Της Ευγενίας Ζαφείρη,
Η απόφαση της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ να διακόψει τη χρηματοδότηση της Υπηρεσίας Διεθνούς Ανάπτυξης των Η.Π.Α. (USAID) έχει προκαλέσει σοβαρές ανησυχίες παγκοσμίως, ιδιαίτερα όσον αφορά την καταπολέμηση του HIV/AIDS. Η USAID, μέσω προγραμμάτων όπως το PEPFAR (Πρόγραμμα Έκτακτης Ανάγκης του Προέδρου για την Ανακούφιση από το AIDS), έχει διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην παροχή αντιρετροϊκών θεραπειών σε εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Τώρα, η απότομη διακοπή αυτής της βοήθειας απειλεί να ανατρέψει δεκαετίες προόδου στη μάχη κατά του HIV/AIDS.
Η κυβέρνηση Τραμπ αποφάσισε να τερματίσει το 90% των συμβολαίων εξωτερικής βοήθειας της USAID, επηρεάζοντας περίπου 10.000 οργανισμούς που παρέχουν ανθρωπιστική βοήθεια παγκοσμίως. Η απόφαση αυτή ελήφθη μετά από μια τρίμηνη αναθεώρηση της εξωτερικής βοήθειας, η οποία είχε στόχο την ευθυγράμμιση με την πολιτική “America First”. Ωστόσο, η έλλειψη προετοιμασίας και η απότομη εφαρμογή της οδηγεί σε άμεσες και δραματικές συνέπειες, κυρίως στις χώρες του παγκόσμιου Νότου, με την εξωτερική βοήθεια των Η.Π.Α. να αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των προγραμμάτων δημόσιας υγείας.
Η διακοπή της χρηματοδότησης αναμένεται να έχει καταστροφικές συνέπειες σε χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής, στις οποίες η USAID έχει διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην καταπολέμηση του HIV/AIDS. Στη Νότια Αφρική, η οποία φιλοξενεί το μεγαλύτερο πρόγραμμα HIV στον κόσμο, η απόσυρση της οικονομικής στήριξης απειλεί τη σταθερότητα των συστημάτων υγείας και θέτει σε κίνδυνο εκατοντάδες χιλιάδες ζωές. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα PEPFAR (President’s Emergency Plan for AIDS Relief) έχει συμβάλει στη χορήγηση αντιρετροϊκής θεραπείας σε περισσότερα από 7,9 εκατομμύρια άτομα στη χώρα. Στη Νότια Αφρική χρηματοδοτεί το 17% της ανταπόκρισης στον HIV ενώ σε άλλες χώρες το ποσοστό είναι πολύ υψηλότερο.
Οι μειώσεις στη χρηματοδότηση ενδέχεται να οδηγήσουν σε ελλείψεις φαρμάκων, αύξηση των διακοπών της θεραπείας και εν τέλει σε αύξηση της θνησιμότητας. Οι συνέπειες επεκτείνονται και στις προληπτικές δράσεις, καθώς προγράμματα όπως η διανομή προφυλακτικών και το πρόγραμμα περιτομής για τη μείωση του κινδύνου μόλυνσης απειλούνται με ακύρωση. Ο αντίκτυπος θα είναι ιδιαίτερα έντονος στις πιο ευάλωτες ομάδες, όπως οι εργαζόμενοι του σεξ, τα LGBTQ+ άτομα καθώς και οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών αφού η κυβέρνηση Τραμπ περιόρισε τη διάθεση του φαρμάκου πρόληψης του HIV, PrEP, μόνο σε έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες, μια απόφαση που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις καθώς αντιτίθεται στις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες.
Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, António Guterres, εξέφρασε έντονη ανησυχία για τις σοβαρές περικοπές στη χρηματοδότηση της USAID και τόνισε πως αυτές «θα καταστήσουν τον κόσμο λιγότερο υγιή, λιγότερο ασφαλή και λιγότερο ευημερούντα». Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τόνισε ότι τα προγράμματα της USAID επιτρέπουν τη χορήγηση απαραίτητων φαρμάκων σε 30 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και ότι η διακοπή τους μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των νέων μολύνσεων και των θανάτων, υπονομεύοντας δεκαετίες προόδου στην καταπολέμηση του HIV/AIDS.
Η καθηγήτρια Linda-Gail Bekker, διευθύντρια του Desmond Tutu HIV Centre στο Πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν, προειδοποίησε ότι η πλήρης κατάργηση της χρηματοδότησης του PEPFAR στη Νότια Αφρική θα μπορούσε να οδηγήσει σε πάνω από 500.000 επιπλέον θανάτους μέσα σε μία δεκαετία. Τόνισε ότι αυτή η απόφαση έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς επιστημονικές εξελίξεις, όπως τα μακράς διάρκειας ενέσιμα φάρμακα πρόληψης, είχαν δημιουργήσει ελπίδες για τον τερματισμό της επιδημίας. Αντί για πρόοδο, είναι πλέον πιθανό να υπάρξει οπισθοδρόμηση. Υπογράμμισε ότι η Νότια Αφρική, η χώρα με τα περισσότερα άτομα που ζουν με HIV παγκοσμίως, περίπου 8 εκατομμύρια, θα δεχθεί τεράστιο πλήγμα. Επισήμανε επίσης, ότι η περικοπή των κονδυλίων σταματά κρίσιμες έρευνες, συμπεριλαμβανομένων κλινικών δοκιμών για πιθανά εμβόλια και νέα φάρμακα πρόληψης του HIV.
Η διακοπή της χρηματοδότησης της USAID από την κυβέρνηση Τραμπ αποτελεί μια από τις σοβαρότερες απειλές για τη δημόσια υγεία των τελευταίων ετών. Δεκαετίες προόδου μπορούν να ανατραπούν από την απόφαση αυτή και η καταπολέμηση του ιού HIV/AIDS, όχι απλώς θα μείνει στάσιμη αλλά θα επιδεινωθεί. Χιλιάδες άνθρωποι που βρίσκονται σε θεραπεία μπορεί να υποτροπιάσουν ή άτομα που έχουν ανάγκη θεραπεία να μην την λάβουν ποτέ και τότε τα ποσοστά θνησιμότητας θα αρχίσουν να ανεβαίνουν δραματικά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- US shutdown of HIV/Aids funding ‘could lead to 500,000 deaths in South Africa, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- US cuts send South Africa’s HIV treatment ‘off a cliff’, BBC, διαθέσιμο εδώ
- ‘People are going to die’: USAID cuts create panic in Africa, France 24, διαθέσιμο εδώ
