Της Γεωργίας Σαχινίδου,
Η «ανισότητα ευκαιριών» αναφέρεται στην έννοια της άνισης πρόσβασης σε συνήθως προνομιούχα εκπαιδευτικά ιδρύματα, η οποία συχνά συνδέεται και με ταξικές διαφορές. Είναι ταυτόχρονα ένα κανονιστικό ιδανικό και μια επεξηγηματική έννοια που χρησιμοποιείται για την κατανόηση των κοινωνικών ανισοτήτων. Η έννοια αυτή δεν εμπεριέχει μόνο την έλλειψη πρόσβασης σε εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων, αλλά και την έλλειψη πρόσβασης σε υγειονομική περίθαλψη και σταθερή δουλειά. Οι άνθρωποι και η κοινωνία επηρεάζονται άμεσα από αυτή τη δυσχέρεια επιβίωσης και ενός απρόσιτου τρόπου ζωής, διακινδυνεύοντας την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας και διαταράσσoντας εν τέλει το συνολικότερο βιοτικό επίπεδο.
Μια από τις πιο διαδεδομένες συνέπειες της ανισότητας ευκαιριών αποτελεί η οικονομική κρίση στη χώρα. Ειδικότερα, η χώρα και γενικότερα η κοινωνία της πρέπει να λειτουργεί ισότιμα, προσφέροντας ίσες ευκαιρίες σε όλους, ιδίως στην εργασία. Τα άτομα τα οποία είτε εργάζονται σε μια δουλειά μερικής απασχόλησης είτε δεν εργάζονται καθόλου ενισχύουν το χάσμα μεταξύ «πλουσίων και φτωχών» της οικονομίας της χώρας, ενώ αρκετοί είναι εκείνοι που τις περισσότερες φορές έχουν ένα υπέρογκο δάνειο που επιχειρούν να ξεπληρώσουν. Επιπλέον, διαφαίνεται ότι το μέρος του πληθυσμού που ασχολείται με δουλειές βραχύχρονης διάρκειας είναι πολύ πιο εύκολο να απολυθούν από τους εργοδότες τους, γεγονός το οποίο δημιουργεί έναν πρόσθετο παράγοντα για τη δυσλειτουργική τροπή που υπάρχει περίπτωση να λάβει το φαινόμενο αυτό σε επίπεδο κοινωνίας.
Διαφορετική επίπτωση που παρουσιάζεται και σχετίζεται με την οικονομία είναι η αναπόφευκτη ανικανότητα του ατόμου να μη μπορεί να «ανεβοκατεβαίνει» την κοινωνική σκάλα. Πιο αναλυτικά, με τον όρο αυτό εννοώ, πως εάν π.χ οι γονείς ενός ατόμου τυχαίνει να λογίζονται ως «φτωχοί», η επόμενη γενιά —στην περίπτωση αυτή, τα παιδιά τους— δεν έχουν ίδες ευκαιρίες να προσληφθούν και να αποκτήσουν ισάξια δικαιώματα με την ανώτερη μεσαία τάξη και μ’αυτό τον τρόπο, θα παραμείνουν στάσιμοι στην ίδια κοινωνική «κάστα» από την οποία κατάγονταν οι γονείς τους. Αυτό δημιουργεί πολλαπλά προβλήματα, αφού οι μετέπειτα ενήλικες δυσκολεύονται να προσαρμοστούν και να συνάψουν σχέσεις με άτομα άλλων κοινωνικών στρωμάτων, ενώ στιγματίζονται και δημιουργείται αίσθημα δυσαρέσκειας, γιατί τα λεγόμενα «ανώτερα» κοινωνικά στρώματα φαίνεται πως απολαμβάνουν περισσότερα δικαιώματα σε σχέση με αυτούς.
Ένα άλλο πρόβλημα λοιπόν το οποίο προκύπτει και αφορά διάφορα μέλη της κοινωνίας, είναι το προαναφερόμενο χάσμα μεταξύ φτωχού και πλούσιου που γίνεται ολοένα και μεγαλύτερο. Πιο συγκεκριμένα, ο διαχωρισμός αυτός φαίνεται ότι δεν έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία αλλά δεν είναι τελικά έτσι, καθώς με τον κοινωνικό διαχωρισμό διαταράσσεται η σταθερότητα της κοινωνίας. Τα μέλη αυτής δηλαδή έρχονται σε συγκρούσεις μεταξύ τους λόγω της σύγκρισης του τρόπου και της ποιότητας της ζωής τους, ενώ ταυτόχρονα υπογραμμίζονται εντονότερα οι αντιφάσεις τους. Πλέον, η κοινωνία δε λειτουργεί ως ένα ομαδικό «όλον», αλλά ο καθένας για τον εαυτό του, εφόσον όλοι διακατέχονται από καχυποψία και εχθρότητα για τον συνάνθρωπό τους, ιδίως εάν είναι από διαφορετική κοινωνική τάξη.
Επιπρόσθετα, μια άλλη συνέπεια, η οποία παίζει καθοριστικό ρόλο στη λειτουργικότητα ενός κοινωνικού συνόλου είναι η αστεγία και η άνοδος της εγκληματικότητας. Αναλυτικότερα, οι έννοιες αυτές είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους, δηλαδή όταν το άτομο έχει χάσει το δικαίωμα της κατοικίας του, αδιαμφισβήτητα θα αναζητήσει κάποιον άλλο τρόπο για να εισπράττει έστω κάποιο λιγοστό εισόδημα. Οι τεράστιες τιμές ενοικίασης δεν αφήνουν το άτομο να ζήσει μια βολική ζωή, γι’ αυτό πολλές φορές έχει παρατηρηθεί πως αναγκάζεται να φύγει και να βρει ή με λιγότερα χρήματα ή δίχως πληρωμή, έναν τρόπο για να καλύψει τις βασικές ανάγκες του, όπως είναι ο ύπνος. Στη συνέχεια, αφού δεν έχει τη δυνατότητα να καλύψει τις βασικές του ανάγκες, είναι μεγάλη η πιθανότητα να στραφεί στις παράνομες δραστηριότητες για να βιοποριστεί με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο. Η είσπραξη χρημάτων για την πώληση ναρκωτικών, οι διαρρήξεις, η κλοπή και το εμπόριο όπλων και ναρκωτικών αποτελούν κάποιες από τις μη νόμιμες ασχολίες που βάζουν την ασφάλεια του ατόμου αλλά και της κοινωνίας σε κίνδυνο.
Εξάγεται λοιπόν, εύλογα το συμπέρασμα, πως ο κάθε άνθρωπος είναι σημαντικός για την ανάπτυξη και την αποτελεσματική λειτουργία της κάθε κοινωνίας, χωρίς να γίνονται έμφυλες και ρατσιστικές διακρίσεις. Η πρόσβαση στα κοινωνικά αγαθά επιβάλλεται να είναι υποχρεωτική και να μην αποκόβεται κάνεις από αυτά. Οι συνέπειες της ανισότητας των ευκαιριών δείχνουν ένα δυσοίωνο μέλλον με πολλές πληγές που δεν θα επουλωθούν αν συνεχιστεί. Όλοι μας πρέπει να δημιουργήσουμε ένα κόσμο που θα επικρατεί η αποδοχή, ο αλληλοσεβασμός και βασικότερα η ισότητα για όλους τους ανθρώπους, ακόμη κι αν δε συμφωνούμε με τις απόψεις ή τον τρόπο ζωής μεταξύ μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
