Του Ραφαήλ Παπαδόπουλου,
Οι «αλησμόνητες πατρίδες», σε αντίθεση με την ονομασία, είναι αυτές που το παρόν άρθρο αιτεί να αποδώσει μνεία! Πατρίδες που βρίσκονται στον ελληνικό βορρά, όχι αυτόν που ορίζουν τα σημερινά σύγχρονα σύνορα, αλλά τα διαχρονικά όρια του επεκτατισμού που έφερε το ελληνικό στοιχείο, το πνεύμα, τη γλώσσα και κυρίως τον πολιτισμό στις άκρες του κόσμου.
Η «ερειπωμένη» Πελαγονία
Παρόλα αυτά δεν θα απομακρυνθούμε πολύ μακριά από τη σημερινή Ελλάδα, θα κατευθυνθούμε στην κοντινή χώρα της Βόρειας Μακεδονίας, καθώς συναντάμε ένα εκ των σπουδαιότερων κέντρων του Ελληνισμού, την Οχρίδα. Γνωστή κάποτε και ως Αχρίδα, η πόλη που κοσμεί τις ακτές της ομώνυμης λίμνης υπήρξε ένα αρχαίο κιόλας αστικό κέντρο, στις ακτές που άκμασε μία πλούσια βυζαντινή πόλη, σημαντική για την ορθόδοξη εκκλησία. Ακόμα και σήμερα μετά από μία επίσκεψη μας στην παλιά πόλη της, την ακρόπολη με τα κλασικά σπίτια, θα συναντήσουμε πληθώρα βυζαντινών εκκλησιών, όλες τους καλοδιατηρημένες και πανέμορφα διακοσμημένες.
Στην κορυφή του λόφου της Οχρίδος βρίσκεται το σπουδαίο κάστρο που έχτισε ο Βούλγαρος Τσάρος Σαμουήλ και αποτελεί ένα ορόσημο μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής. Εκτός της πόλεως αυτής, ελληνικές πόλεις στην περιοχή της σημερινής Βορείου Μακεδονίας συναντάμε πάμπολλες, όλες με παραλλαγμένα ονόματα, όμως η πόλη της Πριλάπου είναι από τις πιο σπουδαίες. Στην κορυφή του λόφου που γειτονεύει με τη σημερινή πόλη Πρίλεπ, βρίσκονται τα ερείπια ενός ξεχασμένου ακριτικού ελληνισμού. Το κάστρο αναστηλώθηκε και από ξένους λαούς, αλλά δεν παύει να ξεχωρίζει ως ένα οχυρό του βυζαντινού πνεύματος. Δεν είναι τυχαίο το ότι η ιστορία των ελεύθερων πολιορκημένων επαναλαμβάνεται πριν την ελληνική επανάσταση μέσα από τις ιστορίες του Γεώργιου Ακροπολίτη στην Πρίλαπο και τα Βελεσά.
Η Θράκη της σημερινής Βουλγαρίας
Ας κατευθυνθούμε ανατολικότερα τώρα, στη σημερινή Βουλγαρία, καθώς ακόμα και σήμερα υπάρχουν σημαντικές ελληνικές κοιτίδες και πόλεις με ονόματα που προκαλούν αισθήματα συγκίνησης, σκεπτόμενοι τις μακρινές αυτές και δυστυχώς ξεχασμένες πατρίδες. Ας ξεκινήσουμε με την πιο σημαντική εξ΄ αυτών, την υπέροχη Φιλιππούπολη, στην οποία το βυζαντινό στοιχείο άφησε ανεξίτηλα σημάδια, μιας και το πνεύμα της ρωμαϊκής αναγέννησης εκεί διατηρήθηκε μέχρι το σκότος του οθωμανικού ιμπεριαλισμού. Βέβαια, η Φιλιππούπολη, είναι μία πόλη με σπουδαία γοητεία, το βαλκανικό πνεύμα και τα αρχαία ερείπια του ρωμαϊκού σταδίου κτισμένο επί Αδριανού και το θέατρο από την περίοδο του Αυτοκράτορα Τραϊανού, είναι μόνο λίγα εκ των μεγαλύτερων αξιοθέατων ολόκληρης της Βουλγαρίας.
Η βυζαντινή αυτή πόλη μεταξύ άλλων ξεχωρίζει, αλλά δεν είναι η μόνη καθώς οι παραθαλάσσιες πόλεις του Πύργου, της Σωζόπολης, της Αγχιάλου, της Μεσημβρίας και πολλές άλλες, όπου το πνεύμα της Ρώμης καλά κρατεί. Τέλος, ας μην ξεχάσουμε και ένα σπουδαίο αρχαιολογικό χώρο όχι πολύ μακριά από την Κομοτηνή, το Περπερικόν, μία τοποθεσία βόρεια, εν μέσω των δασών και των λιμνών, μας θυμίζει ότι η Ελλάδα κάποτε απηχούσε στον κόσμο και εκτινόταν σε μέρη που πλέον μπορούν ακόμα να θεωρηθούν και κατεκτημένα. Πόσο άραγε επεκτάθηκε το ελληνικό πνεύμα εν μέσω της αυτοκρατορικής περιόδου, με τα φλάμπουρα να ανεμίζουν μέχρι και τα βόρεια σύνορα του Δούναβη; Αρκεί λοιπόν αυτό για να κατανοήσουμε ότι το κράτος του ελληνικού πνεύματος έφτασε σε μέρη τόσο μακρινά και απομονωμένα, οι πόλεις της σκόρπισαν όπως σπόροι σε «άγονο» χώμα και… άνθισαν.
Ας θυμηθούμε, λοιπόν, αυτό την επόμενη φορά που θα αναζητήσουμε πόσο σημαντικός είναι ο ελληνικός πολιτισμός, πόσα πολλά οι Έλληνες έχτισαν και εν τέλη οι σημερινοί λησμόνησαν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- 48ωρη εξόρμηση στη Φιλιππούπολη της Βουλγαρίας – City break με βαλκανική ομορφιά, travel.gr, διαθέσιμο εδώ
- Perperikon, tripadvisor.com.gr, διαθέσιμο εδώ
- Prilep- Αξιοθέατα, tripadvisor.com.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ochrid, tripadvisor.com.gr, διαθέσιμο εδώ
