Του Νίκου Πέτροβα,
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής επιχειρούν να ξεκινήσουν μία νέα δυναμική προσπάθεια μέσα από την οποία επιδίωκαν να καλύψουν τις πρώτες κοντινές εικόνες από την επιφάνεια της Σελήνης. Για αυτό τον λόγο, η Εθνική Υπηρεσία Αεροναυτικής και Διαστήματος (NASA), μία ανεξάρτητη υπηρεσία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ, προώθησε το Πρόγραμμα “Ranger”.
Το Πρόγραμμα “Ranger” αποτελούσε μία σειρά από μη επανδρωμένες τηλεκατευθυνόμενες διαστημικές αποστολές με κύριο στόχο τη λήψη φωτογραφιών από την επιφάνεια της Σελήνης. Το πλάνο των διαστημικών αεροσκαφών Ranger ήταν να μπορέσουν να μεταδώσουν και να πραγματοποιήσουν φωτογραφικές λήψεις από την Σελήνη, προτού συγκρουστούν με την επιφάνειά της.
Τα αεροσκάφη Ranger αποτελούνταν από τρεις διαφορετικές εκδόσεις, των οποίων η σχεδίαση ξεκίνησε το 1959. Αυτές οι εκδόσεις είχαν την ονομασία Blocks κι η κάθε έκδοση ήταν σαφώς πιο εξελιγμένη από την προηγούμενή της. Επίσης, η κάθε έκδοση είχε προγραμματιστεί να πραγματοποιήσει πολλές εκτοξεύσεις με σκοπό να συγκεντρωθεί μεγαλύτερη εμπειρία που θα αφορούσε τον σχεδιασμό, αλλά κυρίως για να εξασφαλιστεί πως θα πραγματοποιηθεί τουλάχιστον μία επιτυχής αποστολή. Εν γένει, το Πρόγραμμα “Ranger”, το οποίο αποτελούταν από έρευνες, σχεδιασμούς, συνολικά εννέα εκτοξεύσεις και δαπάνες, κόστισε περίπου 170 εκατομμύρια δολάρια.
Η πρώτη έκδοση, το Block 1, περιλάμβανε δύο εκτοξεύσεις (Ranger 1 και 2), που πραγματοποιήθηκαν το 1961 και κρίθηκαν ως αποτυχημένες γιατί προέκυψαν προβλήματα κατά τη διαδικασία εκτόξευσης και τα αεροσκάφη παρέμειναν σε χαμηλές, γήινες, τροχιές. Στη δεύτερη έκδοση, το Block 2, προέκυψαν συνολικά τρεις εκτοξεύσεις αεροσκαφών κατά το έτος 1962. Όπως συνέβη και με το Block 1, η αποστολή των αεροσκαφών του Block 2 δεν κατέστησαν επιτυχείς καθώς ανακαλύφθηκαν προβλήματα που είχαν προκύψει κατά τη διάρκεια των προηγούμενων επιχειρήσεων.
Στην συνέχεια, κατά τη διάρκεια του Block 3 πραγματοποιήθηκαν τέσσερις εκτοξεύσεις και ήταν η πρώτη φορά που τοποθετήθηκε στο αεροσκάφος τηλεοπτική κάμερα με σκοπό να καταγραφούν πλάνα από την επιφάνεια της Σελήνης, αλλά και ακόμα καλύτερες εικόνες από τα καινούργια γήινα τηλεσκόπια που είχαν επιστρατευτεί. Οι εκτοξεύσεις του Block 3, με εξαίρεση το Ranger 6, ήταν απόλυτα επιτυχημένες.
