Της Ευσταθίας Στράντζαλη,
Έχουμε αναρωτηθεί σε πόσες πτυχές που ίσως να μην αναγνωρίζουμε άμεσα, βρίσκεται η μουσική στην καθημερινότητά μας και στη ζωή μας εν γένει; Η μουσική βρίσκεται στον περίγυρό μας όπως ο αέρας στην ατμόσφαιρα. Κανένα από τα δύο δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό με το «γυμνό» ανθρώπινο μάτι, όμως η μουσική κάνει την παρουσία της αισθητή αγγίζοντας κάθε τεταρτημόριο του εσωτερικού μας κόσμου, της ψυχή μας. Αυτή η αλληλεπίδραση μπορεί να προκαλέσει ποικιλία συναισθημάτων και το μόνο σίγουρο είναι ότι είναι αναπόφευκτη. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι έναν τομέα που πολλές φορές τον έχουμε συνδέσει άρρηκτα με τα πολιτισμικά στοιχεία ενός πολιτισμού, είναι πολύ πιο άμεσος σε εμάς, ακόμα και αν δεν ασχολούμαστε με αυτόν. Αυτό το πολιτισμικό στοιχείο, η μουσική, είναι παρόν σε κάθε κράτος, σε κάθε κουλτούρα, από την μια άκρη του κόσμου έως την άλλη, με την καλλιτεχνική της μορφή που διαφέρει από πολιτισμό σε πολιτισμό. Η άμεση όμως πλευρά της, η οποία θα αναλύσουμε παρακάτω, πολλές φορές είναι κοινή σε πολλά κράτη.
Πόσοι από εμάς έχουμε για ήχο ξυπνητηριού έναν ευχάριστο ήχο, και πόσοι επιλέγουμε το πρώτο άκουσμα της ημέρας μας και η ενεργοποίηση του εγκεφάλου μας να γίνει με έναν ήχο που παραπέμπει σε «σειρήνα πολέμου»; Σίγουρα, δεν μπορούμε να πούμε ότι ο τρόπος που φανταζόμαστε τη μουσική (μουσικά κομμάτια, συναυλίες, μουσικά όργανα, μουσικές συνθέσεις) είναι η άμεση μορφή της, όμως αν το καλοσκεφτούμε τι είναι οι φυσικοί ήχοι, που βρίσκονται και τι σχέση έχουν με τη μουσική; Ο ήχος του ανέμου, των πουλιών, του νερού ή ακόμα και των βημάτων μας καθώς περπατάμε παράγουν τις δικιές τους μουσικές συχνότητες αλλά και ρυθμικά σχήματα (στην περίπτωση των βημάτων), που πολλές φορές μας κάνουν να απολαμβάνουμε ακόμα και αυτήν τη, φαινομενικά, μικρή καθημερινή ρουτίνα μας. Οι φυσικοί ήχοι που ακούμε γύρω μας καθημερινά είναι μέρος ενός ηχητικού τοπίου. Αυτοί οι ήχοι μπορεί να μην είναι μουσική με την παραδοσιακή έννοια (δηλαδή οργανωμένοι ήχοι με συγκεκριμένο ρυθμό ή αρμονία), αλλά έχουν ένα σημαντικό ρόλο στην καθημερινή μας ζωή, καθώς επηρεάζουν τη διάθεσή μας.
Παρ’ όλα αυτά, οι ήχοι που «εισβάλλουν» στην καθημερινότητά μας δεν τελειώνουν εκεί. Ανάμεσα στις δραστηριότητές μας, όπως το μαγείρεμα ή η οδήγηση, η μουσική ραδιοφώνου συχνά γίνεται ο ηχητικός φόντος. Η κόρνα ενός οχήματος παράγει μία μουσική συχνότητα, η οποία μπορεί εύκολα να αποτυπωθεί και με απτή μορφή από ένα μουσικό όργανο, δείχνοντας έτσι ότι ακόμα και αν δεν μιλάμε για τη μουσική καθ’ αυτή, δεν έχουμε να κάνουμε και με κάτι απόλυτα ξένο. Πολλές φορές, δεν τους εκλαμβάνουμε ως μουσική, επειδή έχουμε μάθει να τους βλέπουμε ως «θόρυβο». Αν, όμως, αρχίσουμε να τους παρατηρούμε με έναν πιο δημιουργικό φακό, μπορούμε να ανακαλύψουμε πολλούς ενδιαφέροντες ήχους που συνθέτουν μια μοναδική ηχητική παλέτα. Ακόμα και αν δεν το αντιλαμβανόμαστε, οι ήχοι αυτοί έχουν αποτυπωθεί στον «σκληρό μας δίσκο» και έχουν τη δική τους θέση, ενεργοποιώντας, αντίστοιχα, το συνδεδεμένο, με αυτούς, συναίσθημα.
