Του Θεμιστοκλή Καγκέλη,
Ο Ροντρίγκο Ντουτέρτε, πρώην πρόεδρος των Φιλιππίνων και γνωστός για το βάναυσο πόλεμό του κατά των ναρκωτικών, ο άνθρωπος που κάποτε προσέβαλλε κατάμουτρα ηγέτες κρατών και έλεγε στους χρήστες ναρκωτικών ότι αξίζουν να πεθάνουν, βρίσκεται πλέον υπό καθεστώς κράτησης, χάρη στο ένταλμα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ), για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Η δραματική πτώση του Ντουτέρτε έρχεται μετά από χρόνια διεθνούς ελέγχου σχετικά με τη βάναυση εκστρατεία του κατά των ναρκωτικών, η οποία άφησε περίπου 30.000 νεκρούς, και η κράτησή του αποτελεί την κορύφωση μιας έρευνας που βρίσκεται σε εξέλιξη για πάνω από μια δεκαετία. Η προδικαστική ακρόαση, σύμφωνα με την απόφαση της προέδρου, θα λάβει χώρα τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, ώστε να κριθεί αν η υπόθεση θα προχωρήσει σε δίκη. Ας δούμε πώς εξελίχθηκαν τα γεγονότα απ’ την αρχή.
Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με το πολιτικό του ταξίδι, ο Ντουτέρτε ήταν επί μακρόν δήμαρχος της πόλης του Νταβάο, πρώην μέλος του Κογκρέσου και τελικά ο πιο αμφιλεγόμενος Πρόεδρος των Φιλιππίνων. Έχτισε την επωνυμία του με σκληρές κουβέντες, εκρηκτικές ομιλίες και έναν ανεπανάληπτο πόλεμο κατά των παράνομων ναρκωτικών. Οι υποστηρικτές του τον έβλεπαν ως έναν ισχυρό ηγέτη που καθάρισε τις Φιλιππίνες από το έγκλημα. Οι επικριτές απλώς τον θεωρούσαν έναν «τύπο που το έπαιζε δικαστής, κριτής και εκτελεστής». Με το παρατσούκλι “The Punisher” (εκδικητής) και “Duterte Harry” (σαν τον χαρακτήρα του Clint Eastwood), ήταν επικεφαλής μιας εκστρατείας που φέρεται να οδήγησε σε εξωδικαστικές δολοφονίες χρηστών, που προέρχονταν κυρίως από χαμηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα. Κάποιες αναφορές υποδηλώνουν ότι ήδη από τις μέρες του στο Νταβάο, τα τάγματα θανάτου του εκτέλεσαν χιλιάδες ύποπτους εγκληματίες.
Φυσικά, η «σταυροφορία» του κατά των ναρκωτικών δεν πέρασε απαρατήρητη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταδίκασαν την αιματοχυσία και το Δ.Π.Δ. ξεκίνησε έρευνα που εκτείνεται από τα χρόνια του στο Νταβάο (2011) έως την προεδρική του θητεία (2019). Διαισθανόμενος το πρόβλημα, ο Ντουτέρτε απέσυρε τις Φιλιππίνες από το Δ.Π.Δ. το 2019. Ήταν μία απόπειρα να κρυφτεί από τη δικαιοσύνη. Αλλά το Δ.Π.Δ. δεν έκανε πίσω. Το 2023, οι εφέτες έδωσαν το πράσινο φως για μια πλήρη έρευνα, απορρίπτοντας τις προσπάθειες της νομικής ομάδας του Ντουτέρτε να την εμποδίσει. Και αυτό επειδή το Δ.Π.Δ. αναλαμβάνει υποθέσεις, στις οποίες τα έθνη αρνούνται να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να λογοδοτήσουν.
Πριν τη σύλληψή του, ο Ντουτέρτε έγινε πρωτοσέλιδο για ένα μυστηριώδες ταξίδι στο Χονγκ Κονγκ. Οι εικασίες οργίαζαν: έφευγε οριστικά από τη χώρα ή πήγαινε για τουρισμό; Κανείς δεν ήξερε με σιγουριά. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι πήγε να μιλήσει σε ένα κατάμεστο γήπεδο με χιλιάδες Φιλιππινέζους εργάτες. Ας κάνουμε τώρα fast-forward στο Μάρτιο του 2025. Ο Ντουτέρτε προσγειώνεται στη Μανίλα, νομίζοντας ότι θα επιστρέψει στην εκστρατεία για τους υποψηφίους του κόμματός του, ενόψει των εκλογών του Μαΐου. Αντίθετα, οι αρχές τον συλλαμβάνουν επιτόπου, χάρη στο ένταλμα του Δ.Π.Δ.
Στη Χάγη, η υπερασπιστική γραμμή των δικηγόρων του είναι πολύ συγκεκριμένη. Αποκαλούν το συμβάν «έκτακτη απαγωγή με πολιτικά κίνητρα» και δεν παραλείπουν να παρακωλύσουν τη διαδικασία με τερτίπια και δικαιολογίες, όπως αδιαθεσία του Ντουτέρτε μετά την προσγείωση και άλλα διάφορα. Όμως, παρά το ενδεχόμενο δίκης, ο Ντουτέρτε παραμένει προκλητικός. Στο Χονγκ Κονγκ, αστειευόταν ότι ζητούσε δωρεές για ένα άγαλμα του εαυτού του, κατά προτίμηση ένα στο οποίο κρατούσε ένα όπλο (κλασικός Ντουτέρτε). Και δεν έχει τελειώσει καθόλου με την πολιτική – παρά τον ισχυρισμό ότι αποσύρθηκε, πρόσφατα επανήλθε στην κούρσα του δημάρχου του Νταβάο με το γιο του για Αντιπρόεδρο.
Εν τω μεταξύ, τα μέτρα ασφαλείας στο Νταβάο και σε άλλες πόλεις των Φιλιππίνων έχουν ενισχυθεί στο μέγιστο. Οι αρχές προετοιμάζονται για μία ευθεία σύρραξη με τους σκληροπυρηνικούς υποστηρικτές του, αν και η κυβέρνηση Μάρκος λέει ότι έχει τα πράγματα υπό έλεγχο. Λοιπόν, τι γίνεται μετά; Θα καταλήξει ο Ντουτέρτε πίσω από τα σίδερα; Θα συσπειρωθούν οι πολιτικοί του σύμμαχοι για να τον σώσουν; Το έπος αυτό απέχει πολύ από το να τελειώσει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Philippines ‘War on Drugs’, Human Rights Watch, διαθέσιμο εδώ
- Philippines ex-President Duterte arrested by ICC for thousands killed in drug crackdown, 4New York, διαθέσιμο εδώ
- Former President Rodrigo Duterte appears by video link in Hague accused of crimes against humanity – as it happened, διαθέσιμο εδώ
