Του Δημήτρη Σιώκα,
Για μερικούς, είναι απλώς παιδιά κάποιων μανάδων, για άλλους φωνές που σκορπίζονται και χάνονται στον άνεμο και για άλλους πάλι ασπίδες που προτάσσονται. Είναι οι φοιτητές που χύνονται στους δρόμους, είναι οι μαθητές που ξεδιψούν με γνώσεις, εκείνοι που με την αδάμαστη ενέργεια και το πάθος τους, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των αγώνων για ελευθερία, ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη. Σε κάθε βήμα τους, γίνονται οι φορείς ενός οράματος, οι θυσίες τους, συχνά σιωπηλές και ανώνυμες, υφαίνουν την ιστορία ενός αγώνα που ξεπερνά το ατομικό και αγγίζει το συλλογικό.
Ας αναλογιστεί κανείς, την πρώτη επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, η επέτειος αυτή δεν καθιερώθηκε με κάποιο διάταγμα, παρά αποτελεί απόφαση φοιτητών και οργανώσεων. Νομική, Πολυτεχνείο και Πάντειος συσπειρώνουν τους νέους, και ξεκινούν τις πρώτες αντιστασιακές ενέργειες. 28η Οκτωβρίου 1941 και οι εισβολείς, βρίσκουν την κατεχόμενη τότε Αθήνα γεμάτη από σπουδαστές που σπεύδουν να τιμήσουν αυτή τη μέρα, η πρώτη μεγάλη φοιτητική διαδήλωση είναι γεγονός, με χιλιάδες άοπλους να χαράζουν πορεία προς το άγαλμα του Αγνώστου Στρατιώτη, όπου καταθέτουν στεφάνια. Όσοι δεν μπόρεσαν να φτάσουν, στόλισαν σαν επιτάφιους τα αγάλματα στις κεντρικές πλατείες καραμπινιέροι διέλυσαν το πλήθος, όμως το ηθικό δεν πτοήθηκε, και έναν μήνα μετά βρέθηκαν ξανά στους δρόμους.
Ο Β΄ παγκόσμιος πόλεμος μπορεί να τελείωσε, όχι όμως και οι αγώνες. Η Ευρώπη ξυπνάει από έναν λήθαργο φασιστικής κατοχής, με μπροστάρηδες για ακόμη μία φορά τους φοιτητές. Συντηρητικές ιδεολογίες και πλήρη υποταγή στην εξουσία, λειτουργούν ως μέσα εξομάλυνσης και καθησυχασμού των επαναστατών. Γυμνάσια σε ολόκληρη τη Γαλλία βρίσκονται υπό κατάληψη και πίσω τους ακολουθούν τα Πανεπιστήμια, με τη Σορβόννη να καταλαμβάνεται από τους σπουδαστές της, και μια λαίλαπα ιδεών απειλεί τον Σαρλ Ντε Γκωλ. Στήριγμα, στους αγώνες κατά της ακροδεξιάς, βρίσκονται οι εργάτες το Παρίσι, αλλά και άλλες μικρότερες πόλεις φλέγονται από τις κινητοποιήσεις των φοιτητών, που ήρθαν σαν κεραυνός εν αιθρία. Καθημερινά, ξεσπούσαν απεργίες σε ολόκληρη τη χώρα, δίνοντας έτσι το μήνυμα ότι ο αγώνας είναι πολιτικός. Πολιτικός γιατί αφορά όλους τους πολίτες και όχι την πολιτική, τόνιζε τον μαζικό χαρακτήρα. Οι αγώνες αυτοί έμειναν γνωστοί στην ιστορία ως Μάης του ΄68, μιας άνοιξης που άνθισαν πολλά λουλούδια.
