Της Αναστασίας Βλαχοπούλου,
Τα τελευταία χρόνια, οι γυναίκες στο Ιράν έχουν βρεθεί στο επίκεντρο σημαντικών κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων καθώς βιώνουν διακρίσεις και κοινωνικούς περιορισμούς που επηρεάζουν βαθιά την ζωή τους. Παρόλα αυτά, παραμένουν η κινητήρια δύναμη για αλλαγή στην χώρα.
Οι πιο μαζικές διαδηλώσεις σε όλην την χώρα ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2022, έπειτα από τον θάνατο της Μαχσα Άμνι, με πολλές γυναίκες να επιλέγουν να μην φορούν χιτζάμπ. Η 22χρονη Άμνι, πέθανε υπό κράτηση όταν σενεληφθη από την «Αστυνομία των Ηθών» για φερόμενη παραβίαση του ενδυματολογικού κώδικα σχετικά με τo χιτζάμπ. Οι διαμαρτυρίες αυτές οδήγησαν στην δημιουργία του κινήματος «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», μέσα από το οποίο οι πολίτες, ιδιαίτερα οι γυναίκες, εξέφρασαν την αντίθεση τους στις αυστηρές ενδυματολογικές επιταγές και την καταπίεση των δικαιωμάτων τους.
Ωστόσο οι σαρωτικές αυτές διαμαρτυρίες για θεμελιώδεις αλλαγές, αντιμετωπίστηκαν με μια βάναυση κυβερνητική καταστολή που είχε ως αποτέλεσμα εκατοντάδες θανάτους και δεκάδες χιλιάδες αυθαίρετες συλλήψεις καθώς και με την αυστηροποίηση της νομοθεσίας της χώρας.
Μέχρι τώρα, το δικαίωμα των γυναικών να επιλέγουν τον δικό του τρόπο ντυσίματος παραμένει στο επίκεντρο του κινήματος διαμαρτυρίας. Ως αντίποινα, οι ιρανικές αρχές έχουν εντείνει την παρακολούθηση και την επιβολή της υποχρεωτικής χρήσης του χιτζαμπ, αξιοποιώντας σύγχρονες τεχνολογίες όπως drones και λογισμικό αναγνώρισης προσώπου μεταξύ γυναικών που δεν υπακούσουν στον κώδικα ενδυμασίας που υπάρχει στο Ιράν.
Το γεγονός της εντατικοποίησης της παρακολούθησης και της παραβίασης των θεμελιωδών ελευθεριών των γυναικών, έχει προκαλέσει σημαντική ανησυχία στην διεθνή κοινότητα με οργανώσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων να δραστηριοποιούνται κατα των ιρανικων αρχών καταγγέλοντες τις πρακτικές αυτές. Οι ερευνητές του ΟΗΕ υποστηρίζουν ότι άτομα της κυβέρνησης του Ιράν χρησιμοποιούν διάφορες στρατηγικές και κυβερνητικά μέσα για να παροτρύνουν τους πολίτες να καταγγείλουν γυναίκες που δεν φορούν χιτζαμπ.
Σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, οι αρχές εφαρμόζουν «γενικευμένη παρακολούθηση» σε δημόσιους χώρους, ενώ η αστυνομία πραγματοποιεί μαζικούς ελέγχους σε γυναίκες οδηγούς προκειμένου να διασφαλίσει την συμμόρφωση τους με τον ενδυματολικό κώδικα της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Χαρακτηριστικά μαρτυρίες έχουν αναφέρει πως «σε δεκάδες χιλιάδες γυναίκες επιβλήθηκε η κατάσχεση του αυτοκινήτου τους κατα αυθαίρετο τρόπο ως τιμωρία διότι τόλμησαν να αψηφήσουν τους νόμους που επιβάλλουν την υποχρεωτικότητα της μαντίλας στις Ιρανές. Οι διαταγές αυτές βασίζονται σε εικόνες που ελήφθησαν από κάμερες παρακολούθησης ή σε εκθέσεις αστυνομικών με πολιτικά που περιπολούν στους δρόμους και χρησιμοποιούν μια εφαρμογή, το Nazer, για να καταγράφει τις πινακίδες των αυτοκινήτων οι οδηγοί ή οι επιβάτες των οποίων δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες». Η εφαρμογή αυτή χρησιμοποιείται, συγχρόνως , από πολίτες, έχοντας την δυνατότητα να προσθέσουν προσωπικά στοιχεία και την τοποθεσία γυναικών που δεν φορούν χιτζαμπ καθώς και τον αριθμό πινακίδας οχημάτων (ταξί, ασθενοφόρα , λεωφορεία) όπου εντοπίζονται με πρόφαση ότι «παραβιάζουν τον ενδυματολογικό κώδικα».
Επιπλέον, οι αρχές έχουν εγκαταστήσει εφαρμογές αναγνώρισης προσώπου σε εισόδους πανεπιστημίων, όπως το Amirkadir της Τεχερανης, για τον εντοπισμό γυναικών που δεν φορούν χιτζαμπ. Το ίδιο συμβαίνει και σε αεροδρόμια, τραπεζικές υπηρεσίες ή μέσα μαζικής μεταφοράς όπου τους απαγορεύεται η πρόσβαση αν δεν φορούν το χιτζαμπ.
Παρά την καταστολή και τις πιέσεις, οι γυναίκες στο Ιράν συνεχίζουν να αγωνιζονται και να διαμαρτύρονται για τα δικαιωματα τους, επιδεικνύοντας αξιοσημειώτη αντοχή και θάρρος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Iran using drones and apps to enforce women’s dress code, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Ιran uses drones and cameras to monitor women in public places, Independent, διαθέσιμο εδώ
- Πώς το Ιράν χρησιμοποιεί drones και apps για να ελέγχει τις γυναίκες, In.gr, διαθέσιμο εδώ
- Iran is using drones and apps to catch women who aren’t wearing hijabs, says UN report, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Women in Iran fight for rights as economic crisis bites, DW, διαθέσιμο εδώ
-
Ιράν: Η Διεθνής Αμνηστία καταγγέλλει μαζική παρακολούθηση και καταστολή κατά των γυναικών, Capital.gr, διαθέσιμο εδώ