Η μουσική ήταν εκεί πολύ πριν από τη δημιουργία του λόγου και αέναα θα συνεχίσει να υπάρχει. Η ιστορική εξέλιξη της μουσικής, ξεκινά παράλληλα με τον λόγο, από την ανάγκη του ανθρώπου να εκφραστεί και να επικοινωνήσει. Η μουσική είναι ήχος, συναίσθημα και τρόπος έκφρασης μαζί. Είναι μια παγκόσμια γλώσσα επικοινωνίας και αποτελεί τον ενοποιητικό κρίκο σε διεθνές επίπεδο, ενώ παράλληλα αποτελεί και μοναδικό στοιχείο κάθε πολιτισμού. Το σώμα, από τη φύση μας, ανταποκρίνεται σε κάθε μουσικό άκουσμα. Πολλές φορές χτυπάμε ρυθμικά το πόδι ή το χέρι μας ή με παλαμάκια ή χορεύουμε, συμμετέχοντας με όλο μας το σώμα στο ρυθμό μιας μουσικής, που μπορεί να μην έχουμε ακούσει, αλλά έχουμε φανταστεί εκείνη τη στιγμή. Η στενή σχέση που υπάρχει ανάμεσα στον άνθρωπο και τη μουσική, επιβεβαιώνεται από το πλήθος συνθέσεων, που εκφράζουν την κάθε περίσταση της ζωής μας, θρησκευτικοί ύμνοι, εμβατήρια, τραγούδια για τη χαρά και τη λύπη κλπ.
Πως θα ήταν, λοιπόν, μια καθημερινότητα που δεν υπήρχε κανένας ήχος πέραν από τον έναρθρο λόγο; Αν οι φυσικοί ήχοι έπαυαν να υπάρχουν και πια κανένα βήμα μας δεν είχε ρυθμό; Θα μιλούσαμε για απώλεια ενός πολιτισμικού στοιχείου, κοινού σε όλον τον κόσμο. Πως θα ήταν μια βραδιά στην παραλία αν δεν είχαμε τον ήχο από το κύμα που σκάει; Η ζωή και η καθημερινότητα είναι περίπλοκα πράγματα, γι’ αυτό ακριβώς χρειαζόμαστε σύνθετους και πολλαπλούς ήχους που θα πηγάζουν από παντού, και θα δημιουργούν ένα ιδιαίτερο σύμπλεγμα και μια ισορροπία.
Η μουσική έχει μια βαθιά επίδραση στους ανθρώπους και δημιουργεί αρμονία μεταξύ τους. Φαίνεται ότι μόνο αυτή έχει τη δύναμη να κατανοεί και να επικοινωνεί τα βαθιά συναισθήματα που βιώνει ένας άνθρωπος. Δεν πρέπει να μειώνουμε την αξία ακόμα και αυτών των ήχων, επειδή δεν εκφράζουν μία μουσική σύνθεση, αντιθέτως πρέπει να τους αφήνουμε να μας συνεπάρουν και να δώσουν ένα άλλο χαρακτήρα στην καθημερινότητα μας. Ο Αϊνστάιν δήλωσε πως αν δε γινόταν επιστήμονας θα γινόταν μουσικός…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πόσο ανάγκη έχουμε τη μουσική στη ζωή μας, citystatus.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η σημαντικότητα της Μουσικής στην Ζωή μας, omorfizoi.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κάθε ηλικία έχει τη… μουσική της, tovima.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ο ρόλος της μουσικής στη ζωή του ανθρώπου, schoolpress.sch.gr, διαθέσιμο εδώ
