14.1 C
Athens
Παρασκευή, 28 Μαρτίου, 2025
ΑρχικήΙστορίαΜυθολογιαΈρως και Ψυχή: Ο έρωτας στην αρχαία ελληνική μυθολογία

Έρως και Ψυχή: Ο έρωτας στην αρχαία ελληνική μυθολογία


Της Μαριάνθης Κοκοράκη,

Κάποτε, σε ένα μεγάλο και ξακουστό βασίλειο, ζούσε ένας βασιλιάς και μία βασίλισσα, όπου είχαν μία κόρη, που την έλεγαν Ψυχή. Η Ψυχή ήταν μία κοπέλα τόσο όμορφη, όπου μόνο η θεά Αφροδίτη μπορούσε να συγκριθεί μαζί της. Όλοι πίστευαν πως η Ψυχή, αποτελούσε την ίδια την θεά Αφροδίτη που κατέβηκε στη γη. Λέγεται, πως εκείνη την εποχή που ζούσε η Ψυχή, τα ιερά που λατρευόταν η Αφροδίτη είχαν ερημωθεί. Τα ιερά στην Πάφο, στα Κύθηρα και στην Κνίδο, δεν δέχονταν πλέον επισκέπτες, ενώ παράλληλα, οι θυσίες προς τιμήν της θεάς μειώθηκαν δραματικά. Ο κόσμος που λάτρευε την Αφροδίτη, λάτρευε πλέον την Ψυχή, ως θεότητα. 

Η Αφροδίτη, φανερά εκνευρισμένη, που οι πιστοί λάτρευαν πλέον μια κοινή θνητή, αντί για την ίδια, αποφάσισε να λάβει δραστικά μέτρα. Πρόσταξε λοιπόν, τον γιο της Έρωτα, να χτυπήσει με τα βέλη του την Ψυχή και να την κάνει να αγαπήσει τον πιο ασήμαντο και περιφρονημένο άνθρωπο στον κόσμο. Έτσι και έγινε. Και ενώ, όλοι μαγεύονταν από την ομορφιά της Ψυχής, κανείς δεν επιθυμούσε να την παντρευτεί. Η Ψυχή έμεινε μόνη και έρημη, βλέποντας πως και οι δύο αδερφές της είχαν παντρευτεί και ζούσαν ευτυχισμένες σε άλλα βασίλεια. Η Ψυχή κλείστηκε στον εαυτό της, δεν έβγαινε από το παλάτι και καταριόταν την ομορφιά της

Η Αφροδίτη και ο γιος της, Έρωτας. Πηγή εικόνας: designmagazine.gr

Ο βασιλιάς βλέποντας την κόρη του μαραζωμένη, αφού δεν μπορούσε να βρει κάποιον σύζυγο, απευθύνθηκε στο μαντείο του Απόλλωνα στη Μίλητο. Εκεί, ρώτησε για την τύχη της κόρης του και η απάντηση που έλαβε ήταν αλλόκοτη και σκληρή. Το μαντείο του απάντησε πως θα έπρεπε να οδηγήσουν την Ψυχή ντυμένη νύφη, στο πιο ψηλό και απομακρυσμένο βουνό, σαν να επρόκειτο να παντρευτεί τον Κάτω Κόσμο. Σε εκείνο το μέρος, όπου θα πήγαινε η Ψυχή, θα συναντούσε τον γαμπρό εκείνο, που της «έταξε» το ριζικό της, δηλαδή ένα φίδι τεραστίων διαστάσεων, το οποίο προκαλούσε φόβο ακόμα και στον Δία, τον θεό των ανθρώπων και του ουρανού. Όπως ήταν φυσικό, ο βασιλιάς τρόμαξε πολύ, με αυτήν την απάντηση που έλαβε από τον θεό Απόλλωνα.

Ο βασιλιάς καταλαβαίνοντας πως δεν θα άλλαζε η μοίρα της καημένης της κόρης του, την έντυσε νύφη και την οδήγησε με μία μεγάλη πομπή στο βουνό αυτό, που πρόσταξε ο ίδιος ο θεός, όπου την άφησαν και έφυγαν. Τότε, ένας πολύ δυνατός αέρας, την σήκωσε και την προσγείωσε σε ένα μαγεμένο περιβόλι. Η Ψυχή, μόλις αντίκρισε αυτό το πανέμορφο μέρος άρχισε να τριγυρνάει, όμως δεν έβλεπε κανέναν άνθρωπο. Όταν είχαν περάσει ώρες που περπατούσε, βρέθηκε ξάφνου, μπροστά σε ένα ανυπέρβλητο θέαμα: Ένα παλάτι, κατασκευασμένο εξ’ ολοκλήρου από χρυσό. Παρά τον φόβο που ένιωθε μέσα της, μπήκε μέσα στο παλάτι και άρχισε να τριγυρνάει στους διαδρόμους. Ξαφνικά, εκεί που νόμιζε πως βρισκόταν ολομόναχη μέσα στο κάστρο, ακούστηκε μία φωνή: «Όλα όσα βλέπεις κυρά μου, είναι δικά σου. Μην φοβάσαι, κάθισε να ηρεμήσεις και να ξεκουραστείς και όταν θελήσεις να λουστείς και να καλλωπιστείς, φώναξέ μας. Εμείς είμαστε οι πιστοί υπηρέτες σου. Η κάθε σου επιθυμία είναι για εμάς προσταγή». 

