Της Γεωργίας Σαχινίδου,
Όλοι οι άνθρωποι αναγκαστικά θα διασχίσουν το στάδιο της εφηβείας, στο οποίο καθιερώνεται και διαμορφώνεται ο χαρακτήρας τους. Η οικογένεια, που στην ηλικία αυτή φαίνεται πως δεν τους καταλαβαίνει, με βάση τα λεγόμενά τους, γίνεται μάρτυρας της αποστασιοποίησής τους, όμως οι παρέες τους αντιτίθενται στον ισχυρισμό αυτό. Ο κοινωνικός περίγυρός τους αποτελεί ένα σημαντικό μέρος, στο οποίο αναπτύσσονται φιλίες, αντιπαλότητες, πειραματισμοί, αλλά και ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, η γλώσσα τους. Άραγε, τι εννοούμε όταν ακούμε για την προβληματική αυτή γλώσσα των νέων;
Ο όρος «γλώσσα των νέων» δηλώνει το σύνολο των γλωσσικών μοτίβων που χρησιμοποιούνται στην επικοινωνία των νέων μεταξύ τους. Παρά τον χαρακτηρισμό «γλώσσα», η γλώσσα των νέων δεν είναι ένα αυτοτελές γλωσσικό σύστημα, αλλά μια «κοινωνιόλεκτος», δηλαδή ένας τρόπος ομιλίας με λεξιλογικά, πραγματολογικά και δομικά χαρακτηριστικά, που χρησιμοποιείται υπό ορισμένες συνθήκες επικοινωνίας και είναι μέρος της γλωσσικής συνείδησης μιας κοινότητας. Πιο αναλυτικά, αντιστρέφονται συλλαβές λέξεων (φράγκα-γκαφρά), χρησιμοποιούνται συχνότερα αγγλικές λέξεις (σούπερ, τοπ), ενώ οι ελληνικές λέξεις έχουν αντικατασταθεί από τα αποκαλούμενα «greeklish», δηλαδή ελληνικά που γράφονται με το αγγλικό αλφάβητο. Έπειτα, οι ίδιοι πειραματίζονται και δημιουργούν καινούριες λέξεις, αν και πολλές φορές το λεξιλόγιο τους θεωρείται φτωχό, εξαιτίας όλων αυτών των νεολογισμών, και κατακρίνεται από τους μεγαλύτερους.
Η δημιουργία της γλώσσας των νέων δεν είναι επιφανειακή, αλλά συμπεριλαμβάνει πολλαπλούς λόγους για την ύπαρξή της. Ειδικότερα, όπως όλοι γνωρίζουμε, οι νέοι αισθάνονται πως είναι απαραίτητο να είναι ενταγμένοι σε ένα κοινωνικό σύνολο, το οποίο πρεσβεύει κοινά χαρακτηριστικά και αντιλήψεις μεταξύ του. Για τον λόγο αυτό, το άτομο ασυνείδητα θα αρχίσει να αντιγράφει τον περίγυρο του και θα μιλούν από κοινού την ίδια αυτή «δική τους γλώσσα». Σε αντίθεση με τα κοινά χαρακτηριστικά που επιθυμούν να πληρούν, αντιπαρατίθενται ενάντια στους μεγάλους και ιδιαίτερα στη γλώσσα τους, η οποία τους φαίνεται τυπική, αρχαιοπρεπής και χωρίς αυθορμητισμό και συναίσθημα. Με τον τρόπο αυτό, επιχειρούν να αποδείξουν τον εαυτό τους ως μια ανεξάρτητη και ελεύθερη οντότητα, που έχει τη δυνατότητα να αντισταθεί στο κατεστημένο και να εφεύρει έναν διαφορετικό από όλους τους άλλους κώδικες επικοινωνίας.
Στην ηλικία αυτή, η νεολαία είναι οπαδός της καινοτομίας και των μεταβολών, ενώ ταυτόχρονα το χαρακτηριστικό αυτό συμβάλλει στην τροποποίηση της γλώσσας και στο να υιοθετήσουν νέα γλωσσικά πρότυπα. Αναλυτικότερα, η επιθυμία των νέων να αλλάξουν τον κόσμο όσο το δυνατόν γρηγορότερα και με καθοριστικές αλλαγές, πολλές φορές δεν πραγματοποιείται και δεν επιτυγχάνεται. Έτσι, οι νέοι στρέφουν την προσοχή τους σε πιο περιορισμένα ζητήματα, όπως αυτό της γλώσσας. Οι καινοτομίες και οι αναπροσαρμογές εστιάζουν στη γλώσσα, η οποία διακατέχεται και εμπλουτίζεται από την ψυχολογική κατάσταση των νέων, τα συναισθήματα τους, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και τα απρόσμενα γεγονότα που αντιμετωπίζουν στη ζωή, είτε θετικά είτε αρνητικά.
Επιπλέον, βασικό ρόλο στη σημασία που αποκτά αυτός ο κώδικας επικοινωνίας ανάμεσα στη νεολαία είναι αναμφίβολα η τεχνολογία. Πιο συγκεκριμένα, η τεχνολογία ασκεί εξαιρετικά μεγάλη επίδραση στα νέα άτομα, συνεπώς θέλοντας και μη είναι αναπόφευκτο να επηρεαστούν. Κύριο ρόλο έχουν τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, αφού μέσα από αυτά οι νέοι εκτίθενται σε νέες μόδες, τι είναι δημοφιλείς εκείνη τη στιγμή αλλά και πιο κεντρικό είναι ότι παρατηρούν τι κάνουν και πως μιλάνε άλλα άτομα που βρίσκονται στον ηλικιακό τους κύκλο, πράγμα το οποίο δεν αποκλείει πως τα άτομα αυτά μπορεί να βρίσκονται και στην άλλη άκρη του κόσμου. Τέλος, ένας σχεδόν απαρατήρητος παράγοντας είναι και τα βιντεοπαιχνίδια που μέσω αυτών κατασκευάζεται η αργκό των νέων με ένα πιο προσωπικό ύφος, αφού οποίος είναι θαυμαστής αυτού του παιχνιδιού άμεσα κατανοεί τη χρήση τους.
Απορρέει λοιπόν, το συμπέρασμα, πως η γλώσσα των νέων δεν είναι μια ασυνείδητη συνήθεια που τα παιδιά αντιγράφουν το ένα από το άλλο, αλλά συνδράμει συνολικά το κοινωνικό σύνολο ως ένας άγραφος και άτυπος κανόνας, που αντιπροσωπεύει την κοινότητα αυτή. Οι ενήλικες αντιδρούν στην αλλαγή της γλώσσας, όμως δεν πρέπει να αγνοούμε, ότι στην ηλικία αυτή, όταν το παιδί νιώθει αδύναμο για να ανακτήσει τις δυνάμεις του, χρειάζεται την ενδυνάμωση της δικής του γλώσσας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- H γλώσσα των νέων (διασκευή), users.sch.gr, διαθέσιμο εδώ
- Δημιουργική γραφή, Γλώσσα των νέων, 1gym-sykeon.thess.sch.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η γλώσσα των νέων: Πλούτος ή απειλή;, eleftheria.gr, διαθέσιμο εδώ
