Του Ραφαήλ Παπαδόπουλου,
Η πόλη της Βενετίας, ένα ξεχωριστό και μοναδικό επίτευγμα της αρχιτεκτονικής, η καρδιά της Βενετοκρατίας, του μεσογειακού εμπορίου κατά το Μεσαίωνα και μία σύγχρονη κοσμοπολίτικη τουριστική «πρωτεύουσα». Η ιταλική αυτή πόλη ξεχωρίζει κάθε χρόνο για δύο μεγάλα φεστιβάλ που διοργανώνονται εκεί, το Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ και το Καρναβάλι της που έληξε μόλις λίγες ημέρες πριν.
Στην Ελλάδα η καρναβαλική περίοδος είναι από τις πιο εύθυμες και πιο προσδοκώμενες γιορτές του χρόνου, πόλεις όπως η Πάτρα, η Ξάνθη, η Κοζάνη και πολλές άλλες φοράνε τα γιορτινά τους και διοργανώνουν αξέχαστα φεστιβάλ! Όλοι γνωρίζουν το καρναβάλι της Βραζιλίας στο Ρίο, ενώ πολλοί ακόμα έχουν ακούσει ή δει τουλάχιστον κάτι σχετικό με αυτό της Βενετίας. Στην κοντινή μας Ιταλία, λοιπόν, το Βενετσιάνικο καρναβάλι ξεχωρίζει για περισσότερα από διακόσια χρόνια, αφού τις ρίζες του αντλεί ήδη από τον 12ο αιώνα, όταν και θεσμοποιήθηκε κατά τα τέλη του 11ου αιώνα και επρόκειτο για μία γιορτή προς τιμήν της πολεμικής νίκης της τότε Βενετικής Δημοκρατίας. Στη «Γαληνότατη Δημοκρατία» όπως και αποκαλούνταν η εορτή, επικεντρωνόταν περίπου τις ίδιες ημερομηνίες με τις παρούσες. Το καρναβάλι κατά τον ύστερο Μεσαίωνα ήταν ένα εκ των σπουδαιότερων φεστιβάλ της Δυτικής Ευρώπης και πολλοί επισκέπτονταν την πόλη μόνο και μόνο για αυτόν το λόγο.
Έπειτα από την αίγλη και τη σημαντικότητα που είχε εδραιώσει η πόλη, πρωταρχικώς ως ένα εξαιρετικά επιτυχημένο κρατίδιο στο χώρο της Μεσογείου και λόγω της συνεχούς διακυβέρνησης από τους λεγόμενους Δόγηδες, το κράτος αυτό άκμασε και κατά την Αναγέννηση αποτέλεσε ένα εκ των μεγαλύτερων κέντρων πολιτισμού, αδιαμφισβήτητα η πόλη της Βενετίας ήταν και θα είναι μία από τις ομορφότερες πόλεις της Ευρώπης και φέροντας μάλιστα μία σπουδαία ιστορία. Λόγω λοιπόν του πόσο ξεχωριστό ήταν το καρναβάλι, οι δημιουργοί μασκών για αυτό, απέκτησαν τρομερά προνόμια και αποτέλεσαν αρκετά επιτυχημένες επιχειρήσεις κατά την πάροδο εκείνων των χρόνων, ενώ κατείχαν μάλιστα δική τους συντεχνία κατά το 15ο αιώνα. Λόγω της προσοχής αυτών στη λεπτομέρεια και της διατηρήσεως της παράδοσης του φεστιβάλ αναπτύχθηκαν διάφορα είδη μασκών, όπως η Bauta, η κλασσική Κολομβίνα, η Γνάγκα με τη μορφή γάτας, ο Αρλεκίνος, αυτή του Γιατρού της Πανούκλας και πολλές άλλες. Το καρναβάλι δέχτηκε παρόλα αυτά το μεγαλύτερο πλήγμα του όταν ο Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (ο τελευταίος αυτής) Φραγκίσκος ο Β’, απαγόρεψε αυτό, αλλά και τη χρήση μασκών και η πόλη «αποσιωπήθηκε».
