Της Ευσταθίας Στράντζαλη,
Βρισκόμαστε σε εποχή που η ανάπτυξη της τεχνολογίας προχωράει με τέτοιους ρυθμούς, ώστε τίποτα να μην μπορεί να ξεφύγει από το πέρασμά της. Αυτός ο αόρατος εχθρός —ή και όχι— είναι παρόν σε κάθε κοινωνική, πολιτική, πολιτισμική, αλλά και οικονομική διάσταση μιας κοινωνίας, επηρεάζοντας κάθε πτυχή της. Όταν μιλάμε, όμως, για Ευρώπη, μιλάμε για ένα σύμπλεγμα πολλών και διαφορετικών κοινωνιών που η κάθε μια έχει τον ρόλο της μέσα σε αυτό το συνεκτικό πλαίσιο. Με τον όρο όμως ψηφιακή μετάβαση, τι ακριβώς εννοούμε;
Με τον όρο ψηφιακή μετάβαση, ή αλλιώς ψηφιακός μετασχηματισμός (digital transformation), εννοούμε τη χρήση των τεχνολογικών μέσων για το μετασχηματισμό επιχειρήσεων και υπηρεσιών, αλλά και κοινωνικοπολιτικών χαρακτηριστικών εν γένει. Στόχος της ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών σε έναν οργανισμό είναι η αποδοτικότερη λειτουργία του, αλλά και, σε ορισμένες περιπτώσεις, η αναβάθμισή του, προς όφελος του συνόλου και ως απάντηση στα νέα κοινωνικά φαινόμενα, που αναδύονται λόγω της τεχνολογίας. Ας δούμε, όμως, πιο αναλυτικά τη σχέση αυτής της μετάβασης με την Ευρώπη και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ρίχνοντας μία ματιά στο παρελθόν, βλέπουμε ότι ήδη από τον Απρίλιο του 2021 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε την ανάγκη να ενταχθεί, αλλά και να προσαρμοστεί στις νέες τάσεις, καθώς ενέκρινε το πρόγραμμα Ψηφιακή Ευρώπη. Το εγχείρημα αυτό είχε ως στόχο την ψηφιακή μετάβαση, αλλά και την αναβάθμιση των οικονομιών και των κοινωνιών της Ευρώπης. Προχωρώντας στα χρόνια, βλέπουμε ότι το 2023 παρά την οικονομική αβεβαιότητα, αλλά και την ευρύτερη κακή οικονομική κατάσταση, η Ευρώπη αποφάσισε να αυξήσει τις επενδύσεις της στην ψηφιακή μετάβαση κατά 16% περίπου, συγκριτικά με το 2022, επενδύοντας περίπου 510 δισεκατομμύρια ευρώ. Είναι ένα σχέδιο το οποίο θα συνεχιστεί για πολλά χρόνια ακόμα αντιστοίχως και στην τεχνολογική ανάπτυξη και ενσωμάτωση στα στενά πλαίσια κάθε κράτους.
Οι δαπάνες αυτές στηρίζονται κυρίως από τις επιχειρήσεις, οι οποίες ποντάρουν στην αποκόμιση μεγαλύτερων κερδών, αλλά και σε μια σύσταση πιο βιώσιμη ενισχύοντας έτσι την δομή τους και κρατώντας τους ψηλά σε επίπεδο ανταγωνισμού. Η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι οι 3 χώρες που διατηρούν το θέμα της ψηφιακής μετάβασης σε καίρια θέση στη διαμόρφωση της ατζέντας τους.
Περνώντας όμως σε ένα πιο αφαιρετικό επίπεδο, πρέπει να δούμε και συνολικά αν ο πληθυσμός κάθε χώρας αφομοιώνει τις πτυχές αυτού του εγχειρήματος και εντάσσεται σε αυτές τις νέες τεχνικές, ή αν απλά έχουμε μια προσπάθεια μόνο από τα λίγα στελέχη των κρατών και της περιορισμένης Ευρώπης. Έρευνες δείχνουν ότι μέχρι και το 2023 τα ποσοστά ανθρώπων που είχαν ενταχθεί σε αυτό το νέο πλαίσιο και μπορούσαν να ανταποκριθούν, περνούσαν κατά πολύ λίγο μόλις το 50%, ποσοστό μη ικανοποιητικό για τις προσδοκίες, αλλά και τις απαιτήσεις των νέων αυτών συνθηκών και αλλαγών. Ο στόχος που είχε τεθεί άγγιζε το 80% και η απόκλιση είναι μεγάλη, δημιουργώντας έτσι ένα κλίμα αμφισβήτησης για τη λειτουργία και την αποτελεσματικότητα των μέτρων που έχει λάβει κάθε χώρα προς το νέο αυτό εγχείρημα, το οποίο θα έχει συλλογικά, ενδεχομένως, οφέλη.
