Της Κατερίνας Μπίλλια,
Η Μέδουσα ήταν μία από τις γοργόνες, κόρες των θαλάσσιων θεών Φόρκυ και Κητώ. Οι γοργόνες ήταν τρεις, η Σθενώ, η Ευρυάλη και η Μέδουσα (ή Γοργώ που σημαίνει άγρια μάτια). Οι δύο πρώτες ήταν αθάνατες, ενώ η τελευταία θνητή. Όπως και οι Ερινύες, έτσι και οι γοργόνες παρουσιάζονται με χάλκινα φτερά και χέρια, ισχυρούς χαυλιόδοντες και φίδια για μαλλιά. Από τις τρεις αδελφές μόνο η Μέδουσα έφερε την ικανότητα να απολιθώνει με το βλέμμα της, όποιον την κοιτούσε στα μάτια. Για να συναντήσει κανείς τις γοργόνες έπρεπε πρώτα να φτάσει στις Γραιές αδελφές τους, γιατί σύμφωνα με τον μύθο αυτές κατοικούσαν στις εσχατιές της νύχτας, πάνω από τον ουρανό, εκεί όπου ζούσαν οι Εσπερίδες.
Κατά την μεταγενέστερη εκδοχή του μύθου από τον Οβίδιο, η Μέδουσα δεν είχε αυτή την μορφή από την αρχή της γέννησή της, άλλα ήταν απόρια τιμωρίας από τη θεά Αθηνά. Η Μέδουσα ήταν ιέρεια στο ιερό της θεάς, σαν μια όμορφη κορασίδα τράβηξε την προσοχή του Ποσειδώνα, ο οποίος για να την κάνει δική του την υπέβαλε σε μια βάναυση πράξη χωρίς τη θέλησή της, την βίασε μέσα στο ιερό. Εξοργισμένη η θεά, επειδή γνώριζε ότι δεν μπορούσε να τιμωρήσει έναν θεό, ξέσπασε στην Μέδουσα και μετέτρεψε τις όμορφες χρυσαφένιες μπούκλες της σε φίδια, επιπλέον απέκτησε την ικανότητα να πετρώνει από τον φόβο όποιον την κοιτούσε στα μάτια.
Την Μέδουσα την συναντάμε και στον μύθο του Περσέα. Ο τύραννος Πολυδεύκης ήταν ερωτευμένος με την Δανάη, την μητέρα του Περσέα, θέλοντας λοιπόν να απαλλαγεί από αυτόν οργάνωσε ένα σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο θα ζητούσε σε γάμο την Ιπποδάμεια, κόρη του Οινόμαου, ζήτησε τότε από τους φίλους του δώρα για να τα προσφέρει στον πατέρα της κοπέλας, αλλά από τον Περσέα ζήτησε να του φέρει το κεφάλι της Μέδουσας, προκειμένου να απαλλαγεί από αυτόν και να παντρευτεί τη Δανάη, που τόσο πολύ ποθούσε. Όπως όλοι γνώριζαν, η συνάντηση με την Μέδουσα ισοδυναμούσε με παντοτινή απώλεια, καθώς απολίθωνε όποιον την αντίκριζε στα μάτια. Ως παιδί του Δία, ο Περσέας δεν φοβήθηκε να ζητήσει βοήθεια από τους θεούς για να πραγματοποιήσει την αποστολή του, συμμάχους του είχε την Αθηνά, τον Ερμή και τον Άρη, οι οποίοι του έδωσαν φτερωτά σανδάλια, ένα σπαθί με το οποίο θα αποκεφάλιζε την Μέδουσα, η Αθηνά του δάνεισε την χάλκινη ασπίδα της και ο Άρης την περικεφαλαία του, η οποία έκανε οποιοδήποτε την φορούσε αόρατο (κατά μία άλλη εκδοχή του μύθου οι νύμφες ήταν αυτές που έδωσαν τα όπλα στον Περσέα). Τον συμβούλεψαν να ταξιδέψει μακριά μέχρι να συναντήσει τις Γραιές, ώστε να του δείξουν τον προορισμό του. Οι Γραιές ήταν τρεις αδελφές και έφεραν ένα μάτι και ένα δόντι, το οποίο μοιραζόντουσαν, για τις κάνει κάποιος να τους δώσει πληροφορίες έπρεπε να τους αρπάξεις το μάτι και το δόντι. Αυτό έκανε και ο ήρωας και όταν οι Γραιές του το ζήτησαν, τους υποσχέθηκε την επιστροφή τους με την προϋπόθεση να του δείξουν τον δρόμο για να φτάσει στις αδελφές τους, τις γοργόνες.