Το καρναβάλι επικέντρωσε και πάλι το ενδιαφέρον «των πολλών» τα τελευταία χρόνια μετά την επανέναρξή του το 1979 μετά από σειρά ετών, καθώς σπανίως γιορταζόταν και μάλιστα σε ιδιωτικούς κύκλους. Φέτος, εν έτη 2025 η Βενετία τιμά τα τριακόσια χρόνια από τη γέννηση του λαϊκού χαρακτήρα Τζιακόμο Καζανόβα. Φέτος ξεκίνησε η καρναβαλική περίοδος στις 14 Φεβρουαρίου και έληξε πριν λίγες μέρες στις 4 Μαρτίου. Κάθε χρόνο προκρίνεται η καλύτερη και πιο όμορφη μάσκα ως μέρος του φεστιβάλ και φυσικά η πόλη κατακλύζεται από δεκάδες χιλιάδες τουρίστες. Κάθε γωνιά της πόλης σφύζει από ζωή και οι εικόνες της κοσμοσυρροής εντυπωσιάζουν, τα τοπία και οι καρναβαλικές συνθέσεις που δημιουργούν οι πιο επίδοξοι μεταφέρουν τους ταξιδιώτες σε μία φανταστική και «άπιαστα μακρινή» εποχή. Παρόλα αυτά λόγο της γιγάντωσης της φήμης της «Βασίλισσας της Αδριατικής» και του μεγάλου τουριστικού ενδιαφέροντος που επικεντρώνει, φέτος έγινε το αδιαχώρητο, η πόλη πνίγεται από τους τουρίστες οριακά βουλιάζοντας επί των υδάτων στα οποία έχει στερεωθεί. Βέβαια, η κατάσταση γίνεται υποφερτή όταν επιλέξει κανείς την, ας πούμε, πιο απόμερη πλευρά της πόλης, συνοικίες και σοκάκια που δεν «πλημμυρίζονται από ορδές» τουριστών.
Το σύμβολο που θα συναντήσει κανείς στην πόλη δεν είναι άλλο παρά το Λιοντάρι της Βενετίας, το φτερωτό λιοντάρι μάλιστα. Το θέαμα αυτού σε πολλά κτήρια δεν είναι τυχαίο, το Λιοντάρι υπήρξε το διαχρονικό «οικόσημο» της πόλης, βρισκόταν στην περίτεχνη σημαία της Δημοκρατίας της Βενετίας, αλλά και στη Δημοκρατία των Επτανήσων στην Ελλάδα, όπου ακόμα και σήμερα σε πολλά νησιά του Ιονίου μπορεί κάποιος να το συναντήσει σε σημαίες και μαρμάρινες σφραγίδες. Ένα σύμβολο αρκετά μυστήριο, καθιερώθηκε λίγα χρόνια μετά την προαναφερθείσα περίοδο της ενάρξεως των καρναβαλικών φεστιβάλ και έκτοτε βρισκόταν σε περίοπτη θέση εντός της πόλης. Η ιστορία του είναι μακροσκελής και υποστηρίζεται ότι το μπρούτζινο άγαλμα κατάγεται από τη μεσαιωνική Κίνα. Οι Βενετοί φαίνεται πως το «αγάπησαν» και το υιοθέτησαν εξ ολοκλήρου στην κουλτούρα τους. Επί του καθεδρικού ναού του πολιούχου της πόλης βρίσκεται μάλιστα το φτερωτό λιοντάρι κρατώντας ένα βιβλίο, στο οποίο αναγράφεται ότι «Ειρήνη σε σένα, Μάρκος, ο ευαγγελιστής μου» και κατά πολλούς λέγεται πως υπήρξε η δικαιολογία για την κλοπή των λειψάνων του ομώνυμου αγίου από την Αλεξάνδρεια.
Αν και το καρναβάλι αυτό κατά τη γνώμη μου είναι το πιο μοναδικό στον κόσμο, η Βενετία όλο το χρόνο εστιάζει επί της πόλεως αυτής την προσοχή και ο τουρισμός ειδικά το καλοκαίρι ξεφεύγει από τα όρια, με τη διοίκηση της πόλης να εφαρμόζει ειδικούς φόρους για κρουαζιερόπλοια και μάλιστα ταξιδιώτες που απλά περνάνε από την πόλη, επιβάλλεται πλέον να πληρώσουν ειδικό τίμημα για εισέλθουν σε αυτήν. Οι μοναδικές εμπειρίες που προσφέρει η πόλη δεν έρχονται ούτως ή άλλως χωρίς υψηλό τίμημα, αφού οι τιμές για βόλτες με γόνδολα, τα καταλύματα και το φαγητό είναι υπερβολικά υψηλές. Συμπερασματικά πρόκειται για μία εμπειρία που κάποιος πρέπει να βιώσει έστω για μία φορά στη ζωή του, όταν όμως η πόλη φοράει το γιορτινά καρναβαλικό «κουστούμι» της ίσως να μην είναι η κατάλληλη περίοδος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Venetian Lion Explained, wheninvenice.com, διαθέσιμο εδώ
- Venice Carnival 2025 events schedule, touristitaly.com, διαθέσιμο εδώ
- Celebrate Venice Carnival like a local, dw.com, διαθέσιμο εδώ
- Βενετία: Απίστευτες εικόνες κοσμοσυρροής για το καρναβάλι, πριν μπει εισιτήριο για τους τουρίστες, iefimerida.gr, διαθέσιμο εδώ
- Το Καρναβάλι της Βενετίας τιμά τα 300 χρόνια από τη γέννηση του μύθικου Βενετσιάνου εραστή, Τζιακόμο Καζανόβα, topontiki.gr, διαθέσιμο εδώ
