Του Αντώνη Πετρόπουλου,
Το φεγγάρι καθρεφτίζεται στα στιλπνά νερά του ποταμού. Ένας ποιητής, πίνοντας κρασί, παρατηρεί σιωπηλά την ατμόσφαιρα της νύχτας και εκείνη τη στιγμή γεννιέται ένας στίχος. Λιτός αλλά μεστός από την ομορφιά της ύπαρξης και την απλότητας της ζωής. Ένα ρομαντικό άσμα που σε ταξιδεύει σε υπέροχα τοπία και ειδυλλιακές συνθήκες, εκεί όπου η φύση αποκτά την πιο ιερή υπόσταση.
Η κινεζική ποίηση υπήρξε κάτι περισσότερο από λογοτεχνία. Ήταν τρόπος ζωής, στοχασμός πάνω στη φύση, το χρόνο και την ύπαρξη. Μία τέχνη που αγγίζει τα πιο λεπτά και ευγενή συναισθήματα της ανθρώπινης ψυχής. Με λυρισμό και υποβλητική ατμόσφαιρα, στην κινεζική ποίηση συνδυάζεται η λιτότητα της γλώσσας με την πολυσημία των εικόνων και των συμβολισμών. Η μακραίωνη ιστορία αυτής της μορφής τέχνης εμπεριέχει ανθολογίες της αρχαιότητας έως τα λυρικά αριστουργήματα της Δυναστείας των Τανγκ. Εμπνευσμένοι από τη φύση και την ανθρώπινη ύπαρξη, οι Κινέζοι ποιητές άφησαν πλούσια παρακαταθήκη.
Η αισθητική των ποιημάτων βασίζεται στην απλότητα και την αρμονία. Η φύση αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο και η ένωση του ανθρώπου με αυτή είναι εκ των ων ουκ άνευ. Το φεγγάρι, τα βουνά, τα δειλινά (ή το λιόγερμα), τα ποτάμια, τα λουλούδια δε χρησιμεύουν απλώς στη δημιουργία των στίχων. Είναι η ψυχή του ποιητή ο οποίος εκφράζει και μεταφέρει την εσωτερική του γαλήνη, τη νοσταλγία και τη μελαγχολία για τις περασμένες εποχές. Ο Ταοϊσμός και ο Κομφουκιανισμός επηρέασαν βαθιά τους ποιητές, καλλιεργώντας μια φιλοσοφία που υμνεί την εσωτερική ηρεμία και την αρμονία με το σύμπαν.
Με τη συνδρομή του κρασιού και τα γνήσια ανθρώπινα συναισθήματα, πάλλεται η ψυχή ενός λαού που αφήνεται πάνω στον αβίαστο ρυθμό του λόγου. Μεταξύ των σπουδαιότερων Κινέζων ποιητών ξεχωρίζει ο Λι Πο (ή Λι Μπάι, 701- 762) ο οποίος αποτελεί τομή στην τέχνη. Τα ποιήματά του ενέχουν τον ρομαντισμό και το ονειρικό σκηνικό, όπου η φύση και φυσικά το κρασί είναι μέσα διαφυγής από την πεζή πραγματικότητα.
Βουλιάζει ο ήλιος πίσω απ’ τα βουνά
το σκιερό δείλι πέφτει στις κοιλάδες
γεμάτο δροσερή φρεσκάδα.
Δες το φεγγάρι, κολυμπά σαν ασημένιο πλοίο
πάνω στις γαλανές θάλασσες των ουρανών.
Νιώθω ένα φίνο αεράκι να φυσά
πίσω απ’ τα σκοτεινά πεύκα.
Το δυνατό μελωδικό τραγούδι του ρυακιού
διαπερνά το σκοτάδι.
Χλωμά λουλούδια φύονται στο λυκόφως.
Η γης βαθιανασαίνει καθώς αναπαύεται
κι αποκοιμιέται. […]
-Λι Πο
Διακεκριμένος της Κινεζικής ποίησης κατά τη δυναστεία των Τανγκ ήταν επίσης ο Του Φου (712-770). Σε αντίθεση με τον σύγχρονό του Λι Μπάι, που ύμνησε τη φύση και τον ρομαντισμό, έγραψε βαθιά πολιτικά και κοινωνικά ποιήματα, αποτυπώνοντας την αδικία, την πείνα και τις κακουχίες του λαού μέσα στη δίνη του πολέμου. Από τη μία πλευρά, οι στίχοι του Λι Πο κυλούσαν σαν το κρασί σε μια βραδιά ευφορίας και από την άλλη πλευρά ο Του Φου έφερνε το φορτίο της κοινωνικής διαμαρτυρίας.
Τα κινεζικά ποιήματα συνεχίζουν να εμπνέουν και να διαβάζονται, διατηρώντας τη διαχρονική τους γοητεία. Με τη λακωνικότητα αλλά και τη δύναμή τους, μας εμφυσούν πως η ομορφιά της ζωής κρύβεται στα πιο απλά. Σε μια πτώση φύλλου, στη λάμψη του φεγγαριού, στον ήχο του ανέμου, στο δειλινό που παρασύρει το βλέμμα στα πορφυρά του χρώματα. Οι Κινέζοι ποιητές μάς δείχνουν έναν τρόπο να βλέπουμε τον κόσμο, υπερβαίνοντας τα όρια του χρόνου και του χώρου. Η αξία της απλότητας, η σύνδεση με τη φύση και η αταραξία απέναντι σε ό,τι φέρει η ζωή αποτελούν διαχρονικά μαθήματα που μέσω των στίχων γίνονται άσματα στα ταξίδι της ζωής. Ένα ταξίδι γεμάτο συναισθήματα, πάθη, καημούς και ομορφιά, ίδιο για όλους τους λαούς του κόσμου.
Άνδρες και θηρία του ζωδιακού κύκλου
Για άλλη μια φορά εναντίον μας.
Πράσινα μπουκάλια κρασιού, κοχύλια κόκκινου αστακού,
Όλα κενά, στοιβάζονται στο τραπέζι.
Πώς να ξεχάσετε μια παλιά γνωριμία;
Και ο καθένας, καθισμένος, ακούει τις σκέψεις τους.
Εξωτερικά, οι τροχοί των άρματων σκαρφαλώνουν.
Στις μαρκίζες τα πουλιά ξυπνούν.
– Του Φου
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ντου Φου. 5 ποιήματα για να θυμάστε ένα κλασικό κινέζικο ποίημα, el.actualidadliteratura.com, διαθέσιμο εδώ
- Ο Κινέζος ποιητής Ντου Φου, el.shisu.edu.cn, διαθέσιμο εδώ