Ο Περσέας έφυγε πετώντας και έφτασε στον Ωκεανό, όπου και βρήκε τις αδελφές να κοιμούνται. Με τη βοήθεια της θεάς Αθήνας, ο Περσέας εντόπισε τη Μέδουσα, κοιτώντας μέσα από την χάλκινη ασπίδα και φορώντας την περικεφαλαία του Άρη, την αποκεφάλισε. Από μέσα της σαν αναλαμπή βγήκε ένα φτερωτό άλογο, ο Πήγασος και ένας γίγαντας ο Χρυσάωρ, το παιδί που είχε αποκτήσει από την ένωση της με τον Ποσειδώνα. Ο Περσέας τοποθέτησε το κεφάλι της μέδουσας μέσα σε έναν ασκό και πήρε το δρόμο της επιστροφής. Εκείνη την στιγμή, ξύπνησαν οι αδελφές της, αλλά παρόλο που τον κυνήγησαν δεν κατάφεραν να τον φτάσουν, καθώς έγινε αόρατος με την περικεφαλαία που φορούσε.
Το κεφάλι της Μέδουσας, αν και αποκεφαλισμένο, συνέχιζε να φέρει την δύναμη να απολιθώνει όποιον το αντίκριζε. Κατά την επιστροφή του στη Σέριφο, ο Περσέας σταμάτησε στο βασίλειο της Αιθιοπίας, όπου βασίλευαν ο Κηφέας και η σύζυγός του Κασσιόπη, είχαν και μια κόρη ονόματι Ανδρομέδα. Η Κασσιόπη έχοντας καυχηθεί πως η κόρη της είναι πιο όμορφη από τις Νηρηίδες της θάλασσας, προκάλεσε την οργή του Ποσειδώνα, ο οποίος έστειλε ένα κήτος που κατασπάραζε ανθρώπους και ζώα, για να την εκδικηθεί. Σύμφωνα με το χρησμό του μαντείου του Άμμωνα, για να σωθεί η χώρα, έπρεπε η Ανδρομέδα να θυσιαστεί. Έτσι την εγκατέλειψαν δεμένη σε έναν βράχο, περιμένοντας το κήτος να την καταβροχθίσει. Αντικρίζοντας αυτό το γεγονός, ο Περσέας έβγαλε από τον ασκό του το κεφάλι της Μέδουσας και το πλεύρισε προς τη μεριά του κύτους με αποτέλεσμα να γίνει πέτρα. Γοητευμένος ο Περσέας από την ομορφιά της Ανδρομέδας ζήτησε να την παντρευτεί, αγνοώντας τον Φινέα, με τον οποίο ήταν αρραβωνιασμένη. Κατά την διάρκεια του γάμου ξέσπασε καυγάς ανάμεσα στους δύο άντρες, όταν ο Φινέας αποπειράθηκε να αρπάξει την Ανδρομέδα, τότε ο ήρωας του έδειξε το κεφάλι της Μέδουσας και τον απολίθωσε. Τέλος, ο Περσέας μαζί με την σύζυγό του επέστρεψαν στη Σέριφο, όπου έσωσε την μητέρα του από τον ανεπιθύμητο γάμο της με τον τύραννο Πολυδεύκη.
Το κεφάλι της Μέδουσας, τελικά δόθηκε στη θεά Αθηνά, όπου και το ενσωμάτωσε στην χάλκινη ασπίδα της. Αν και τέρας, η Μέδουσα θεωρούταν φυλακτό και χρησίμευε για να διώξει το κακό μακριά, συχνά το παρατηρούμε ως σύμβολο σε ασπίδες, νομίσματα ακόμα και σε πύλες πόλεων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Κ. Κερενυϊ (2012), Η μυθολογία των Ελλήνων (μτφρ. Σταθόπουλος Δημήτριος), εκδ. Εστία
- Μέδουσα. Η όμορφη γοργόνα με τις υπέροχες μπούκλες που η Αθηνά τις έκανε φίδια και την αποκεφάλισε ο Περσέας, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
- Περσέας, users.sch.gr, διαθέσιμο εδώ
- Γοργώ / Μέδουσα, greek-language.gr, διαθέσιμο εδώ
