Της Μαρίας Ραβάνη,
Η ζωή σε μία ξένη χώρα ερμηνεύεται από πολλούς με διάφορους τρόπους. Είτε θεωρείται ως κάτι συναρπαστικό και εξωτικό είτε σε αντιμετωπίζουν με μία δόση λύπησης, ως εκείνος που αναγκάστηκε να ξενιτευτεί και να ρίξει πίσω του μαύρη πέτρα. Δημιουργείται, λοιπόν, ένα ευρύ φάσμα αντιδράσεων, το οποίο βέβαια είναι κατανοητό και συνδέεται με στερεοτυπικές αντιλήψεις που έχουμε ως άτομα για το τι εστί ζωή σε ένα τόπο, πέραν της χώρας καταγωγής μας. Η πραγματικότητα εν τέλει της ζωής στο εξωτερικό αποτελεί πιστή αντανάκλαση της διφορούμενης αυτής οπτικής που κυριαρχεί. Διότι οι ευκαιρίες και οι συνθήκες σίγουρα είναι πολλές όταν υιοθετείς τον τίτλο του «πολίτη του κόσμου», αλλά και οι δυσκολίες είναι εξίσου άφθονες.
Η απόφαση του να αλλάξεις χώρα —ή ακόμα και πόλη— συνήθως γεμίζει το άτομο με άγχος και ένα —κρυφό ή καταπιεσμένο— φόβο για το άγνωστο. Ιδίως στην πρώτη περίπτωση, η αλλαγή χώρας συνεπάγεται τη γνωριμία ενός τελείως διαφορετικού συστήματος οργάνωσης, όπου όλα όσα ξέρεις, παύουν να βγάζουν νόημα. Από τις δημόσιες υπηρεσίες που έχουν άλλη κουλτούρα και ωράρια, έως απλά και καθημερινά ζητήματα όπως η συγκοινωνία, η ψυχαγωγία ή το πάρκινγκ, όλα φαίνονται ξένα και «ακαταλαβίστικα». Σα να γυρνάς πάλι σε μια πρώιμη, παιδική φάση της ζωής σου και να ξαναμαθαίνεις τον κόσμο. Εάν υπάρχει και το γλωσσικό εμπόδιο στη μέση, θα έλεγε κανείς ότι γυρνάμε σε μια οριακά βρεφική κατάσταση, όπου δεν καταλαβαίνουμε τίποτα από ότι μας λένε και δεν μας καταλαβαίνει κανείς…
Από την άλλη, είναι αρκετές οι φορές που δημιουργείται το αίσθημα στα άτομα ότι ισορροπούν μεταξύ δύο πραγματικοτήτων. Δύο διαφορετικών ζωνών ώρας, δύο διαφορετικών κοινωνιών, η καθεμιά εκ των οποίων έχει τις υποχρεώσεις και τα deadlines της. Σα να χρειάζεται να διατηρείς ένα διπλό ημερολόγιο και να προσπαθείς να συντονίσεις δύο ζωές, μία εκεί —με τους σημαντικούς άλλους της εκεί ζωής σου και τις υποχρεώσεις που αυτή φέρει, και μία εδώ (όπου είναι για τον καθένα αυτό)— με την πιο απτή πραγματικότητα, τα προβλήματα και τους κύκλους της. Μια ισορροπία που συντηρείται μόνο μέσω της προσπάθειας, μιας και το να δηλώνεις παρουσία σε δύο πραγματικότητες (με ότι αυτό συνεπάγεται), είναι αρκετά περίπλοκο και συναισθηματικά απαιτητικό.
Πρέπει να γίνει αναφορά επίσης και στο αίσθημα της μοναξιάς, το οποίο —ιδίως αν έχεις κάνει αυτή την αλλαγή μόνος/η σου— αρκετές φορές μπορεί να γίνει αποπνικτικό. Πρόκειται για το είδος της μοναξιάς που έχει έντονα πολιτισμικά χαρακτηριστικά, καθώς πέρα από τους οικείους σου (οικογένεια, φίλοι κλπ), σου λείπει και το «στοιχείο» σου, η κουλτούρα σου, οι μικρές παραδόσεις της χώρας σου, το γνώριμο τοπίο στο οποίο γεννήθηκες και μεγάλωσες. Αρκετοί που μένουν για χρόνια στο εξωτερικό, αναφέρουν συχνά το πόσο παράξενο είναι το πιο απλό πράγμα — να περπατούν και να ακούνε γύρω τους άτομα να μιλούν μία γλώσσα, τόσο γνώριμη όπως είναι η μητρική τους. Σαν πολίτης του εξωτερικού, αναπτύσσεις σταδιακά ένα είδος ραντάρ, που σε οποιοδήποτε χώρο και πλαίσιο και αν βρίσκεσαι, με το που ακούσεις κάποιον να μιλάει τη μητρική σου γλώσσα, σου δημιουργείται δίχως να το επιδιώξεις ένα αίσθημα περιέργειας και (ευχάριστης) αναστάτωσης. Σαν να ανακαλύπτεις ένα κοινό μυστικό που έχετε μεταξύ σας και που σας ενώνει με ένα παράξενο και συνάμα ευχάριστο τρόπο.
Η επιλογή του να φύγεις και να αφήσεις πίσω σου όλα όσα σου είναι γνώριμα και οικεία, συνήθως δεν είναι καθόλου εύκολη. Μερικές φορές, δεν πρόκειται καν για επιλογή. Όταν οι συνθήκες διαβίωσης στη χώρα που γεννήθηκες, γεμίζουν τον άνθρωπο οικονομική ανασφάλεια και αμφιβολία για το τι μέλλει γενέσθαι, οι «ευκαιρίες» που παρουσιάζονται εκτός συνόρων, γίνονται όλο και περισσότερο ελκυστικές. Ας μην ξεχνάμε και τις περιπτώσεις τόσων ανθρώπων, για τους οποίους η φυγή αποτελούσε και αποτελεί μονόδρομο, μιας και απειλείται λόγω των εκάστοτε συνθηκών η ίδια τους η ζωή…
Η ζωή, λοιπόν, σε μία ξένη χώρα σίγουρα έχει τα θετικά και τα αρνητικά της. Πρόκειται όντως για μία μοναδική εμπειρία, που γεμίζει το άτομο αναμνήσεις, συναισθήματα και γνώσεις. Και παρόλο που τα μη κοινά είναι περισσότερα από τα κοινά μεταξύ των χωρών, στις λεπτομέρειες βρίσκεις τις ομοιότητες και μαθαίνεις να εντοπίζεις το οικείο ακόμη και σε ανθρώπους που μιλούν άλλη γλώσσα και μεγάλωσαν σε διαφορετικές πλευρές του κόσμου. Δε μπορεί όμως να πει κανείς με σιγουριά, ότι είναι μία εμπειρία που οφείλουν να δοκιμάσουν όλοι τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. Ούτε είναι όλα μαγευτικά και εξωτικά, οπουδήποτε εκτός της χώρας μας. Διότι εν τέλει όσο και να λοιδορούμε την κατάσταση και τα κακώς κείμενα της Ελλάδας, οι άνθρωποι, η κουλτούρα και ο τόπος έχουν ένα μαγνητισμό στον οποίο δύσκολα αντιστέκεσαι….
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ποια είναι τα συν και τα πλην της ζωής στο εξωτερικό;, Eurosender.com, διαθέσιμο εδώ
- Τα 7 μεγαλύτερα οφέλη της διαμονής και εργασίας στο εξωτερικό, Eures.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- Γιατί αξίζει να ζήσεις έστω μία φορά στη ζωή σου στο εξωτερικό, H Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