Η Ψυχή, έμεινε έκπληκτη. Όταν χρειάστηκε να λούσει τα μαλλιά της, οι υπηρέτες έκαναν ό,τι μπορούσαν προκειμένου να την κάνουν να νιώσει άνετα, καθώς και να την διασκεδάσουν. Έπειτα, της έστρωσαν πλουσιοπάροχο τραπέζι, προκείμενου να δειπνήσει, ενώ παράλληλα της τραγουδούσαν. Και όλα αυτά, χωρίς όμως, η Ψυχή να μπορέσει να τους δει. Εκείνο το βράδυ, ενώ κοιμόταν ήρθε ένας άγνωστος άντρα και κοιμήθηκε μαζί της και το επόμενο πρωί είχε εξαφανιστεί. 

O γάμος του Έρωτα και της Ψυχής, πίνακας του Φρανσουά Μπουσέ (1744), Μουσείο Τέχνης Ρουέν στη Γαλλία. Πηγή εικόνας: habilis-habili.blogspot.com

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο καιρός περνούσε. Την ημέρα, οι αόρατοι υπηρέτες φρόντιζαν να μην της λείψει τίποτα, ενώ τη νύχτα ερχόταν ο μυστηριώδης σύντροφός της. Στο μεταξύ, οι γονείς της θρηνούσαν για την κόρη τους, καθώς πίστευαν πως ήταν νεκρή. Οι δύο μεγαλύτερες κόρες είχαν επιστρέψει πίσω στους γονείς τους και θρηνούσαν την αδικοχαμένη αδερφή τους. Βέβαια, και η Ψύχη άρχισε να νιώθει δυστυχισμένη. Από την μία, περιτριγυριζόταν από αόρατους υπηρέτες, ενώ από την άλλη, κοιμόταν με έναν άγνωστο άνδρα, του οποίου το πρόσωπο δεν είχε δει ποτέ. Η ίδια με δάκρυα στα μάτια παρακαλούσε να δει την οικογένειά της, έστω και για λίγο. Τελικά, η άδεια της δόθηκε, αλλά με τους εξής όρους: «Μπορείς να τους χαρίσεις ό,τι θελήσουν από τα πλούτη του παλατιού. Μα μην πλανηθείς από τα λόγια τους και θελήσεις να με αντικρίσεις στο φως. Αλλιώς θα με χάσεις μια για πάντα και θα μείνεις δυστυχισμένη». Η Ψυχή είχε ερωτευτεί τον άγνωστο άνδρα και για αυτό, έκανε ότι της είπε. Ήξερε πως από την διαγωγή της θα εξαρτηθεί και η ζωή του παιδιού που έφερε στα σπλάχνα της, το οποίο θα γεννιόταν αθάνατο, ενώ αν δεν συμμορφωνόταν, θα γεννιόταν θνητό. 

Έπειτα από λίγες μέρες, οι αδερφές της Ψυχής ανέβηκαν στο βουνό εκείνο, νομίζοντας πως η Ψυχή ήταν νεκρή. Εκεί, τους παρουσιάστηκε η Ψυχή και τις καλούσε κοντά της. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, οι αδερφές της βρέθηκαν στο παλάτι. Η χαρά τους δεν μπορούσε να περιγραφεί που είδαν ζωντανή την αδερφή τους. Όμως, σιγά – σιγά, το αίσθημα της ζήλιας άρχισε να τις κυριεύει, βλέποντας τις ανέσεις με τις οποίες ζούσε η αδερφή τους. Το αίσθημα της ζήλιας επιδεινώθηκε όταν η Ψυχή τους είπε ψέματα, πως ο άνδρας της ήταν δυνατός και πανέμορφος. Εκείνες, είχαν παντρευτεί ανήμπορους και γέρους βασιλιάδες. Έτσι, αποφάσισαν να μάθουν περισσότερα για αυτόν τον άγνωστο άνδρα. Βέβαια, η Ψυχή προσπαθούσε να μην πει πολλά, διότι είχε δώσει υπόσχεση στον σύντροφό της. Τελικά, κάποια στιγμή της ξέφυγε πως ο άντρας της ήταν ένας πλούσιος έμπορος, λίγο μεγάλος στην ηλικία. Οι δύο αδερφές κατάφεραν να την πείσουν πως ο άνδρας αυτός, δεν ήταν παρά ένα φοβερό φίδι, που μνημόνευε την προφητεία του Απόλλωνα. Της είπαν πως κάποιο βράδυ θα την καταβρόχθιζε και για να μην γίνει κάτι τέτοιο, θα έπρεπε να του κόψει το κεφάλι. 

