Της Πελαγίας Τριχάκη,
Ο 73χρονος Άλβιν, Αμερικανός βετεράνος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ζει με την κόρη του, Ρόουζ, στην Αϊόβα των ΗΠΑ. Όταν μαθαίνει ότι ο αδερφός του, Λάυλ, με τον οποίο είναι εδώ και χρόνια μαλωμένοι, υπέστη εγκεφαλική βλάβη, αποφασίζει να διανύσει ένα ταξίδι 400 χιλιομέτρων με το χαρτοκοπτικό τρακτέρ του ως το Ουισκόνσιν για να τον επισκεφθεί. Πρόκειται για την αληθινή ιστορία του Alvin Boone Straight το 1993, που ενέπνευσε την Mary Sweeney και τον John Roach (σεναριογράφους της ταινίας) να συναντήσουν την οικογένεια του πολυσυζητημένου τότε Alvin και να παροτρύνουν τον David Lynch να σκηνοθετήσει την ταινία.
Το “The Straight Story”, λοιπόν, δε θυμίζει όνειρο πυρετού, όπως όλες οι άλλες ταινίες του David Lynch. Δεν είναι σουρεαλιστική και δεν περιστρέφεται γύρω από χαρακτήρες σκοτεινούς, αινιγματικούς και αλλόκοτους, ούτε εστιάζει στον κόσμο των ονείρων και του υποσυνειδήτου. Αντιθέτως, πρόκειται για μια ταινία άκρως ρεαλιστική, με χαρακτήρες που παρασύρονται από τα συναισθήματά τους και έλκονται από τις εξαρτήσεις τους. Ακόμη και ο Άλβιν, ο κεντρικός χαρακτήρας, είναι τόσο γνήσιος και καθημερινός, που θα βρούμε κοινά του εαυτού μας σ’ αυτόν∙ κι αν όχι εμάς, σίγουρα τη γιαγιά μας ή τον παππού μας ή κάποιον μεγαλύτερο σε ηλικία γείτονα.
Μέσα από τα κοντινά και διαρκή πλάνα, τα οποία εστιάζουν στο πρόσωπό του, μπορούμε να καταλάβουμε ακριβώς τι νιώθει και τι σκέφτεται και ίσως το αισθανθούμε και εμείς μαζί του: το πιο πικρό πράγμα στη ζωή ενός ηλικιωμένου —και όχι μόνο— είναι ο πόνος της αναπόλησης. Κι ακόμα και αν αυτό το δηλώνει και ο ίδιος, στην πιο χαρακτηριστική στιγμή της ταινίας, το αντιλαμβανόμαστε και μόνοι μας μέσα από τις βουβές σκηνές, τις οποίες κάπου τις έχουμε ξαναδεί στην πραγματική ζωή. Ωστόσο, όταν ξανασυναντήσουμε ένα μεγαλύτερο σε ηλικία άνθρωπο, που πεισμώνει για κάτι είτε φαινομενικά ασήμαντο είτε εκ πρώτης όψεως ακατόρθωτο, ίσως δούμε πλέον πιο καθαρά ότι πίσω από αυτή την «παραξενιά των γηρατειών» κρύβεται η αγωνία του χρόνου, που περνάει χωρίς να το καταλαβαίνουμε.
Στο “The Straight Story” δεν κυριαρχεί το χρώμα κόκκινο, όπως στις περισσότερες έγχρωμες ταινίες του David Lynch. Έχουμε δει τον σκηνοθέτη να χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο χρώμα στις σκηνές των ταινιών του, χρωματίζοντας με αυτό μεγαλύτερες ή μικρότερες επιφάνειες: από μία κουρτίνα ή ένα τοίχο στο πλάνο, μέχρι το κραγιόν μιας πρωταγωνίστριας. Και κάθε φορά με αυτόν τον τρόπο πετύχαινε αυτό που επεδίωκε: τη δημιουργία ενός κλίματος έντασης και την ανάδειξη του πάθους ως συναισθήματος, η οποία κυριεύει τους φανταστικούς του χαρακτήρες. Εδώ, όμως, χρησιμοποιώντας μια παλέτα χρωμάτων από τη φύση και εκμεταλλευόμενος τον φωτισμό του ήλιου —όχι τον τεχνητό φωτισμό που χρησιμοποιείται σε ένα πλατό— χτίζει ένα κλίμα ηρεμίας, αποβάλλοντας κάθε ένταση.
Αισιόδοξη και φωτεινή σαν τα χρώματά της, η ταινία περιστρέφεται γύρω από θεματικές, τις οποίες συνήθως αγγίζει ένας μεγαλύτερος σε ηλικία άνθρωπος: το πώς η προσωπική εμπειρία του πολέμου επηρεάζει την αντίληψη για τον κόσμο, τα τραύματα που αυτός αφήνει, την ασφάλεια που προσφέρει η οικογένεια και την ομορφιά των τυχαίων —αλλά ουσιωδών— συναναστροφών με περαστικούς, καθημερινούς ανθρώπους.
Μια ταινία — διάλογος με τον θεατή. Μια ταινία — υπενθύμιση ότι είναι λυτρωτικό να αφήνουμε απλά κάποια πράγματα να περνάνε. Και φυσικά, μια ταινία — απόδειξη ότι ο κινηματογράφος δεν είναι μόνο τέχνη, αλλά και συντροφιά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- The Straight Story, inephilia.gr, διαθέσιμο εδώ
