Της Γεωργίας Καρυώτη,
Κάθε επίσκεψη σε ένα second hand βιβλιοπωλείο υπόσχεται μια μεγάλη θεματολογία, κλασικές εκδόσεις και σπάνια έργα, μάλιστα, σε πολύ προσιτές τιμές. Ράφια γεμάτα με βιβλία κάθε είδους, από λογοτεχνία, μουσική, ποιητικές συλλογές και ιστορία, επιστημονικά συγγράμματα μέχρι comics, manga κι άλλα. Η διαδικασία της ανακάλυψης, σίγουρα, απαιτεί χρόνο, τύχη και υπομονή, προσφέροντας, ταυτόχρονα, έναν πλούτο ενδιαφερόντων έργων που δεν βρίσκονται τόσο εύκολα σε άλλες πηγές. Μερικές φορές μπορεί να βρεθεί κάποιο ξεχασμένο σημείωμα του προηγούμενου κατόχου μέσα σε ένα βιβλίο, μια αφιέρωση, μια προσωπική ιστορία που συνδέει τον νέο αναγνώστη με το παρελθόν στο πλαίσιο μιας «ρετρολατρικής» αναζήτησης.
Η ιστορία των second hand βιβλιοπωλείων ξεκινά περίπου τον 16ο αιώνα, με τους μικροπωλητές (bouquinistes) παλαιών και μεταχειρισμένων βιβλίων να δραστηριοποιούνται στις όχθες του Σηκουάνα. Πλέον, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της παριζιάνικης κουλτούρας με τους υπαίθριους πάγκους τους να παραμένουν σημείο αναφοράς για πολλούς συλλέκτες. Ένα άλλο εντυπωσιακό παράδειγμα στον χώρο της γαλλικής ιστορίας συνιστά το χωριό Montolieu, γνωστό και ως «χωριό των βιβλίων», με περίπου 15 second hand βιβλιοπωλεία, που προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες βιβλιόφιλους απ’ όλον τον κόσμο.
Αντιστοίχως, στο Λονδίνο πλανόδιοι έμποροι πωλούσαν παλιά βιβλία στους δρόμους σε χαμηλές τιμές, ενισχύοντας την πρόσβαση στη γνώση σε χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις. Οι μεταρρυθμίσεις του 19ου αιώνα διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην αγορά παλαιών βιβλίων, καθώς η εκπαίδευση έγινε πιο προσιτή και η μεσαία τάξη άρχισε να αναπτύσσει ενδιαφέρον για τη συλλογή σπάνιων εκδόσεων. Τον 20ο αιώνα, η Charing Cross Road καθιερώθηκε ως το κέντρο του βιβλιοεμπορίου στο Λονδίνο, με την οδό αυτή να έχει φιλοξενήσει μερικά από τα πιο γνωστά βιβλιοπωλεία μεταχειρισμένων βιβλίων και σπάνιων έργων.
Πολλά τέτοια βιβλιοπωλεία, συχνά, φιλοξενούν παρουσιάσεις βιβλίων, διοργανώνουν βραδιές ποίησης, προσφέροντας σημεία συνάντησης για ανταλλαγή βιβλίων και ιδεών. Επιπλέον, προμηθεύονται βιβλία σε διαφορετικές γλώσσες, αναδεικνύοντας την ποικιλόμορφη πολιτισμική αξία τους. Είναι ένας εναλλακτικός τρόπος να γνωρίσεις την ιστορία και τον πολιτισμό μιας πόλης, με τους τίτλους των βιβλίων να αντικατοπτρίζουν τις λογοτεχνικές προτιμήσεις, τις τάσεις και τις ιδέες που κυριαρχούσαν στο παρελθόν.
Παράλληλα, προσφέρουν τη δυνατότητα δωρεάς βιβλίων, ενδυναμώνοντας τη νοοτροπία της επαναχρησιμοποίησης. Πέραν, όμως, της ενίσχυσης της οικολογικής συνείδησης και της βιωσιμότητας, υπάρχουν second hand βιβλιοπωλεία που προσφέρουν τα έσοδα τους σε μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, όπως το Book Garden στο Κουκάκι, το οποίο συνεργάζεται με οργανώσεις υπέρ της προστασίας κακοποιημένων γυναικών. Πρόκειται, λοιπόν, για ξεχωριστές γωνιές στους δρόμους των μεγάλων πόλεων με έντονο ανθρωπιστικό στοιχείο αλλά και πολιτιστική ιδιαιτερότητα.
Σήμερα, τα second hand βιβλιοπωλεία διατηρούν τη διαχρονική γοητεία τους και συνεχίζουν να προσελκύουν αναγνώστες, που αναζητούν όχι μόνο την εμπειρία της ανάγνωσης αλλά και την επαφή με το παρελθόν. Εκτός από τη λογοτεχνική τους σημασία, αυτά τα καταστήματα, όπως προαναφέρθηκε, συμβάλλουν στη βιωσιμότητα, προωθώντας την ανακύκλωση και μειώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της εκδοτικής βιομηχανίας. Παράλληλα, στηρίζουν κοινωνικές πρωτοβουλίες, δημιουργώντας μια πιο κοινοτική αίσθηση γύρω από τη λογοτεχνία. Σε έναν κόσμο όπου η γρήγορη κατανάλωση και το ατέλειωτο scrolling έχουν κυριαρχήσει, αυτά τα βιβλιοπωλεία προσφέρουν μια αργή, στοχαστική εμπειρία ανακάλυψης, ενώ, ταυτοχρόνως, προωθούν καίρια κοινωνικά μηνύματα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Bouquistes of Paris,atlasobscura.com, διαθέσιμο εδώ
- Αναδρομή στην ιστορία των βιβλιοπωλείων,blog.f-all.gr, διαθέσιμο εδώ
