Της Ευγενίας Ζαφείρη,
Η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ το 2024 έφερε στο προσκήνιο μια νέα σειρά εμπορικών εντάσεων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου να επιβάλει δασμούς 25% σε εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την Ε.Ε., καθώς και η απειλή για αντίστοιχους δασμοΠηγ αυτοκίνητα, ημιαγωγούς και φαρμακευτικά προϊόντα, έχει προκαλέσει ανησυχίες για τις επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Σε συλλογικό επίπεδο, οι επιπτώσεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να είναι σημαντικές. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Kiel, οι εξαγωγές της Ε.Ε. προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, το δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Ένωσης, θα μπορούσαν να μειωθούν κατά 15-17%, οδηγώντας σε συρρίκνωση της ευρωπαϊκής οικονομίας κατά 0,30%-0,50% μονάχα τον πρώτο χρόνο που θα οδηγήσει σε αύξηση του πληθωρισμού κατά 0,50 ποσοστιαίες μονάδες. Η αύξηση του κόστους παραγωγής εξαιτίας των δασμών στα μέταλλα θα επηρεάσει μια ευρεία γκάμα προϊόντων, από μηχανολογικό εξοπλισμό έως καταναλωτικά αγαθά.
Οι δασμοί ενδέχεται να εντείνουν τις πιέσεις στις αλυσίδες εφοδιασμού, να επιβραδύνουν τις επενδύσεις και να προκαλέσουν γενικότερη αβεβαιότητα στις αγορές. Η Ε.Ε. έχει ανακοινώσει την πρόθεσή της να επιβάλει αντίμετρα ύψους 26 δισ. ευρώ σε αμερικανικά προϊόντα. Αυτά τα αντίμετρα στοχεύουν σε προϊόντα όπως το αλουμίνιο, με στόχο να ασκήσουν πίεση στις Η.Π.Α. για επαναδιαπραγμάτευση των δασμών. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα αυτών των μέτρων παραμένει αβέβαιη, καθώς ενδέχεται να οδηγήσουν σε περαιτέρω κλιμάκωση της εμπορικής διαμάχης.
Πέρα από τις συλλογικές επιπτώσεις στην Ε.Ε., αρκετά κράτη-μέλη της Ε.Ε. αναμένεται να επηρεαστούν δυσανάλογα λόγω της εξάρτησής τους από τις εξαγωγές προς τις Η.Π.Α. Η Γερμανία, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αυτοκινήτων στην αμερικανική αγορά, αντιμετωπίζει σοβαρό κίνδυνο, καθώς ο τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας εκτιμάται ότι θα σημειώσει μείωση εξαγωγών έως και 20%, σύμφωνα με στοιχεία του Statista. Παρόμοια, η Σλοβακία, της οποίας η οικονομία εξαρτάται σημαντικά από την παραγωγή αυτοκινήτων, μέσω εταιρειών όπως η Volkswagen και η Kia, απειλείται με επιβράδυνση της βιομηχανικής δραστηριότητας και απώλειες θέσεων εργασίας (ACEA). Στην Ουγγαρία, οι δασμοί ενδέχεται να επηρεάσουν τη δραστηριότητα μονάδων όπως της Audi και της Mercedes-Benz (HIPA), πλήττοντας έναν από τους βασικότερους εξαγωγικούς τομείς της χώρας.
Επιπλέον, χώρες με ισχυρή αγροδιατροφική παραγωγή, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, βρίσκονται σε δυσμενή θέση, καθώς δασμοί σε προϊόντα όπως η παρμεζάνα, το ελαιόλαδο και τα αλλαντικά θα μπορούσαν να μειώσουν τη ζήτηση των προϊόντων αυτών στις Η.Π.Α., που αποτελούν μια μεγάλη και σημαντική εξαγωγική αγορά. (European Commission). Η Γαλλία, τέλος, βλέπει τη σαμπάνια και τα κρασιά της να απειλούνται από τις εμπορικές εντάσεις, καθώς οι Η.Π.Α. παραμένουν ο μεγαλύτερος αγοραστής της στον τομέα αυτό, με πωλήσεις 3,8 δισ. ευρώ το 2023. Η επιβολή δασμών θα μπορούσε να μειώσει τη ζήτηση για όλα τα παραπάνω τα προϊόντα και αγαθά, πλήττοντας τους Ευρωπαίους παραγωγούς.
Συνέπειες, άμεσες και έμμεσες, θα υπάρξουν βεβαίως και για τις ελληνικές εξαγωγές. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, τους 11 μήνες μεταξύ Ιανουαρίου με Νοεμβρίου του 2024 οι εξαγωγές της Ελλάδας προς τις Η.Π.Α. αντιστοιχούσαν στο 4,8% του συνόλου των εξαγωγών. Για το σύνολο του έτους η αξία των ελληνικών εξαγωγών προς τις Η.Π.Α. εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 1% του Α.Ε.Π. ή σε 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ. Επομένως, μια αύξηση των δασμών στα ευρωπαϊκά προϊόντα θα επηρεάσει ένα μέρος των ελληνικών εξαγωγών προς τις Η.Π.Α.
Η επιβολή δασμών στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου αυξάνει το κόστος παραγωγής για ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν αυτά τα υλικά σε ενα ευρύ φάσμα προϊόντων, από κουτάκια αναψυκτικών έως εξαρτήματα αυτοκινήτων και μηχανημάτων. Η κλιμάκωση της εμπορικής διαμάχης μπορεί να οδηγήσει σε ευρύτερες οικονομικές αναταράξεις, επηρεάζοντας τόσο τους παραγωγούς όσο και τους ευρωπαίους καταναλωτές, ενισχύοντας το κλίμα αβεβαιότητας και επιβραδύνοντας την ανάπτυξη τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αναλυτές προειδοποιούν ότι μια παρατεταμένη εμπορική σύγκρουση θα μπορούσε να προκαλέσει επιπτώσεις και σε άλλες αγορές, επηρεάζοντας αρνητικά τη συνολική παγκόσμια οικονομία.
Οι πρόσφατοι δασμοί της κυβέρνησης Τραμπ στην Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργούν σοβαρές προκλήσεις για την ευρωπαϊκή οικονομία. Οι επιπτώσεις είναι πολυδιάστατες, επηρεάζοντας τόσο συγκεκριμένους τομείς όσο και τη συνολική οικονομική σταθερότητα της Ε.Ε. Η κλιμάκωση της εμπορικής διαμάχης μπορεί να οδηγήσει σε ευρύτερες οικονομικές αναταράξεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Η αβεβαιότητα που προκαλείται από τους δασμούς ενδέχεται να οδηγήσει σε μείωση των επενδύσεων, διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού και επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Η.Π.Α. Επιπλέον, η πιθανότητα ύφεσης στις Η.Π.Α. θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την ευρωπαϊκή οικονομία, δεδομένης της διασύνδεσης των δύο οικονομιών.
Είναι στα χέρια των κυβερνήσεων η διασφάλιση της οικονομικής σταθερότητας και η αποφυγή μακροχρόνιων αρνητικών συνεπειών στην ευρωπαϊκή αλλά και την παγκόσμια οικονομία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Trump’s Tariff Threats on EU Could Trigger Economic Turmoil, ifw-kiel.de, διαθέσιμο εδώ
- Trump’s announcement of tariffs poses a challenge for the EU, ifw-kiel.de, διαθέσιμο εδώ
- Εμπόριο ΕΕ-ΗΠΑ: πώς οι δασμοί θα μπορούσαν να επηρεάσουν την Ευρώπη, europarl.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
