Της Κωνσταντίνας Βουδούρη,
Με αφορμή το γεγονός που έγινε στην Εθνική Πινακοθήκη, ένα γεγονός συνώνυμο μιας μορφής βανδαλιστικης επίθεσης, έχουν δημιουργηθεί διάφοροι προβληματισμοί και διαμορφωθεί επίσης διάφορες απόψεις επί του θέματος. Ανεξαρτήτως του συγκεκριμένου συμβάντος που διαπράχθηκε εκείνη τη μέρα, για το οποίο δε θα γίνει λόγος σε αυτό το άρθρο, αξίζει να γίνει αναφορά για τη σχέση μεταξύ τέχνης και ελευθερίας λόγου.
Η τέχνη νοείται ως ένας τρόπος έκφρασης που δε γνωρίζει όρια και στεγανά, είναι ελεύθερη και προασπίζεται την ελευθερία. Έχει δεχθεί κατά καιρούς, για παράδειγμα στην περίοδο της δικτατορίας στον ελληνικό χώρο, κατά κόσμο «χούντα», σκληρή λογοκρισία σχετικά με το τι πρέπει να απεικονιστεί, με το τι πρέπει να αναγνωσθεί και να ακουστεί. Σε αυτό το σημείο αξίζει να τονισθεί πως με τη λέξη «τέχνη» δεν αναφερόμαστε μόνο στη ζωγραφική, αλλά και στη λογοτεχνία και στη μουσική και γενικότερα, σε οτιδήποτε μπορεί να χαρακτηριστεί ως καλλιτεχνική δημιουργία.
Πάντοτε υπήρχε αυτός ο διαχωρισμός, ότι δηλαδή σύμφωνα με τους πιο «προοδευτικούς» η τέχνη δεν πρέπει να κλείνεται σε καλούπια και όρια, θα πρέπει να είναι ελεύθερη με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ενώ σύμφωνα με τους πιο «συντηρητικούς» η τέχνη πρέπει να ελέγχεται και να μην χρησιμοποιεί σύμβολα είτε από θρησκείες είτε από αλλά πεδία. Θα πρέπει δηλαδή να βρίσκεται μέσα σε συγκεκριμένα όρια και με λίγα λόγια να μην παρεκκλίνει από αυτά.
Ωστόσο, υπάρχει και μια μερίδα πολιτών που μόνο μειοψηφία δεν είναι, οι οποίοι πιστεύουν πως θα πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία. Ειδικά σε συνάρτηση με αυτό το γεγονός στην Εθνική Πινακοθήκη θεωρούν ότι έπρεπε να υπάρξουν κάποια όρια στην απεικόνιση, χωρίς βέβαια να επιδοκιμάζουν την πράξη του συγκεκριμένου πολιτικού προσώπου.
Που κρύβεται, όμως η αλήθεια;
Σύμφωνα με άρθρο του Συντάγματος, προστατεύεται ρητά η ελευθερία της τέχνης, καθώς και η σάτιρα. Τουτέστιν, δίνεται η δυνατότητα στον καλλιτέχνη να εκφραστεί ελεύθερα με οποιοδήποτε τρόπο θέλει, χωρίς να περιοριστεί και να λογοκριθεί με κάποιο τρόπο. Αυτή είναι μια γενική αλήθεια και αδιαμφισβήτητη.
Παρόλα αυτά, αυτό που θεωρώ ότι χρειάζεται σε τέτοιες περιπτώσεις είναι αμοιβαίος σεβασμός και ενσυναίσθηση τόσο του καλλιτέχνη όσο και του δέκτη αυτής της τέχνης, είτε πιστεύει ο δεύτερος σε κάποια συγκεκριμένη θρησκεία είτε όχι. Έχουμε ανάγκη από ηρεμία και σεβασμό και πόσο μάλλον στο χώρο της τέχνης, που αυτός είναι και ο σκοπός της να είναι ελεύθερη και όσοι ασχολούνται με αυτή είτε ως καλλιτέχνες είτε ως δέκτες να αισθάνονται και να είναι ελεύθεροι με βασικό πυλώνα το γνήσιο σεβασμό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Εθνική Πινακοθήκη: Αυτά είναι τα έργα που εξόργισαν τον βουλευτή της Νίκης – Για «ακτιβισμό» μιλάει το κόμμα του, tovima.gr, διαθέσιμο εδώ
