Του Δημήτρη Κυριαζή,
Μεγάλη προθυμία από τη μεριά της κοινωνίας και του κόσμου να συμμετέχει ενεργά στην πανελλαδική πορεία για τα δύο χρόνια του εγκλήματος των Τεμπών. Απορίες και θέσεις διεγείρουν και εμψυχώνουν μια σειρά από χρόνιες δυσαρέσκειες, που ήρθε η ώρα να εκτονωθούν και να «ανασάνουν». Το «οξυγόνο», που μανιωδώς επιζητά μέχρι και ο τελευταίος δύσπιστος, δίνει την εντύπωση μιας συλλογικής βούλησης, μιας ηχηρής απάντησης μπροστά σε πρακτικά ερωτήματα που δεν έχουν τεθεί ακόμη.
Ερωτήματα και θέσεις που παράγουν και τις ανάλογες αντιθέσεις με τη σειρά τους, για να καταλήξουμε τελικά στη σύνθεση των δύο στρατοπέδων. Από τη μία, αυτοί που «δυσπιστούν» και επικαλούνται την πραγματικά τυφλή δικαιοσύνη και από την άλλη μεριά, όσοι επιζητούν ένα μερίδιο λόγου μπροστά στην παλίρροια του ψεύδους, της κυβερνητικής «σταθερότητας» και της άκριτης υπακοής. Δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί η μαζική αυτή προθυμία παρά ως μία αναγκαία συστράτευση, μία επόμενη συσπείρωση των πολιτών, ακόμη κι αν δεν το κατανοούν τελικά οι ίδιοι σε πρώτο χρόνο. Είναι από τις φορές που η ίδια η μαζικότητα δεν γίνεται πολιτικό πρόταγμα, βασισμένη απλά σ’ έναν προϋπάρχοντα κώδικα ηθικής δεοντολογίας που «επιβάλλει» τη συμμετοχή, αλλά ο τελευταίος τώρα βρίσκεται σε διαδικασία της διαμόρφωσής του.
Αυτή η ηθική, δηλαδή που συνδέει τον κάθε μεμονωμένο άνθρωπο με άλλους όμοιούς του, είναι προϊόν των ίδιων των συνθηκών και όχι το αντίστροφο. Πολίτες που αισθάνονται αποστασιοποιημένοι από τα κέντρα εξουσίας και αντιλαμβάνονται τη διαπλοκή και τη διαφθορά, αλλά και τις ανεπάρκειες του πολιτικού συστήματος, φαίνεται να προσπαθούν να αντιπαρατεθούν σ’ αυτές τις παθογένειες. Ένα κοινό αίσθημα που γίνεται τελικά ένα κοινό βίωμα. Θύματα όλοι της ίδιας πραγματικότητας που ο καθένας εκτός από την έμπρακτη στήριξη και αλληλεγγύη προς τους πενθούντες αντιδρά στην (παρα)κρατική ασυδοσία και εκτελεστική αυθαιρεσία των ιθυνόντων.
Με απλά λόγια: μια συντριπτική πλειοψηφία επιλέγει να κατέβει στους δρόμους και να διαμαρτυρηθεί όχι γιατί το υπαγορεύει αυτό μία ηθική που προϋπάρχει, αλλά γιατί οι συνθήκες της υπέρμετρης αδικίας είναι αυτές που τη διαμορφώνουν. Η ίδια η συγκάλυψη γεννά το αίτημα για απονομή της δικαιοσύνης, η ίδια η κυβερνητική αυθαιρεσία γεννά το αίτημα για συμμετοχή στα κοινά, η ίδια η περιφρόνηση απέναντι στους νεκρούς και τις οικογένειές τους γεννά την αλληλεγγύη. Η συλλογική συμμετοχή ως απάντηση στην υφιστάμενη παθητική πραγματικότητα.
Και στο σημείο αυτό, φαίνεται ότι έχουν αρχίσει σε κάποιο βαθμό να αλλάζουν οι όροι της πολιτικής. Έξω από τα στενά όρια των θεσμών και της κοινωνικής ακινησίας, η δράση ενός σύσσωμου πολιτικού σώματος υποδεικνύει τους όρους που πρέπει να ρυθμίζονται οι δημόσιες υποθέσεις και τα αγαθά — π.χ. ο σιδηρόδρομος. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, δίνεται η απάντηση σε ερωτήματα που δεν έχουν τεθεί ακόμη. Η ίδια η δομή και ο χαρακτήρας της διαδήλωσης μαρτυρά πως υποβόσκει το αίτημα για αλλαγή παραδείγματος, αλλιώς δεν θα υπήρχαν κινητοποιήσεις και δυσανασχέτηση.
Όπως ήδη προαναφέρθηκε, καμία ανώτερη αξία ή έμφυτη τάση του ανθρώπου προς τη «δημοκρατία» δεν διαμορφώνει τέτοιες δυναμικές διαδικασίες και δεν χτίζει ένα συμπαγές σώμα πολιτών. Ίσα ίσα, η καταστρατήγηση της Δημοκρατίας, τα «ατυχήματα» αμέλειας και παράβλεψης είναι αυτά που κάνουν τους ανθρώπους να ισοδυναμούν και να συμμαχούν, έχοντας ως κοινό παρονομαστή την ευαλωτότητα και τρωτότητά τους απέναντι σ’ ένα σύστημα ανεξέλεγκτο.
Κλείνοντας, αυτό που υποδηλώνεται και επικοινωνείται εν μέρει άρρητα είναι η ανάγκη να ξεφύγει η δημοκρατία από τα αδιάτρητα ολιγαρχικά της πλαίσια και να εκδημοκρατιστεί. Αυτές είναι πρακτικά και οι δύο θέσεις που σχηματίζουν τα δύο στρατόπεδα. Μία κοινή πραγματικότητα με δύο αντιπαραθετικές ερμηνείες, 57 θάνατοι μπροστά σε μία συγκάλυψη και έναν κοινό αγώνα, μία κοινωνία που ακροβατεί στην κοινή όψη δύο διαφορετικών νομισμάτων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Slavoj Zizek, Απαντήσεις δίχως ερωτήματα, Πλέθρον
