Της Αντωνίας Αποστόλου,
Σήμερα, όπως και κάθε χρόνο, διεξάγεται η στρατιωτική παρέλαση ως φόρος τιμής στους άνδρες που έπεσαν μαχόμενοι για την ανεξαρτησία του κράτους. Όλοι μας έχουμε συμμετάσχει έστω και μία φορά στη ζωή μας σε παρέλαση, κατά την διάρκεια των παιδικών μας χρόνων. Οι παρελάσεις αποτελούν ένα από τα πιο χαρακτηριστικά τελετουργικά που είναι συνδεδεμένα με την εθνική ταυτότητα. Είτε πρόκειται για στρατιωτικές είτε για μαθητικές, σκοπός των παρελάσεων δεν είναι μόνο η τιμή στα ιστορικά γεγονότα, αλλά και η ενίσχυση της συλλογικής συνείδησης της κοινωνίας. Σήμερα, η Ελλάδα γιορτάζει την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, γεγονός το οποίο οδήγησε μετέπειτα στην απελευθέρωση της πατρίδας μας.
Οι παρελάσεις είναι ένα οργανωμένο και οπτικά εντυπωσιακό γεγονός που αποτυπώνει την συνοχή και πειθαρχία της κοινωνίας. Οι μαθητές, με τις ομοιόμορφες ενδυμασίες τους και κινούμενοι με συγχρονισμένα βήματα, δημιουργούν μία εικόνα ενότητας. Από την πλευρά του, ο στρατός ενσαρκώνει την πυγμή και τη δύναμη που διαθέτει το έθνος και χάρη σε αυτές να προστατεύει την ασφάλειά του. Μέσα από την επίδειξη τάξης, πειθαρχίας και περηφάνειας ενισχύεται το αίσθημα του «ανήκειν» σε μία ευρύτερη κοινωνική κοινότητα.
Στα πλαίσια του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, οι παρελάσεις είναι ένας τρόπος για να έρθουν τα παιδιά σε έμπρακτη επαφή με την έννοια του πατριωτισμού και με την εθνική μνήμη. Με τη συμμετοχή τους στις παρελάσεις, τα παιδιά έρχονται σε επαφή με την ιστορία του τόπου τους και καταλαβαίνουν τις θυσίες που αναγκάστηκαν να κάνουν οι πρόγονοί μας, προκειμένου να απολαμβάνουμε εμείς την ελευθερία μας.
Ωστόσο, ο θεσμός των παρελάσεων έχει δεχθεί κατά καιρούς πολλές κριτικές. Παρότι οι παρελάσεις είναι βαθιά ριζωμένες στη συνείδηση των Ελλήνων, κάποιοι θεωρούν ότι είναι ένα αναχρονιστικό εργαλείο που καλλιεργεί στρατιωτικοποιημένες αντιλήψεις και ενισχύει τα εθνικιστικά στερεότυπα. Άλλοι θεωρούν ότι ο τρόπος που διεξάγεται η επιλογή των σημαιοφόρων προωθεί κοινωνικές ανισότητες, ενώ η επιθυμία για ομοιομορφία μπορεί να περιορίσει την προσωπική έκφραση του ατόμου.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και οι φωνές που υποστηρίζουν τον θεσμό των παρελάσεων. Πιστεύουν ότι είναι ένα μέτρο να διατηρηθεί και να διαιωνιστεί η ιστορία, τονίζοντας με τον ίδιο τρόπο κάθε χρόνο τη σημαντικότητα που είχε το γεγονός το οποίο εορτάζεται. Στον σύγχρονο κόσμο, ο οποίος χαρακτηρίζεται από μία πολιτισμική ομοιομορφία και από την παγκοσμιοποίηση, οι παρελάσεις είναι εκεί για να μας θυμίζουν την εθνική μας ταυτότητα.
Εκτός από τον ιστορικό τους χαρακτήρα, οι παρελάσεις διαθέτουν και μία πολιτική χροιά. Σε περιόδους κοινωνικής ή πολιτικής αστάθειας, η εικόνα μίας συντεταγμένης παρέλασης μπορεί να λειτουργήσει ως πυλώνας ενότητας και σταθερότητας. Η παρουσία πολιτικών ηγετών και επισήμων στις εξέδρες μπορεί να ενισχύσει αυτό το μήνυμα, καθώς υπογραμμίζει την ενότητα του κράτους και του έθνους. Παράλληλα, οι παρελάσεις ενσωματώνουν και πολιτιστικά χαρακτηριστικά, όπως είναι η παραδοσιακή μουσική και οι φορεσιές, διατηρώντας ζωντανά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πατρίδας.
Οι παρελάσεις στις εθνικές επετείους δεν είναι απλά μία τυπική εκδήλωση, αλλά ένας θεσμός που διατηρεί σφυγμό μέσα από την βαθιές του ιστορικές αλλά και πολιτισμικές του ρίζες. Μέσα από αυτές η ιστορία διατηρείται ζωντανή, η εθνική ταυτότητα ενισχύεται και οι πολίτες νιώθουν μέρος μιας κοινής παράδοσης. Είτε ως φόρος τιμής είτε ως μέσο εκπαίδευσης οι παρελάσεις εξακολουθούν να αποτελούν ένα δυνατό σύμβολο ενότητας και συλλογικής μνήμης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Εθνική Συνείδηση, εθνική ταυτότητα και δημόσιο σχολείο,linkedin.com, διαθέσιμο εδώ
