Της Παολίνας Ζογλοπίτη,
«Κάνε κανένα παιδί». Σχεδόν σαν «δώρο» της εσωτερικευμένης πατριαρχίας για την Παγκόσμια ημέρα γυναίκας ακούστηκε στην Ελληνική Βουλή προ ημερών αυτή η τοποθέτηση του Δημήτρη Κυριαζίδη προς τη Ζωή Κωνσταντοπούλου. Μπορεί αυτή η δήλωση να αποτελείται μονάχα από τρεις λέξεις, ωστόσο εμπεριείχε τις κρυμμένες κάτω από το χαλάκι διακρίσεις ανάμεσα στα δυο φύλα που καλά κρατούν, παρά τα αφηγήματα της κοινωνίας περί χειραφέτησης του γυναικείου φύλου στη σύγχρονη εποχή.
Ήχησε λοιπόν το καμπανάκι της υπενθύμισης. Παρά τη φαινομενική χειραφέτηση και τη νομοθετικά κατοχυρωμένη ισότητα, η γυναίκα μπαίνοντας στον εργασιακό στίβο δεν τυγχάνει ίσης αντιμετώπισης με τον άντρα. Η γυναίκα για την κοινωνία «οφείλει» πρωτίστως να εκπληρώνει αυτό που στερεοτυπικά αποτελεί προτεραιότητα, δηλαδή τη μητρότητα και το νοικοκυριό. Ακολούθως, αν ο περισσευούμενος χρόνος το επιτρέψει, δύναται να μεριμνήσει και για την καριέρα της. Συνεπώς, όπως γίνεται αντιληπτό, το ζήτημα των κοινωνικών ρόλων είναι πολύ ευαίσθητο για τη γυναίκα. Αν, για παράδειγμα, ανυπομονεί να γίνει μητέρα, εκπροσωπεί έναν παρωχημένο τρόπο σκέψης. Αντίθετα, αν δε θέλει να γίνει μητέρα, κατακρίνεται. Αν δουλεύει αρκετά, δεν είναι καλή μητέρα, καθώς παραμελεί το σπίτι της, ενώ αν δεν εργάζεται καθόλου, είναι τεμπέλα και εκμεταλλεύεται τον σύζυγο της. Η λίστα των παραδειγμάτων «ταμπελοποίησης» των γυναικών είναι ατέρμονη.
Μάλιστα, η ακόμη πιο ενδιαφέρουσα παρατήρηση, έγκειται στη σύγκριση ίδιων συμπεριφορών τόσο από το αντρικό όσο από το γυναικείο φύλο. Για παράδειγμα, μια μητέρα με κοινωνική ζωή και ποικίλες εξόδους είναι για την κοινή γνώμη μια ολίγον τι ανεύθυνη μητέρα. Ένας πατέρας με την αντίστοιχη συμπεριφορά δεν αποτελεί καν θέμα προς συζήτηση. Επιπλέον, ένας πατέρας που παραγγέλνει πίτσα για βραδινό στα παιδιά του είναι ένας «κουλ» πατέρας, ενώ μια μητέρα με την ίδια συμπεριφορά είναι για κάποιους αδιάφορη για τη διατροφή του παιδιού της και ανίκανη να του ετοιμάσει ένα υγιεινό γεύμα.
Ένα τελευταίο παράδειγμα, είναι ο ποιοτικός χρόνος με τα παιδιά. Ενώ η επιλογή μιας μητέρας να κάνει δραστηριότητες με τα παιδιά της όπως μια επίσκεψη σε έναν παιδότοπο, σε κάποιο πολιτισμικό ή συμμετοχή σε κάποιο αθλητικό δρώμενο, θεωρείται κάτι το δεδομένο και το αναμενόμενο, ένας πατέρας με τις ίδιες συνήθειες σχολιάζεται συχνά θετικά ως «άξιος» και «δραστήριος» πατέρας. Είναι ξεκάθαρο δηλαδή, ότι οι ίδιες πράξεις από τα δυο φύλα ερμηνεύονται πολύ διαφορετικά, προδίδοντας τις ανισότητες ανάμεσα τους και τις μεγάλες προσδοκίες από το γυναικείο φύλο σε όλους του τους ρόλους: ως μητέρα, σύντροφος, εργαζόμενη, νοικοκυρά κλπ. Την ίδια στιγμή, οι προσδοκίες για το ανδρικό φύλο, αφορούν ως επί το πλείστον τα επαγγελματικά του.
Χωρίς εξονυχιστική παρατήρηση, μπορεί να αντιληφθεί κανείς την προνομιούχα θέση των αντρών στην αγορά εργασίας. Σε αντίθεση με πολλές ευρωπαϊκές χώρες που το κοινωνικό κράτος προστατεύει τη μητέρα και τη διευκολύνει, στην Ελλάδα οι συνθήκες δεν είναι ίδιες, πράγμα οξύμωρο, καθώς δεδομένου του δημογραφικού προβλήματος της χώρας θα ήταν λογικό το κράτος να προωθεί την τεκνοποίηση, υποστηρίζοντας τις γυναίκες και τα εργασιακά τους δικαιώματα. Στον δε ιδιωτικό τομέα, οι διακρίσεις είναι ευκόλως αντιληπτές, μιας και η προτίμηση ανδρών για κάποιες θέσεις εργασίας δεν αποτελεί αντίκρισμα μονάχα των δεξιοτήτων, αλλά και της αποφυγής της παραμέτρου πιθανής εγκυμοσύνης μιας εργαζόμενης γυναίκας. Αυτά τα δεδομένα συχνά θέτουν στις γυναίκες το δίλημμα καριέρα-οικογένεια. Η γυναίκα πολλές φορές οφείλει να επιλέξει ανάμεσα στα δυο, καθώς οι προκαταλήψεις, τα στερεότυπα, οι διακρίσεις και οι μη ευνοϊκές ή αλλιώς οι ανεπαρκείς παροχές του κοινωνικού κράτους την περιορίζουν.
Η κοινωνία μας έχει πράγματι ανοίξει τον δρόμο για την ίση αντιμετώπιση των φύλων. Βέβαια, σε άλλες κοινωνίες ο δρόμος που έχει ανοιχτεί είναι «ασφαλτοστρωμένος με ευρωπαϊκές προδιαγραφές», ενώ σε άλλες πιο συντηρητικές κοινωνίες ο δρόμος προς την ισότητα μάλλον μοιάζει με χωματόδρομο επαρχίας. Παρά τις αντιξοότητες, οι γυναίκες βαδίζουν στον δρόμο της εξέλιξης, κατέχοντας πολλούς κοινωνικούς ρόλους την ίδια στιγμή, πράγμα που αποτελεί υπενθύμιση για το πόσο πολυπράγμων είναι το γυναικείο φύλο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- «Άντε κάνε κανένα παιδί ή υιοθέτησε»-Χυδαία επίθεση βουλευτή ΝΔ κατά της Κωνσταντοπούλου, parallaximag.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ο αγώνας για ίση αμοιβή…40 χρόνια μετά, theguardian.com, διαθέσιμο εδώ
