Της Αντωνίας Αποστόλου,
Είναι ευρέως γνωστή η φράση «τα παιδιά είναι ο καθρέπτης των γονιών», εξηγώντας έτσι πως το παιδί διαμορφώνει τον χαρακτήρα και την προσωπικότητά του με βάση τις αρχές και τις αξίες που του μεταλαμπάδευσαν οι γονείς του. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες φορές που οι ίδιοι οι γονείς «καθρεπτίζουν» στα παιδιά τους τις δικές τους προσωπικές φιλοδοξίες, όνειρα που οι ίδιοι δεν μπόρεσαν να πραγματοποιήσουν. Ως αποτέλεσμα, πολλές από τις προσδοκίες που έχουν οι γονείς για τα παιδιά τους απορρέουν από παλιά απωθημένα και ελλείψεις που οι ίδιοι βίωσαν.
Και προκύπτει το εξής ερώτημα: «Πώς ζουν αυτά τα παιδιά;». Εκτός από το βάρος των υποχρεώσεων που επιφυλάσσει η καθημερινότητα, οφείλουν να επωμίζονται και το βάρος των φιλοδοξιών των γονέων τους. Ζώντας στη φρενίτιδα των ατελείωτων καθηκόντων και υποχρεώσεων, οι φιλοδοξίες των γονιών φαίνονται αβάσταχτες. Βρίσκονται σε μία διαρκή κατάσταση να αποδεικνύουν στους γονείς την «αξία» τους, π.χ. παίρνοντας καλούς βαθμούς ή σημειώνοντας καλή σταδιοδρομία σε ένα άθλημα.
Ήδη από τους πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης, πολλοί γονείς αποκτούν φιλοδοξίες για το φύλο και εκφράζουν τις προτιμήσεις τους στο ένα ή στο άλλο. Στην ουσία, το παιδί αξιολογείται από τη στιγμή που γεννιέται. Γονείς και συγγενείς προτιμούν ένα συγκεκριμένο ύψος ή βάρος και αναρωτιούνται σε ποιον γονιό θα μοιάσει.
Αδιαμφησβήτητα, οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους ανεξάρτητα από τα χαρακτηριστικά τους. Ωστόσο, δεν είναι λίγες οι φορές που οι ίδιοι θέτουν υψηλούς στόχους για τα παιδιά τους, έχοντας την πρόθεση να τους δώσουν όσο το δυνατόν περισσότερα εφόδια μπορούν. Για να έχουν οι φιλοδοξίες αυτές θετικό αντίκτυπο στα παιδιά, πρέπει να είναι προπάντων ρεαλιστικές. Ο στόχος που θέτει ο γονέας στο παιδί πρέπει να ανταποκρίνεται στη χρονική και αναπτυξιακή στιγμή που διανύει το παιδί και να μπορεί αυτό να ανταπεξέλθει με βάση τις ικανότητες και τις δεξιότητες που έχει.
Οι υπέρμετρες προσδοκίες δύνανται να προκαλέσουν στο παιδί σύγχυση και μία σειρά από αρνητικά συναισθήματα, όπως άγχος, πίεση, ενοχές όταν ξεκουράζεται ή όταν κάνει κάτι για τον εαυτό του, φόβος για την αποτυχία. Επιπλέον, αυτή η υπερβολή φέρνει και τους γονείς σε δυσχερή θέση. Αδυνατούν να κατανοήσουν τα συναισθήματα των παιδιών, ενώ ορθώνεται ένα «τείχος» ανάμεσα στα παιδιά και τους γονείς, το οποίο επιδεινώνει σε μεγάλο βαθμό τις σχέσεις τους. Οι γονείς δεν βρίσκονται σε θέση να αντιληφθούν και να κατανοήσουν τις πραγματικές επιθυμίες των παιδιών τους, αλλά ούτε και να αντιληφθούν τι πραγματικά φταίει πίσω από μία σχολική αποτυχία (π.χ. μαθησιακές δυσκολίες).
Οι προσδοκίες μπορούν να αποδειχθούν ωφέλιμες ή βλαβερές για το παιδί ανάλογα με τον χειρισμό των γονέων. Μπορούν να λειτουργήσουν ως εργαλείο ανάπτυξης και βελτίωσης του παιδιού, αλλά μπορούν να λειτουργήσουν και ως τροχοπέδη στην υγιή κοινωνικοποίησή του και την ευρύτερη ψυχοκοινωνική σύνθεσή του.
Το πιο σημαντικό από όλα είναι πως οι γονείς να μην ξεχνούν να δείχνουν στα παιδιά τους αναγνώριση για τα επιτεύγματα τους, επιβράβευση, αγάπη και υποστήριξη, αλλά και να τους ενθαρρύνουν να συνεχίσουν την προσπάθεια σε μία πιθανή αποτυχία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Οι (μη) ρεαλιστικές προσδοκίες γονέων, emo.gr, διαθέσιμο εδώ
