Της Γεωργίας Καρυώτη,
Η κατάχρηση της δημόσιας εξουσίας προς την εξυπηρέτηση ιδιοτελών σκοπών εις βάρος του κοινού συμφέροντος, πρέπει να είναι μία από τις πιο προικισμένες δεξιότητες του πολιτικού χώρου. Η κατάρτιση στην εξαπάτηση και τη διαφθορά είναι ικανοποιητική, με τα μαθήματα να παραδίδονται δωρεάν από τους πολιτικούς εκπροσώπους στα πάνελ των τηλεοπτικών εκπομπών και όχι μόνο.
Εκτείνεται, μάλιστα, σε πολλούς τομείς, όπως στη δημόσια διοίκηση αλλά και στην εκτελεστική και δικαστική εξουσία ως αναπόσπαστο κομμάτι των κρατικών θεσμών. Αφορά σε μια διαδεδομένη πρακτική, η οποία συναντάται σε καθημερινές συναλλαγές, όπως, για παράδειγμα, με ένα «φακελάκι» σε έναν δημόσιο υπάλληλο για να διεκπεραιώσει ταχύτερα την εργασία του, μέχρι και σε οικονομικά και πολιτικά σκάνδαλα μιας μεγάλης πολυεθνικής, ή ακόμα και μιας και δύο και βάλε κυβερνήσεων.
Τι την καθιστά, λοιπόν, τόσο ανθεκτική στον χρόνο, τόσο ικανή να αψηφά και να υπονομεύει οποιαδήποτε ηθική αξία και κάθε ανθρώπινη ζωή; Για αρχή, πρόκειται για μια εμπορική σχέση που ακολουθεί πιστά τη λογική της αγοράς και του κέρδους, κάποιος ζητάει υπηρεσίες, κάποιος τις παρέχει, κάποιος έπειτα πληρώνει γι’ αυτές, σε έναν κύκλο ηθικά παράνομων συναλλαγών. Λειτουργεί υπό συνθήκες συσκότισης μέσα σε ένα πλέγμα αμοιβαίων καλύψεων, δέσμευσης και συμμόρφωσης σε αυτό, ώστε να μη φτάσει στη διαφάνεια.
Επιπλέον, ευνοείται από την αδυναμία του κοινωνικού ελέγχου και των ελλειμμάτων του κράτους δικαίου, από την επικάλυψη της δικαιοσύνης με κομματικές χροιές που κατευθύνουν τη λειτουργία της. Βρίσκεται πολιτισμικά ριζωμένη στη νοοτροπία του «εγώ και κανένας άλλος», στη διάχυση της ευθύνης και της συγκαταβατικής αποδοχής της, σε αντιλήψεις, δηλαδή, που ασυνείδητα κρύβουν τη πεποίθησή της, όπως στη περίπτωση του γνωστού ρουσφετιού, «να βολευτώ άμεσα».
Οι περίοδοι αλλαγής συχνά φέρνουν μαζί τους κρυμμένες ασυδοσίες, παραλείψεις και «εκρήξεις» εγκλημάτων, όταν η συσκότιση δεν μπορεί πια να λειτουργήσει. Όταν ο κόσμος αποκτά κοινή αλήθεια, κοινό σημείο έναρξης της αναδόμησης του status quo. Καθώς η συλλογική συνείδηση αλλάζει, η ελπίδα για δικαίωση έρχεται αντιμέτωπη με τις συστημικά διεφθαρμένες δομές, αποκαλύπτοντας τη σαθρότητά τους.
Βέβαια, σε περιόδους κρίσεων οι κοινωνίες βρίσκονται σε κατάσταση αναταραχής, όπου οι παλιές αξίες αμφισβητούνται από νέα ιδεώδη, νέους τρόπους σκέψης που συχνά προκαλούν φόβο για το αβέβαιο μέλλον, ο οποίος με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε παλινδρομικές αποφάσεις. Ωστόσο, από αυτό το σημείο και έπειτα κρίνεται επιτακτική η ενεργή αφύπνιση της συλλογικότητας, προκειμένου να μην επιτραπεί η διατήρηση της διαφθοράς. Ως εκ τούτου, η καταγγελία, η συμμετοχή σε διαδηλώσεις, το ενδιαφέρον και η ενημέρωση από τη πλευρά των πολιτών ισχυροποιούν τη δύναμη και την πολιτική δράση τους.
Αυτό που συμβαίνει τις τελευταίες μέρες και τα τελευταία χρόνια υπενθυμίζει ότι η συμμετοχή και η ενότητα είναι εφικτές, ότι ο κόσμος μπορεί να διεκδικήσει τη δικαιοσύνη, ότι η αξία της ζωής δεν είναι μόνο προσωπικό ζήτημα, αντιπαραβάλλοντάς το με τα ιδιοτελή θεμέλια της διαφθοράς. Η εναντίωση και η διαδήλωση δεν ακολουθούν πρακτικές «ηθικής σταυροφορίας», δεν κατευθύνονται, δηλαδή, επιλεκτικά από αντίπαλες κομματικές σκοπιμότητες.
Ο κόσμος που συγκεντρώθηκε παγκοσμίως στις 28/2 για το δυστύχημα των Τεμπών δε φορούσε τους προσωπικούς του τίτλους, δεν ήρθε για να υπερασπιστεί την κομματική του ταυτότητα ή όποια άλλη ειδική ιδιότητά του, ήρθε για να τιμήσει και να διαμαρτυρηθεί για την κατεξοχήν κοινή ταυτότητα που μοιραζόμαστε όλοι μας, του δικαιώματος στη ζωή και την ασφάλεια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Ε. Λαμπροπούλου, Η διαφθορά και οι λειτουργίες της, ejournals.epublishing.ekt.gr, διαθέσιμο εδώ
