Της Μαργαρίτας Οικονόμου,
Η τέχνη είναι ένας ζωντανός οργανισμός, που μεταμορφώνεται, εξελίσσεται και αναπλάθεται μέσα από τα υλικά της. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, η επιλογή του υλικού δεν ήταν ποτέ τυχαία· καθόριζε το νόημα, την αίσθηση και την πρόσληψη του έργου από το κοινό. Το μάρμαρο, βαρύ και αθάνατο, λαξευόταν με υπομονή, κλείνοντας μέσα του την ουσία της τελειότητας. Το ανακυκλωμένο πλαστικό, ελαφρύ και φευγαλέο, αντανακλά μια εποχή που παλεύει να ισορροπήσει μεταξύ δημιουργίας και οικολογικής ευθύνης.
Στην κλασική αρχαιότητα, το μάρμαρο ήταν η επιτομή της αθανασίας. Τα αγάλματα της αρχαίας Ελλάδας και της Ρώμης δεν ήταν απλώς έργα τέχνης· ήταν η αποτύπωση μιας ιδεατής πραγματικότητας. Ένα γλυπτό από μάρμαρο δεν φθειρόταν εύκολα, παρέμενε εκεί, αγέρωχο, πέρα από τον χρόνο. Η λευκότητά του υποδήλωνε την αγνότητα, ενώ η σκληρότητά του απαιτούσε δεξιοτεχνία και επιμονή για να μορφοποιηθεί. Στη σκιά αυτών των αγαλμάτων γεννήθηκαν μύθοι, δοξασίες και όνειρα που έμελλε να περάσουν στις επόμενες γενιές. Καθώς οι αιώνες προχωρούσαν, τα υλικά άρχισαν να αποκτούν νέα σημασία. Ο μπρούντζος, το ξύλο, το σίδερο έδωσαν στους καλλιτέχνες τη δυνατότητα να πειραματιστούν με τη φόρμα, να εξερευνήσουν τη σχέση του όγκου με το κενό, να αποτυπώσουν την κίνηση. Η τέχνη έπαψε να είναι στατική· έγινε πιο τολμηρή, πιο αφηρημένη, πιο σύγχρονη.
Και ύστερα, ήρθε το πλαστικό. Ένα υλικό φθηνό, ελαφρύ, ευέλικτο. Ένα υλικό που, αντί να σκαλίζεται με κόπο, μπορούσε να χυτευθεί, να κοπεί, να συνδυαστεί σε αμέτρητες μορφές. Στην αρχή, το πλαστικό συνδέθηκε με τη μαζική παραγωγή, με το εφήμερο, με το επιφανειακό. Ωστόσο, η τέχνη δεν βλέπει ποτέ τα υλικά της μονοδιάστατα· τα μεταμορφώνει. Έτσι, οι καλλιτέχνες άρχισαν να το χρησιμοποιούν για να αφηγηθούν νέες ιστορίες, ιστορίες που μιλούν για την υπερκατανάλωση, την κλιματική κρίση, την ανάγκη να δώσουμε δεύτερη ζωή στα υλικά που κάποτε θεωρούσαμε άχρηστα. Το ανακυκλωμένο πλαστικό, μέσα από τα χέρια των σύγχρονων δημιουργών, απέκτησε ένα νέο ρόλο: αυτόν του αφηγητή της εποχής μας. Τα γλυπτά που φτιάχνονται από πλαστικά μπουκάλια, από υπολείμματα βιομηχανικής παραγωγής, από πεταμένα αντικείμενα, δεν είναι μόνο αισθητικά ενδιαφέροντα· είναι κραυγές αφύπνισης.
Υπενθυμίζουν ότι η τέχνη μπορεί να είναι εργαλείο αλλαγής, ότι κάθε υλικό έχει τη δυνατότητα να μεταμορφωθεί, να αναγεννηθεί, να αποκτήσει νέα υπόσταση. Κι έτσι, η τέχνη συνεχίζει να αναζητά το κατάλληλο υλικό για κάθε εποχή. Από το μάρμαρο που αιχμαλωτίζει την αιωνιότητα, στο πλαστικό που αναζητά τη λύτρωση μέσα από την ανακύκλωση, η ύλη μεταμορφώνεται σε ιδέα, και η ιδέα γίνεται έργο τέχνης. Και καθώς τα χέρια των δημιουργών αγγίζουν αυτά τα υλικά, τους δίνουν ζωή, αφήνοντάς μας να αναρωτηθούμε: μήπως, τελικά, η τέχνη δεν είναι τίποτα άλλο από μια αέναη συνομιλία ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον, ανάμεσα στο εφήμερο και το αιώνιο, ανάμεσα στο υλικό και στο άυλο;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΣΤΙΚΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΡΓΟ ΤΕΧΝΗΣ, areyour.org, διαθέσιμο εδώ
- Η τέχνη της ανακύκλωσης, artmajeur.gr, διαθέσιμο εδώ