Ένα χρόνο πριν τον Μάη του ΄68, η Ελλάδα έρχεται αντιμέτωπη με το πραξικόπημα τις 21ης Απριλίου. Από την πρώτη στιγμή ξεσπούν μικρές επαναστάσεις, οι οποίες προσπαθούν να βγάλουν την χώρα από τον πάγο. Παρ’ όλα αυτά η χούντα δείχνει τον σκληρό εαυτό της. Βασανισμοί, εξορίες, αφαιρέσεις ιθαγένειας είναι μόνο λίγα από τα όσα πράττουν. Προκειμένου να αντιμετωπίσουν τους φοιτητές, εκδίδεται νομοθετικό διάταγμα σύμφωνα με το οποίο το υπουργείο Εθνικής Άμυνας δικαιούται να ανακαλεί τις αναβολές στράτευσης όσων παρακολουθούσαν μαθήματα. Το διάταγμα αυτό βρίσκει απέναντί του τους 4.000 φοιτητές, οι οποίοι καταλαμβάνουν τη Νομική σχολή Αθηνών, με αυτή να είναι και η πρώτη συλλογική κινητοποίηση εν μέσω δικτατορίας.
Μπορεί οι ενέργειες της Νομικής να μην είχαν άμεσο αποτέλεσμα, δεν ισχύει όμως το ίδιο και για τον Νοέμβρη, όπου στις 14 Νοεμβρίου 1973 ξεκινάει η κατάληψη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Οι φοιτητές απείχαν από τα μαθήματά τους με κύριο αίτημά τους, τη διεξαγωγή φοιτητικών εκλογών και την αύξηση των δαπανών για την παιδεία, πολύ γρήγορα η πολυτεχνική σχολή γέμισε από νέους που συνέρρεαν από όλη την Αθήνα. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί το μέγεθος αυτού που θα γινόταν. Οργάνωσαν φαρμακείο και ίδρυσαν δικό τους ραδιόφωνο που εξέπεμπε στις συνειδήσεις όλων των πολιτών, ενώ γύρω από τον χώρο του Πολυτεχνείου έγιναν διαδηλώσεις, έχοντας ως σύμμαχους γονείς, εργάτες και αγρότες, με βασικό σύνθημα: «Ψωμί, παιδεία, ελευθερία!». Ο ήχος από τον οργισμένο κόσμο που συσπειρώθηκε στο Πολυτεχνείο, τρυπούσε τα αυτιά των συνταγματαρχών οι οποίοι διέταξαν την καταστολή των γεγονότων. Ξημερώματα 17 Νοέμβρη και ένα από τα άρματα μάχης ρίχνει την πύλη του Πολυτεχνείου και λίγους μήνες μετά το καθεστώς του Γεωργίου Παπαδόπουλου φτάνει στο τέλος του.
Οι φοιτητικοί—μαθητικοί αγώνες, από τις πρώτες αντιστασιακές ενέργειες κατά της κατοχής έως και την ηχηρή φωνή του Πολυτεχνείου, υπήρξαν πάντα το καύσιμο της κοινωνικής αλλαγής. Η ιστορία τους είναι γεμάτη από θυσίες που βοήθησαν να διαμορφωθεί το μέλλον του κόσμου. Αυτοί οι νεαροί αγωνιστές απέδειξαν ότι μόνο με αλληλεγγύη μπορούν να καταπολεμήσουν την καταπίεση. Σήμερα οι φωνές τους θυμίζουν την ανάγκη για διαρκή εγρήγορση και μαζική συμμετοχή. Το μέλλον ανήκει στους νέους, που χτίζουν τον κόσμο γκρεμίζοντας τα ερείπια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Harman Chris, Γκαργκάνας Πάνος, Στύλλου Μαρία (2018), Μάης ΄68 Η επιστροφή της επανάστασης, (επιμ. Πίττας Κώστας), εκδ. Μαρξιστικό βιβλιοπωλείο
- Οικονόμου Ν. Γιώργος (2013), Πολυτεχνείο 1973: Η απαρχή του αυτόνομου κινήματος, (επιμ. Τομάνας Βασίλης), εκδ. Νησίδες
- Η κατάληψη της Νομικής Σχολής, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
