Της Αναστασίας Σιαμίδη,
Η απώλεια ενός αγαπημένου μας προσώπου αποτελεί μια από τις πιο οδυνηρές εμπειρίες που μπορεί να βιώσει ένας άνθρωπος στη ζωή του. Το «Ο χρόνος θεραπεύει τα πάντα» συχνά δε γίνεται πράξη καθώς ο χρόνος, παρόλο που είναι ικανός να απαλύνει το πόνο, αδυνατεί να μηδενίσει το αίσθημα της απουσίας. Το πένθος ενώ παρουσιάζει μια «αφετηρία», την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, δεν αποτελεί μια γραμμική διαδικασία, έχοντας κάποια συγκεκριμένη λήξη. Αντίθετα, είναι μια διαδικασία που διαφέρει στον εκάστοτε άνθρωπο και απαιτεί ενεργή διαχείριση, κατανόηση και αποδοχή.
Κατανοώντας το πένθος
Το πένθος δεν παρουσιάζει κάποιο συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα καθώς ορισμένοι επανέρχονται άμεσα στην καθημερινότητά τους, ενώ άλλοι δυσκολεύονται να βρουν κάποια ισορροπία και μπορεί να περάσουν μήνες ή χρόνια μέχρι να τα καταφέρουν. Οι ψυχολόγοι συχνά αναλύουν τη διαδικασία του πένθους, χωρίζοντάς την σε πέντε στάδια, την άρνηση, το θυμό, τη διαπραγμάτευση, τη κατάθλιψη και την αποδοχή. Η σειρά των σταδίων αυτών, δεν είναι ισχύουσα για όλους καθώς ορισμένοι τα βιώνουν με διαφορετική σειρά και ένταση.
Αποδοχή της πραγματικότητας
Το στάδιο της αποδοχής, αποτελεί ένα από τα πιο δύσκολα και επίπονα στάδια της νέας πραγματικότητας. Αποδοχή δε σημαίνει ότι ξεχνάμε το αγαπημένο μας πρόσωπο, ούτε ότι παύουμε να το αγαπάμε. Αποδοχή σημαίνει ότι αναγνωρίζουμε πως η ζωή έχει αλλάξει και καταβάλουμε προσπάθειες να βρούμε άλλο τρόπο να συνεχίσουμε, διατηρώντας τόσο τη μνήμη, όσο και την αγάπη ζωντανές.
Τρόποι αντιμετώπισης του πένθους
Η διαχείριση του πένθους αποτελεί μια προσωπική διαδικασία, η οποία δε περιλαμβάνει ούτε αυστηρούς κανονισμούς ούτε κάποιο προκαθορισμένο χρονοδιάγραμμα. Κάθε άνθρωπος βιώνει με διαφορετικό τρόπο το πένθος, όμως υπάρχουν κάποιο επιβεβαιωμένοι τρόποι που μπορούν να συμβάλουν στη διαχείριση και στην αντιμετώπιση του πένθους. Στόχος δεν είναι να ξεχάσουμε αλλά να βρούμε τρόπο να συνεχίσουμε τη ζωή μας, διατηρώντας τη μνήμη τους ζωντανή.
Η απελευθέρωση του εαυτού μας να πενθήσει συμβάλλει στη διαχείριση της απώλειας καθώς δεν υπάρχει κάποιος καθορισμένος «σωστός» ή «λάθος» τρόπος να θρηνήσουμε. Ο εαυτός μας συνιστάται να βιώσει όλα τα συναισθήματα που συνοδεύουν μια απώλεια-θλίψη, μοναξιά, θυμό—χωρίς ουδεμία ενοχή. Ακόμη, η διατήρηση της επικοινωνίας με συγγενείς, φίλους και επαγγελματίες της ψυχικής υγείας, συμβάλλει στη διαχείριση του πόνου. Το μοίρασμα των αναμνήσεων και των συναισθημάτων πιθανόν να απαλύνουν το βάρος. Η διασφάλιση της σύνδεσης με τον άνθρωπο που χάσαμε, είτε μέσω αναμνήσεων είτε μέσω ενός συμβολικού τρόπου συμβάλλει στην αντιμετώπιση του πένθους.
Η διατήρηση αυτής της σύνδεσης μπορεί να επιτευχθεί είτε μέσω φωτογραφιών και αναμνήσεων είτε μέσω ενός αντικειμένου και τη εξακολούθηση μιας αγαπημένης συνήθειας. Παράλληλα, η εύρεση νοήματος στην απώλεια λειτουργεί για ορισμένους ως κίνητρο και για άλλους ως παρηγοριά. Ορισμένοι θεωρούν αφορμή την απώλεια για μια βαθύτερη προσωπική συζήτηση, ενώ άλλοι βρίσκουν παρηγοριά όταν κάποιος άλλος περνάει παρόμοιες καταστάσεις με τους ίδιους. Ένας ακόμη τρόπος αντιμετώπισης είναι η φροντίδα του εαυτού μας καθώς, η επιμέλεια της σωματικής και ψυχικής υγείας κρίνεται απαραίτητη. Η υγιεινή διατροφή, η σωματική άσκηση αλλά και η ξεκούραση επιτρέπουν στο μυαλό και στο σώμα να ανταπεξέλθουν στην πίεση του πένθους.
Όταν η απώλεια γίνεται βάρος αβάσταχτο
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το πένθος γίνεται δυσβάσταχτο και έντονο και πολλές φορές καταλήγει να δυσκολέψει τη καθημερινή ζωή για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Εάν ποτέ νιώσουμε ότι αδυνατούμε να λειτουργήσουμε, ότι η ζωή δεν έχει πλέον κανένα νόημα, ίσως είναι χρήσιμη η αναζήτηση μιας χείρας βοηθείας ενός ειδικού ψυχικής υγείας.
Ο χρόνος αλλάζει τον πόνο, αλλά δεν τον σβήνει
Η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου δεν ξεπερνιέται ολοκληρωτικά, παρόλο που ο πόνος πιθανόν να γίνει πιο ήπιος και η θλίψη λιγότερο έντονη, η αγάπη και η μνήμη παραμένουν ακλόνητες. Το επιθυμητό αποτέλεσμα δεν είναι να «ξεχάσουμε» ή να «ξεπεράσουμε» την απώλεια αλλά να μάθουμε να συνυπάρχουμε και να ζούμε μαζί της, δίνοντας χώρο για νέες εμπειρίες, χωρίς όμως να ακυρώσουμε όσα και όσους αγαπήσαμε.
Μέσα από το πόνο, τις αναμνήσεις και την αγάπη, απόρροια του πένθους, να χτίσουμε έναν νέο τρόπο να συνεχίσουμε χωρίς να ξεχνάμε. Το σημαντικό είναι να κουβαλάμε τη μνήμη συνεχώς μαζί μας με έναν τρόπο που να αποτελεί κίνητρο και δύναμη, απαλλαγμένοι από βάρη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πένθος: ‘Οταν πεθαίνει αυτός που αγαπάμε, eramoulaki.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τα 5 στάδια της απώλειας και του πένθους, psichologos.com, διαθέσιμο εδώ
- Αντιμετώπιση του πένθους και της απώλειας των αγαπημένων προσώπων, therapia.gr, διαθέσιμο εδώ
