Της Ανθής Ντόλα,
Σε κλίμα έντασης βρίσκεται η Βοσνία καθώς η πολιτική ισορροπία έχει κλονιστεί σημαντικά. Την Τετάρτη 12/3 εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης για το Σερβοβόσνιο ηγέτη Μίλοραντ Ντόντικ, για τον Πρωθυπουργό της σερβικής οντότητας, Ράντοβαν Βίσκοβιτς, αλλά και για τον Πρόεδρο της Εθνοσυνέλευσης της σερβικής οντότητας Νέναντ Στεβάντιτς. Οι τρεις σερβοβόσνιοι κατηγορούνται από την εισαγγελία για αντισυνταγματική συμπεριφορά.
Ο Ντόντικ καταδικάστηκε στα τέλη Φεβρουαρίου από το κρατικό δικαστήριο της Βοσνίας για εναντίωση στις αποφάσεις του Ύπατου Εκπροσώπου στη χώρα, του Γερμανού διπλωμάτη Κρίστιαν Σμιντ, ο οποίος αποτελεί το διεθνή απεσταλμένο στη χώρα για τη διατήρηση της ειρήνης. Ο Σερβοβόσνιος ηγέτης καταδικάστηκε γιατί το 2023 υπέγραψε δύο νόμους που «πάγωναν» όλες τις αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Βοσνίας, ενώ παράλληλα μπλόκαραν και τις αποφάσεις του Ύπατου Εκπροσώπου.
Ο Μίλοραντ Ντόντικ, ο οποίος έχει λάβει δημόσια υποστήριξη από τον Πρωθυπουργό της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς και τον Πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, δεν αναγνωρίζει την εισαγγελία της χώρας σε κρατικό επίπεδο, αρνήθηκε την εγκυρότητα του εντάλματος και ενημέρωσε πως δεν θα παρουσιαστεί στο Σεράγεβο για ανάκριση. Κατά τη διάρκεια της καταδίκης, η οποία είναι η φυλάκιση του Σερβοβόσνιου ηγέτη αλλά και η απαγόρευση άσκησης πολιτικής για έξι χρόνια λόγω της υποβάθμισης των θεσμών και της αυτόνομης λειτουργίας του, απουσίαζαν τόσο ο ίδιος όσο και οι δικηγόροι του. Ο Ντόντικ σε δηλώσεις που έκανε στην de facto πρωτεύουσα της οντότητας, Μπαντζαλούκα ανέφερε πως «Δεν υπάρχει τέτοιο πλήγμα ή πόνος που να μην είμαι έτοιμος να υπομείνω για τη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας» και τόνισε πως δεν θα την εγκαταλείψει ποτέ.
Το καθεστώς που υπάρχει αυτή τη στιγμή στη Βοσνία είναι ιδιαίτερο και μοναδικό. Ορίστηκε από τη Συμφωνία Ντέιτον, η οποία υπογράφηκε το 1995, με σκοπό να επιλύσει τη σύγκρουση μεταξύ των Βόσνιων, Σέρβων και Κροατών στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Κάποια τμήματα της συμφωνίας λειτουργούν ως σύνταγμα της χώρας καθώς αυτή χώρισε τη Βοσνία σε δύο διοικητικές μονάδες, τη Σερβική Πλειοψηφία RS και τη Βοσνιακό-Κροατική Ομοσπονδία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (FBiH). Αυτές οι δύο διοικητικές μονάδες επιβλέπονται από μία κυβέρνηση ομπρέλας σε κρατικό επίπεδο.
Σε ότι αφορά τον Ύπατο Εκπρόσωπο ο ρόλος του είναι πολύ σημαντικός στη Βοσνία. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος είναι ο κύριος διαιτητής σε διαφωνίες υψηλού επιπέδου ενώ αποτελεί το πρόσωπο που επιτηρεί την εφαρμογή της Συμφωνίας του Ντέιτον, και κατ’ επέκταση την πολιτική, και όχι μόνο, ισορροπία της χώρας.
Η Βοσνία είναι ίσως η πιο ταλαιπωρημένη βαλκανική χώρα, η οποία προσπαθεί να ορθοποδήσει και να μπορέσει να εξελιχθεί αποβάλλοντας τις πληγές του εμφυλίου οι οποίες είναι πολύ νωπές μέχρι σήμερα. Κάθε ταραχή της υπάρχουσας πολιτικής κατάστασης μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερα προβλήματα και να θέσει σε κίνδυνο την πρόοδο που έχει κάνει το κράτος αλλά ίσως ακόμα περισσότερο την ισορροπία μεταξύ των πληθυσμιακών ομάδων.
Κάθε ενέργεια που αντιτίθεται σε ότι ορίζει το σύνταγμα της χώρας ή προωθεί αποσχιστικές πολιτικές μπορεί να αποτελέσει αιτία για μία νέα αναστάτωση στη χώρα η οποία μπορεί να φτάσει μέχρι και σε νέα σύγκρουση. Άλλωστε η ύπαρξη πολέμου στην ευρωπαϊκή ήπειρο δημιουργεί προβλήματα στα κράτη επιρροής ή καλύτερα στους ηγέτες επιρροής της Ρωσίας, ένας εκ των οποίων είναι και ο Σερβοβόσνιος ηγέτης, ο οποίος δείχνει αμετανόητος και έχει λάβει και την απαραίτητη στήριξη για να συνεχίζει την ίδια στρατηγική. Ίσως αυτό αποτελεί και την ανησυχητικότερη εξέλιξη έως τώρα καθώς για κάποιους η υπάρχουσα αναταραχή στην Ευρώπη να αποτελεί την ευκαιρία για ένα νέο «μοίρασμα» και τότε η κατάσταση θα είναι ανεξέλεγκτη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Βοσνία: Εντολή σύλληψης του Σερβοβόσνιου ηγέτη, Μίλοραντ Ντόντικ, kathimerini.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Βοσνία: Εντολή σύλληψης του Σερβοβόσνιου ηγέτη Μίλοραντ Ντόντικ, naftemporiki.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Βοσνία: Ένταλμα σύλληψης για τον ηγέτη των Σέρβων της Βοσνίας Μίλοραντ Ντόντικ, euronews.com, Διαθέσιμο εδώ
