Της Μαρίας Μαυρομανωλάκη,
Η Λωρίδα της Γάζας υπήρξε επί μακρόν ένα κομβικό σημείο πολεμικών συγκρούσεων, χαρακτηριζόμενο από επαναλαμβανόμενες κλιμακώσεις βίας, που περιοδικά αναστέλλονται από εύθραυστες εκεχειρίες. Οι επιθέσεις της Hamas στα ισραηλινά εδάφη (Οκτώβριος 2023) σηματοδότησε την αναζωπύρωση των εχθροπραξιών, οδηγώντας σε εξαπόλυση αμοιβαίων επιθέσεων πλήρους κλίμακας και σε περαιτέρω επιδείνωση της ανθρωπιστικής κρίσης στην περιοχή. Η προσφάτως επιτευχθείσα κατάπαυση του πυρός και συμφωνία εκεχειρίας (Ιανουάριος 2025) προσέφερε μια στιγμιαία ανάπαυλα από τις συγκρούσεις, καλλιεργώντας συγκρατημένη αισιοδοξία για μια βιώσιμη ειρηνευτική διαδικασία. Ωστόσο, το Ισραήλ ανανέωσε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, επικαλούμενο την αποτυχία συμμόρφωσης της Hamas στους όρους της συμφωνίας περί ανταλλαγής ομήρων και την απόρριψη των προτάσεων των ΗΠΑ από την Hamas αναφορικά με την εξέλιξη της δεύτερης φάσης της εκεχειρίας (Μάρτιος 2025).
Στον απόηχο αυτών των εξελίξεων, σημειώθηκαν πρωτοφανείς δημόσιες διαδηλώσεις στη βόρεια Γάζα, όπου οι κάτοικοι εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για τη συνεχιζόμενη σύγκρουση και το βαθύ ανθρωπιστικό της τίμημα. Οι διαδηλώσεις, ιδίως σε περιοχές όπως η Beit Lahia και η Jabaliya, αντιπροσωπεύουν μια σημαντική αλλαγή στο πολιτικό τοπίο της περιοχής. Ιστορικά, η δημόσια διαφωνία κατά της Hamas ήταν σπάνια, δεδομένου του απόλυτου ελέγχου της πολιτικής εξουσίας της και της καταστολής των αντιπολιτευτικών κινημάτων. Ωστόσο, η αυξανόμενη ανθρωπιστική κρίση έχει προκαλέσει ευρεία λαϊκή δυσαρέσκεια. Οι διαδηλωτές εξέφρασαν την αγανάκτησή τους όχι μόνο για τις συνεχιζόμενες ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις, αλλά και για τη διακυβέρνηση της Hamas μέσω αντιπολιτικών συνθημάτων. Αν και οπλισμένοι μαχητές της Hamas κατέστειλαν τις διαδηλώσεις, ασκώντας βία και προβαίνοντας σε συλλήψεις, αυτές συνεχίστηκαν και σε άλλες περιοχές της Γάζας, υποδηλώνοντας την επιμονή των διαδηλωτών.
Τα παράπονα των διαδηλωτών είναι πολύπλευρα και ερείδονται σε σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές δυσχέρειες που προκαλεί ο συνεχιζόμενος αποκλεισμός της Γάζας. Αυτή η απομόνωση έχει οδηγήσει σε οξείες ελλείψεις βασικών αγαθών, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων, καυσίμων και φαρμάκων, αλλά και στην εκτεταμένη υποβάθμιση των υποδομών της περιοχής. Τα πλήγματα σε τομείς όπως η στέγαση, η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση, αλλά και η ανυπολόγιστη ζημία των ευρύτερων ιδιωτικών περιουσιακών αγαθών έχουν τροφοδοτήσει το αίσθημα απελπισίας και οργής του πληθυσμού, εκφράζοντας ηχηρά την απαίτησή του προς πολιτική αναδιάρθρωση. Η ατελέσφορη αντιμετώπιση των αναγκών του από τη Hamas, η εστίαση της ομάδας στην ένοπλη αντίσταση και η προτεραιοποίηση των στρατιωτικών στόχων έναντι των πολιτικών αναγκών έχουν αποξενώσει πολλούς κατοίκους. Συνεπώς, καταδικάζουν τις ισραηλινές ενέργειες, αλλά εκφράζουν και την ανεπάρκεια της Hamas ως προς τη διακυβέρνηση της περιοχής.
Σε απάντηση στις πρόσφατες διαδηλώσεις στη Γάζα, η Hamas προσπάθησε να υποβαθμίσει τη σημασία των συνθημάτων κατά της και τα χαρακτήρισε ως μεμονωμένες, αυθόρμητες εκφράσεις που δεν αντιπροσωπεύουν το ευρύτερο εθνικό αίσθημα. Το Κυβερνητικό Γραφείο Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (GMO) της Hamas στη Γάζα εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία υποστήριξε ότι τα συνθήματα αυτά, ιδιαίτερα εκείνα που ζητούν την απομάκρυνση της Hamas, είναι άμεσο αποτέλεσμα της πρωτοφανούς πίεσης που δέχονται οι Παλαιστίνιοι υπό τον συνεχιζόμενο αποκλεισμό και τη στρατιωτική σύγκρουση. Σύμφωνα με το GMO, αυτές οι διαμαρτυρίες είναι μια αντανάκλαση των ακραίων δυσκολιών και της καθημερινής βίας που υφίστανται οι κάτοικοι της Γάζας και όχι μια ευρεία απόρριψη της προσέγγισης της Hamas στη σύγκρουση.
Η κατάσταση στη Γάζα αντικατοπτρίζει ένα φαύλο κύκλο βίαιων εχθροπραξιών και βραχύβιων εκεχειριών, που διαιωνίζουν τα δεινά των κατοίκων και υπονομεύουν την ευημερία τους. Αν και η Hamas συνεχίζει να διατηρεί τον έλεγχο της περιοχής, οι δημόσιες διαμαρτυρίες του πληθυσμού υποδηλώνουν την επικριτική αντιμετώπιση της ηγεσίας και της πολιτικής της, καθώς και την απαίτηση αναπροσαρμογής της πολιτικής δυναμικής στην περιοχή. Η εξέλιξη της κρίσης στη Γάζα δεν εξαρτάται αποκλειστικά από εσωτερικές πολιτικές διεργασίες, αλλά συνδιαμορφώνεται με την παρέμβαση διεθνών δρώντων και τη στάση της διεθνούς κοινότητας. Η μεταβολή του status quo στη Γάζα κρίνεται επιτακτική για την εδραίωση της σταθερότητας και την ανασυγκρότηση της περιοχής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Enough war: Why Gazans are protesting Hamas now, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Hundreds join protest against Hamas in northern Gaza, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Hundreds join Gaza’s largest anti-Hamas protest since war began, BBC, διαθέσιμο εδώ