Καθώς, όμως, αυτός είναι ο λόγος έρευνας, αξίζει να αναφερθούμε και να εμβαθύνουμε στους τρόπους με τους οποίους η Ευρωπαϊκή Ένωση θα έφερνε εις πέρας το εγχείρημα αυτό. Η ένταξη της τεχνολογίας στη ζωή μας, αλλάζει από τον τρόπο που επικοινωνούμε μέχρι και τον τρόπο που εργαζόμαστε σε καθημερινή βάση. Η εργασία μέσω διαδικτύου φάνταζε κάτι τελείως ξένο κάποιες δεκαετίες πριν. Για να μπορούν οι επιχειρήσεις αλλά και τα άτομα, ως οντότητες, να προσχωρήσουν σε αυτό το νέο πλαίσιο χωρίς να αισθάνονται φόβο, έχει δεσμευτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον δραστηριοποίησης και των δύο υποκειμένων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο έχουν δημιουργηθεί πάρα πολλές ψηφιακές υπηρεσίες, οι οποίες αντικαθιστούν ή συμπληρώνουν σύνθετες λειτουργίες που μέχρι τότε πραγματοποιούνταν μόνο δια ζώσης. Επίσης, η ψηφιακή αναβάθμιση θα συνδράμει και στη δημιουργία σχεδίων, αλληλεπιδράσεων, ακόμα και εργασίας έξω από τα σύνορα της κάθε χώρας, αυξάνοντας έτσι σε μεγάλο βαθμό την άνθηση ευκαιριών, αλλά και την καλύτερη επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ των χωρών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης, βοηθά τα κράτη μέλη να πραγματοποιήσουν μεταρρυθμίσεις για την απελευθέρωση του δυναμικού ψηφιακής ανάπτυξης και την εφαρμογή καινοτόμων λύσεων για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες. Παράλληλα, συμβάλλει στη βελτίωση της προσβασιμότητας και της αποδοτικότητας των δημόσιων υπηρεσιών. Σε πολλές χώρες όπως το Βέλγιο και η Λιθουανία, παρατηρείται ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης σε τομείς όπως το εμπόριο και η καινοτομία. Η ηλεκτρονική δημόσια διοίκηση βελτιώνει την αποδοτικότητα, αυξάνει τη φιλικότητα προς το χρήστη και ενισχύει την προσβασιμότητα. Συμβάλλει, επίσης, στην προώθηση δεοντολογικών πρακτικών και στη μείωση των κινδύνων διαφθοράς. Η Ιταλία και η Σλοβακία είναι δύο χώρες που έχουν εμβαθύνει σημαντικά στη δημόσια οικονομία. Παραδείγματα χωρών που δίνουν έμφαση στην ψηφιοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης είναι η Κροατία και η Τσεχία, οι οποίες διευκολύνουν την πρόσβαση των πολιτών στα υγειονομικά τους έγγραφα, επιταχύνουν τη διαδικασία περίθαλψης και βελτιώνουν την επικοινωνία τους με τους αρμόδιους γιατρούς, μέσω της λεγόμενης τηλεϊατρικής.
Σίγουρα, κανένα εγχείρημα στη ζωή μας και κανένας τομέας δεν έχει μόνο θετικές συνιστώσες ή έναν ανοιχτό δρόμο υλοποίησης χωρίς εμπόδια. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για φαινόμενα πολυδιάστατα, που επηρεάζουν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού και, συνεπώς, είναι πιο σύνθετα. Οι αλλαγές, είτε σε εθνικό είτε σε υπερεθνικό επίπεδο, αρχικά μπορεί να φαίνονται κάπως επίφοβες—ιδιαίτερα σε τομείς όπου αλλάζει ο τρόπος ζωής ή ακόμα και ο τρόπος εργασίας πολλών ανθρώπων. Αυτές οι μικρές αντιστάσεις, όμως, είναι προκλήσεις που κάθε κράτος πρέπει να αντιμετωπίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ώστε να γίνουν επιτυχημένες οι όποιες μεταρρυθμίσεις.
Η «Πορεία προς την Ψηφιακή Δεκαετία» είναι το πολιτικό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Καθορίζει συγκεκριμένους ψηφιακούς στόχους και ορόσημα που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030. Το πρόγραμμα δίνει προτεραιότητα στις ψηφιακές δεξιότητες και την ψηφιακή εκπαίδευση, ενώ διαρθρώνεται γύρω από τέσσερις βασικούς άξονες: δεξιότητες, επιχειρήσεις, κυβέρνηση και υποδομές. Αυτοί ακριβώς οι πυλώνες είναι θα βοηθήσουν την Ευρώπη να προχωρήσει ένα βήμα μπροστά και να ανταποκριθεί με επιτυχία στα νέα δεδομένα που αναδύονται σε όλες τις σύγχρονες κοινωνίες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ψηφιακό μέλλον για την Ευρώπη, consilium.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- Ψηφιακός μετασχηματισμός: Η Ευρώπη επενδύει 508 δισ. το 2023, powergame.gr, διαθέσιμο εδώ
- Πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη»: Έναρξη νέας πρόσκλησης για τον 5ο κύκλο υποβολής προτάσεων, taxheaven.gr, διαθέσιμο εδώ
- Europe’s Digital Decade: digital targets for 2030, commission.europa.eu. διαθέσιμο εδώ
