Της Αναστασίας Δρόσου,
Μεταξύ των πολλών της αρμοδιοτήτων, που την καθιστούν τον «εγκέφαλο» των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ο θεσμοφύλακας του ανταγωνισμού στην ευρωπαϊκή αγορά. Με δύο λόγια, η αρμοδιότητά της εκτείνεται στην επίβλεψη της τήρησης της νομοθεσίας του ανταγωνισμού, καθώς και την επιβολή ποινών σε περίπτωση παραβίασής της, κυρίως μέσω της κατάχρησης της δεσπόζουσας θέσης επιχειρήσεων και της χρήσης αθέμιτων εμπορικών πρακτικών. Πρόκειται για ένα πραγματικό εργαλείο ελέγχου της αγοράς, με την Κομισιόν να αποτελεί τον «βραχίονα» για την αποτελεσματική εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Αυτή τη φορά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παίρνει θέση εναντίον της Alphabet, της μητρικής των κολοσσών Google και Apple, δύο εκ των μεγαλύτερων εταιρειών παγκοσμίως σε χρηματιστηριακή αξία. Νομική της βάση το Digital Markets Act, που έχει σκοπό τη διασφάλιση του οικονομικού ανταγωνισμού στον χώρο των ηλεκτρονικών πλατφορμών, τη βελτίωση της ελεύθερης επιλογής των καταναλωτών και την προώθηση της καινοτομίας.
Ποια είναι, όμως, ακριβώς το «κατηγορώ» της Κομισιόν; Η προκαταρκτική έρευνα της Επιτροπής αποδεικνύει πως η μηχανή αναζήτησης της Google προωθεί αποτελέσματα που ευνοούν την Alphabet έναντι των ανταγωνιστών της, γεγονός που παραβιάζει την υποχρέωσή της να αντιμετωπίζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης, θεμελιώδους στο ευρωπαϊκό δίκαιο του ανταγωνισμού. Επιπλέον, σύμφωνα με την Κομισιόν, το Google Play δίνει προτεραιότητα στις εφαρμογές της ίδιας της εταιρείας, στρέφοντας με αθέμιτο τρόπο τους καταναλωτές προς τις δικές της υπηρεσίες, παρόλο που μπορεί να υπάρχουν άλλες επιλογές πιο συμφέρουσες για αυτούς.
Όσον αφορά την Apple, η Κομισιόν πρότεινε συγκεκριμένες μεθόδους για να συμμορφωθεί με τις επιταγές του ανταγωνισμού, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσής της να καταστήσει δυνατή τη σύνδεση των συσκευών της με προϊόντα όπως οι φορτιστές και τα ακουστικά που παρέχονται από ανταγωνίστριες εταιρείες. Φυσικά, αυτή η είδηση προκάλεσε άμεσες αντιδράσεις, με εκπρόσωπο της Apple να μιλάει για «σφίξιμο της θηλιάς γύρω από τον λαιμό» και για περιορισμό της εταιρείας όσον αφορά την παροχή καινοτομίας στους Ευρωπαίους καταναλωτές.
Τέλος, βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα εναντίον της Meta, στις οποίες ανήκει το Facebook και το Instagram. Επικρίνεται ουσιαστικά η πολιτική τους “pay or consent”, που υποχρεώνει τους χρήστες να ενεργοποιοήσουν τη μηνιαία συνδρομή των πλατφορμών, προκειμένου να μη λαμβάνουν διαφημίσεις και να μην χρησιμοποιούνται τα προσωπικά τους δεδομένα για εμπορικούς σκοπούς.
Από την πλευρά της η Κομισιόν δηλώνει σταθερά πως απλώς εφαρμόζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Μία νομοθεσία που μπορεί να οδηγήσει στην επιβολή προστίμων έως και 20% του τζίρου των «στοχευόμενων» εταιρειών. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι ένα πρόστιμο στην Apple μπορεί να αγγίξει ακόμη και τα 80 δις δολάρια (!).
Πάντως, πέρα από εφαρμογή του νόμου, πρόκειται ενδεχομένως ταυτόχρονα και για μία πολιτική δήλωση. Μία «κόντρα» της Ευρωπαϊκής Ένωσης εναντίον των αμερικανικών εταιρειών, ευνοούμενων από τον Trump. Ωστόσο, παρά τις αντιστάσεις που προβάλει η Κομισιόν, οι αναλυτές προβλέπουν την επιβολή μικρών προστίμων και τη λήψη επιφανειακών μέτρων. Στην τελική, ο Trump έχει στα χέρια του ένα πανίσχυρο όπλο: Την επιβολή εμπορικών δασμών ως αντιποίνων σε περίπτωση απειλής της παντοδυναμίας των αμερικανικών εταιρειών νέων τεχνολογιών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται, έτσι, σε θέση άμυνας, γνωρίζοντας πολύ καλά πως πλέον δεν αποτελεί πρωταγωνιστή στην παγκόσμια αγορά. Σε αυτό το πλαίσιο, η επίθεσή της προς τις αμερικανικές εταιρείες μπορεί να είναι ηθικά και νομικά δικαιολογημένη, αλλά οι πιθανότητες να καταλήξει αποτελεσματική στην πράξη είναι μικρές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Guardian, EU accuses Google and Apple of breaking its rules, risking Trump clash, διαθέσιμο εδώ
- arstechnica, EU will go easy with Apple, Facebook punishment to avoid Trump’s wrath,
διαθέσιμο εδώ
