Της Ευθυμίας Γκαμπέση,
Σε μία περίοδο, όπου η κοινή γνώμη και προσοχή έχει στραφεί από το υπερφυσικό και το θείο στο κοσμικό και το χειροπιαστό, είναι πολύ μικρός ο αριθμός των θρησκευτικών προσωπικοτήτων που ασκούν μεγάλη επιρροή στον λαό. Ωστόσο, ένας από τους σημαντικότερους θρησκευτικούς ηγέτες και κατ΄ εξοχήν της Καθολικής Εκκλησίας είναι ο τίτλος του Πάπα.
Σήμερα, λοιπόν, πρωταγωνιστής αποτελεί ο 266ος Πάπας, ο Πάπας Φραγκίσκος, Επίσκοπος Ρώμης, επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και ανώτατος άρχοντας του Βατικανού, ο οποίος εξελέγη στις 13 Μαρτίου 2013. Η αυτοβιογραφία συντίθεται σε συνεργασία με τον Ιταλό δημοσιογράφο, Κάρλο Μούσο: Ελπίδα, την οποία μπορείτε να βρείτε εύκαιρη στις Εκδόσεις Gutenberg. Ο Πάπας Φραγκίσκος, δεν ήταν ανέκαθεν «Φραγκίσκος»· γεννήθηκε ως Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο στις 17 Δεκεμβρίου 1936, στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής. Ως ένα παιδί Ιταλών μεταναστών, μιλάει για γεγονότα ήδη πριν από τη γέννησή του, αφηγούμενος την ιστορία της οικογένειάς του και των δυσκολιών που χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν.
Η αρχή του βιβλίου, που πραγματοποιείται με μία αρκετά αισιόδοξη νότα, γίνεται σαφές ότι το έργο αυτό μιλά για τη σημασία της ελπίδας, όπως άλλωστε φανερώνει και ο τίτλος, με εκείνη να μην εξαπατά, να μην απογοητεύει. Σύμφωνα και με τον ίδιο τον Πάπα Φραγκίσκο: «Όλα γεννιούνται για να ανθίσουν σε μία αιώνια άνοιξη». Έχοντας λάβει μία δόση ευθυμίας από τα πρώτα του λόγια, μεταφερόμαστε σε πρώτο χρόνο σε μία εποχή που δεν ήταν και η πιο ευχάριστη, τόσο για την οικογένειά του όσο και για τους ομοεθνείς του. Φυσικά, δεν είναι άλλη από την περίοδο του μεγάλου μεταναστευτικού κύματος Ιταλών προς τη Δύση (migrantes ultramar), κατά κύριο λόγο σε Ηνωμένες Πολιτείες, Βραζιλία και Αργεντινή, η λεγόμενη υπερπόντια μετανάστευση του 19ου και 20ου αιώνα. Η «ελπίδα» ξεκινά ήδη από τότε, αφού οι άμοιροι Ιταλοί εργάτες είχαν προσάψει στην Αμερική τον τίτλο της «Γης της Επαγγελίας», δεδομένων των υποσχέσεων και των υποτιθέμενων ευκαιριών. Ωστόσο, αυτό που ακολούθησε ήταν πείνα, κακουχίες και φτώχεια.
«Ένας λαός χωρίς ρίζες είναι χαμένος, ένας άνθρωπος χωρίς ρίζες είναι ασθενής»
Κατόπιν, γίνεται λόγος για τις κακουχίες του πολέμου και όλες τις επώδυνες και καταστροφικές επιπτώσεις που έρχονται με το πέρασμά του. Άλλωστε, όπως επισημαίνει και ο ίδιος στο βιβλίο, ο πόλεμος είναι η καλύτερη βιομηχανία μεταναστών. Και αυτός ο πόλεμος αφήνει πίσω του σπόρους για να φυτρώσει ένας άλλος πόλεμος, με καρπούς ακόμα περισσότερη βία.
«Ανάμεσα στους ηττημένους, οι φτωχοί πεινάνε, ανάμεσα στους νικητές, οι φτωχοί πάλι πεινάνε»
– Bertolt Brecht
Αφήνοντας την παιδική ηλικία στην άκρη, προχωρά στις θρησκευτικές σπουδές, καθώς και στη φανερή του κλίση στον ιεραποστολικό του δρόμο. Ζώντας στο Μπουένος Άιρες, ο Καθολικός ηγέτης περιγράφει την εμπειρία του ως αρχιεπίσκοπος, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα και τη σχέση του με την κοινωνία και τις καταπιεσμένες κοινωνικές ομάδες, καθώς και για τα καθήκοντα που ανέλαβε ως Πάπας.
Επιπρόσθετα, γίνεται λόγος για τις κρίσιμες στιγμές της θητείας του, όπως τα ταξίδια του σε διάφορες χώρες, τις συναντήσεις του με πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες, καθώς και τις προτεραιότητες που θέτει για την Εκκλησία και την ανθρωπότητα. Η γενικότερη ιδέα του βιβλίου περιστρέφεται γύρω από μία αισιοδοξία για ένα καλύτερο μέλλον, μία επιτακτική ανάγκη για ανθρώπινη αλληλεγγύη, ειρήνη και εννοείται σεβασμό για το περιβάλλον και τις δίκαιες κοινωνικές δομές. Δεν αποκλείει, επίσης, και τον σεβασμό προς άλλες κουλτούρες και διάφορες θρησκείες.
Η αυτοβιογραφία του Πάπα Φραγκίσκου, εκτός από μια προσωπική μαρτυρία, είναι και μια πρόσκληση για το κοινό να επανεξετάσει τις αξίες που καθοδηγούν τη ζωή του και να αναγνωρίσει τη σημασία της αλληλεγγύης, της ελπίδας και της ενότητας στον κόσμο των σύγχρονων προκλήσεων.