Πίνακας που απεικονίζει την Ψυχή και τον Έρωτα. Πηγή εικόνας: willowisps.gr

Η Ψυχή αποφάσισε να κάνει ό,τι της είπαν οι αδερφές της. Όταν ξάπλωσε δίπλα της ο σύντροφός της, έφερε το λυχνάρι δίπλα του και πήγε να τον σκοτώσει. Όταν έπεσε το φως πάνω στο πρόσωπό του, κατάλαβε πως δεν υπήρχε κάποιο φίδι, μονάχα ο θεός Έρωτας ξαπλωμένος δίπλα της. Εκείνη την στιγμή, τον ερωτεύτηκε παράφορα, λόγω της απαράμιλλης ομορφιάς του. Όμως, λόγω μιας αδέξιας κίνησής της, έπεσε από το λυχνάρι μια ποσότητα λαδιού, στον ώμο του Έρωτα. Τότε, ο θεός ξύπνησε και διαπίστωσε την απιστία της γυναίκας του και άνοιξε διάπλατα τα φτερά του για να φύγει. Τότε, η Ψυχή πιάστηκε από τα πόδια του και ανυψώθηκε μαζί του στον ουρανό. Μετά από πολλές ώρες, πιασμένη από τα πόδια του Έρωτα, γλίστρησε και έπεσε στην γη, χωρίς όμως να πεθάνει. Ο Έρωτας προσγειώθηκε πάνω σε ένα δέντρο και της δήλωσε το παράπονό του, πως αθέτησε την υπόσχεση της. Έπειτα, άνοιξε πάλι τα φτερά. Η Ψυχή από την στεναχώρια της ρίχτηκε σε ένα ποτάμι, με σκοπό να πνιγεί. Όμως, ο Πάνας, που βρισκόταν εκεί τριγύρω, την έσωσε και της έδωσε τόλμη και θάρρος, να μην ξανά προβεί σε κάποια αντίστοιχη πράξη. 

Από εκείνη την στιγμή και έπειτα, ο σκοπός της ζωής της ήταν να ξανά ανταμώσει τον θεό, που ερωτεύτηκε παράφορα. Αφού τιμώρησε τις αδερφές της, και εκείνες τελικά πέθαναν, αποφασίζει να αναζητήσει τον Έρωτα. Εκλιπαρεί την Ήρα και την Δήμητρα να την βοηθήσουν και εκείνες απαντούν πως δεν θέλουν να έρθουν σε σύγκρουση με την Αφροδίτη. Η ίδια πήγε στο παλάτι της Αφροδίτης, μήπως βρει εκεί τον Έρωτα. Όμως, εκεί έπεσε στα χέρια της θεάς, η οποία την αναζητούσε καιρό τώρα. Από εδώ και έπειτα, η Αφροδίτη την βασανίζει ασταμάτητα. Δύο αδελφές, η Θλίψη και η Έγνοια, την μαστιγώνουν αλύπητα. Από τα πολλά βάσανα και τις θανατηφόρες δοκιμασίες που τις βάζει η Αφροδίτη, η Ψυχή ήταν ετοιμοθάνατη. 

Ο Έρωτας, ο οποίος τόσο καιρό ήταν κλειδωμένος από την μητέρα του, καταφέρνει να ξεγλιστρήσει απαρατήρητος, βρήκε την Ψυχή και την έκανε να ξυπνήσει. Παρά τον θυμό της μητέρας του, αποφάσισε να παντρευτεί την Ψυχή και έτσι κατ’ αυτόν τον τρόπο, στήθηκε ένα γλέντι στον Όλυμπο, που όμοιό του δεν υπήρξε ποτέ. 


ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙA
  • Γρηγόρης Στεφάνου (2023), Οι έρωτες των αρχαίων θεών: Ερωτική Βιβλιοθήκη (δεύτερο μέρος), εκδ. Δρόμων
  • Diel Paul (2011), Ο Συμβολισμός στην Ελληνική Μυθολογία, εκδ. Χατζηνικολή
  • Rispen Jean (2003), Ελληνική Μυθολογία, εκδ. Τριήρης
  • Ο μύθος του Έρωτα και της Ψυχής, lecturebureau.gr, διαθέσιμο εδώ

 

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Μαριάνθη Κοκοράκη, Αρχισυντάκτρια Ιστορίας
Μαριάνθη Κοκοράκη, Αρχισυντάκτρια Ιστορίας
Γεννήθηκε το 2002. Κατάγεται από το ιστορικό νησί των Σπετσών, όπου και μεγάλωσε. Σπουδάζει στο τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών στην Καλαμάτα. Στον ελεύθερό της χρόνο ασχολείται με τη μελέτη βιβλίων ιστορικού και αρχαιολογικού περιεχομένου.