακόμα περισσότερο τα κριτήρια χορήγησης βίζας.
Οι αποκαλούμενες «ιατρικές» ή αλλιώς «διεθνιστικές αποστολές» δεν είναι παρά η εξαγωγή ιατρικού προσωπικού μαζικά και σε διεθνές επίπεδο, το οποίο η Κούβα χρησιμοποιεί ως ένα εργαλείο ήπιας δύναμης (soft power), προκειμένου να χτίσει συμμαχίες και να ενισχύσει την εικόνα της στην διεθνή πολιτική σκηνή. Άλλωστε, αυτή η πρακτική φαίνεται να συνιστά και την κύρια πηγή ξένου συναλλάγματος για τη νήσο.
Το πρόγραμμα αυτό ξεκίνησε την δεκαετία του 1960, μετά την επανάσταση στην Κούβα. Από τότε οι γιατροί της έχουν σταλεί σε δεκάδες χώρες ανά τον κόσμο, συμβάλλοντας δραστικά στην αντιμετώπιση καταστροφικών επιδημιών, από τη χολέρα στην Αϊτή έως τον Έμπολα στη Δυτική Αφρική, ενώ άκρως σημαντική ήταν και η βοήθεια που προσέφεραν κατά την πανδημία του κόβιντ.
Όπως σημειώνουν οι κουβανικές αρχές, το 2023 περίπου 23.000 Κουβανοί επαγγελματίες υγείας εργάζονταν ως μέλη «ιατρικών αποστολών» σε 57 χώρες.
Ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών κουβανής καταγωγής Marco Rubio, κατηγόρησε την Κούβα ότι συνεχίζει να αποκομίζει κέρδη από την εκμετάλλευση και την καταναγκαστική εργασία των γιατρών της, επικρίνοντας συνολικά τις πρακτικές του καθεστώτος στον τομέα της εργασίας ως καταχρηστικές. Τόνισε μάλιστα ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα εκτός από το ότι ενισχύει οικονομικά την κυβέρνηση της Αβάνας, στερεί και από τον κουβανικό λαό την ιατρική περίθαλψη που τόσο χρειάζεται.
Σε απάντησή του στην πλατφόρμα Χ, ο υπουργός Εξωτερικών της Κούβας Bruno Rodríguez κατήγγειλε αυτή τη «βασισμένη σε ψέματα» απόφαση, λέγοντας ότι «έχει ως στόχο να πλήξει τις ιατρικές υπηρεσίες που προσφέρονται σε εκατομμύρια ανθρώπους στην Κούβα και στον κόσμο». Ακολούθησε η αντίδραση πολλών ηγετών της Καραϊβικής, που απέρριψαν με την σειρά τους τις κατηγορίες της αμερικανικής κυβέρνησης, τονίζοντας το πόσο βοηθητική και αναγκαία έχει καταστεί η κουβανική ιατρική αποστολή στις υγειονομικές υπηρεσίες τους. «Ξαφνικά τώρα, μας αποκαλούν διακινητές ανθρώπων επειδή προσλαμβάνουμε ειδικευμένο προσωπικό το οποίο και πληρώνουμε ακριβά», δήλωσε ο πρωθυπουργός του Τρινιντάντ και Τομπάγκο Keith Rowley.
Ο πρωθυπουργός του Αγίου Βικέντιου και των Γρεναδίνων, Ralph Gonsalves, ανέφερε ότι περίπου 60 άτομα στη χώρα του υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση μέσω προγράμματος που διαχειρίζεται η Κούβα. Χωρίς την παρουσία Κουβανών γιατρών η υπηρεσία αυτή πολύ πιθανώς θα ήταν αδύνατο να λειτουργήσει, σημειώνοντας δε πως το προσωπικό τους αμείβεται ισότιμα με τους ντόπιους. «Προτιμώ να χάσω τη βίζα μου παρά να πεθάνουν 60 φτωχοί ασθενείς», δήλωσε χαρακτηριστικά. Την ίδια στιγμή, η Τζαμαϊκανή υπουργός Εξωτερικών, Kamina Johnson Smith, τόνισε και αυτή τη μεγάλη προσφορά των Κουβανών γιατρών στο εθνικό σύστημα υγείας, επισημαίνοντας ότι περίπου 400 γιατροί, νοσηλευτές και τεχνικοί εργάζονται σήμερα στη χώρα.
Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι μη κυβερνητικές οργανώσεις όπως το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch) έχουν πολλάκις καταγγείλει τις συνθήκες υπό τις οποίες οι κουβανοί ιατροί στέλνονται και εργάζονται στο εξωτερικό, κάνοντας λόγο για «δρακόντειους κανόνες που παραβιάζουν τα θεμελιώδη δικαιώματά τους». Φυσικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν έγιναν ξαφνικά φιλεύσπλαχνοι προς τον κουβανικό λαό, ούτε υπέρμαχοι των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων. Λίγο μετά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, ο Πρόεδρος Trump επέλεξε να ακολουθήσει μια ακόμη σκληρότερη πολιτική απέναντι στην Κούβα, αυξάνοντας τις κυρώσεις, θέτοντας εμπόδια σε περισσότερες χρηματοοικονομικές συναλλαγές και το σπουδαιότερο, τοποθετώντας την ξανά στην μαύρη λίστα των κρατών που σύμφωνα με την Ουάσιγκτον υποστηρίζουν την τρομοκρατία.
Περιορίζοντας τις ιατρικές αποστολές και επιβάλλοντας νέες κυρώσεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να πλήξουν την οικονομική σταθερότητα της Κούβας, μειώνοντας τις πηγές εσόδων της, ενώ παράλληλα επιχειρούν να απομονώσουν το καθεστώς της διεθνώς. Αυτή η στρατηγική, αν και επισήμως παρουσιάζεται ως μια προσπάθεια υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της γεωπολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ Ουάσινγκτον και Αβάνας, μιας σύγκρουσης που έχει βαθιές ρίζες και εκδηλώνεται με διάφορες μορφές εδώ και δεκαετίες. Το ερώτημα που παραμένει, ωστόσο, είναι εάν τέτοιου είδους πιέσεις μπορούν να οδηγήσουν σε πραγματικές μεταρρυθμίσεις ή αν, αντιθέτως, θα ενισχύσουν περαιτέρω τη σκληροπυρηνική στάση της κουβανικής ηγεσίας, με αποτέλεσμα να πληγούν πρωτίστως οι ίδιοι οι πολίτες της χώρας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Caribbean leaders deny US claims that Cuban health workers are victims of forced labor, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Defiant Caribbean leaders dismiss trafficking accusations as US targets Cuba’s doctor diplomacy, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Οι ΗΠΑ αυστηροποιούν τον έλεγχο στις ιατρικές αποστολές της Κούβας, Business Daily, διαθέσιμο εδώ