Μετά την επιτυχημένη προσπάθεια του Ranger 7, το οποίο ήταν το πρώτο διαστημόπλοιο των ΗΠΑ που φωτογράφισε από κοντά την Σελήνη, σειρά πήρε το Ranger 8. Η έναρξη της αποστολής του Ranger 8 πραγματοποιήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου του 1965 από τη διαστημική εγκατάσταση Cape – Canaveral LC-12. O στόχος του αεροσκάφους ήταν να καταγραφούν οι πρώτες κοντινές εικόνες της Σελήνης, προτού συγκρουστεί με την επιφάνειά της. Η μάζα του ήταν 809 λίβρες (366,87 κιλά) και διέθετε συνολικά 6 τηλεοπτικές κάμερες (vidicon), δύο ευρυγώνιες και τέσσερις στενής γωνίας, οι οποίες ήταν διατεταγμένες σε ξεχωριστά κανάλια και ξεχωριστούς πομπούς και τροφοδοτικά, ώστε να υπάρχει καλύτερη ευκρίνεια στις λήψεις φωτογραφιών.
Καθώς, το Ranger 8 είχε πλέον εκτοξευτεί, ο ενισχυτής Agena αποχωρίστηκε από το αεροσκάφος, αφού πρώτα το τοποθέτησε σε τροχιά σεληνιακής μεταφοράς. Κατά τη διάρκεια της πτήσης, οι ελεγκτές επιχείρησαν να ευθυγραμμίσουν τις κάμερες του διανύσματος για να μειωθεί η κηλίδα φαντασίας, αλλά εγκατέλειψαν αυτή την προσπάθεια για να έχουν μεγαλύτερη κάλυψη περιοχής. Επίσης, στις 18 Φεβρουαρίου προέκυψε μια ψευδής απώλεια τηλεμετρίας που αρχικά προκάλεσε ανησυχία στους χειριστές, αλλά η εγκατάλειψή της δεν είχε σοβαρές συνέπειες κι η αποστολή ολοκληρώθηκε επιτυχώς.
Το Ranger 8 έφτασε στην επιφάνεια της Σελήνης στις 20 Φεβρουαρίου 1965 και προσέκρουσε στην επιφάνειά της σε 2 μοίρες (43 λεπτά βόρειο γεωγραφικό πλάτος) και 24 μοίρες (38 λεπτά ανατολικό γεωγραφικό μήκος). Το σημείο προσγείωσης έγινε 15 μίλια (24 χιλιόμετρα) από τον επιδιωκόμενο στόχο και συγκεκριμένα στην περιοχή με την ονομασία «Η Θάλασσα της Ηρεμίας» (Mare Tranquilitatis). Ο κρατήρας της πρόσκρουσης του Ranger 8 φωτογραφήθηκε αργότερα από το διαστημικό αεροσκάφος των ΗΠΑ, Lunar Orbiter 4.
Το Ranger 8 κατόρθωσε να μεταδώσει 7.137 φωτογραφίες από την επιφάνεια της Σελήνης. Οι εικόνες αυτές βοήθησαν στη συνέχεια στην επιλογή θέσεων προσγείωσης για τις αποστολές του προγράμματος Apollo και συγκεκριμένα του Apollo 11, το οποίο προσγειώθηκε στη «Θάλασσα της Ηρεμίας» στις 20 Ιουλίου 1969, μεταφέροντας για πρώτη φορά ανθρώπους στη Σελήνη. Το πρόγραμμα Ranger ολοκληρώθηκε με το Ranger 9, περίπου ένα μήνα μετά, αποτυπώνοντας κι αυτό περίπου 5.800 φωτογραφίες
Συνοψίζοντας, το πρόγραμμα Ranger άρχισε προβληματικά τις εκτοξεύσεις προς την επιφάνεια της Σελήνης. Όμως, μέσα από τις συνεχείς εκτοξεύσεις, οι επιστήμονες και οι τεχνικοί κατόρθωσαν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα, που είχαν προκύψει και μέσα από τα αεροσκάφη Ranger 7,8,9, αλλά κυρίως του Ranger 8, που δεδομένα αποτέλεσε τη μεγαλύτερη επιτυχία αυτού του προγράμματος, έθεσαν στέρεες βάσεις για την πραγματοποίηση περισσότερων αποστολών στο άμεσο μέλλον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ranger 8, NASA, science.nasa.gov, διαθέσιμο εδώ
- Ranger 8, Moon Missions, jpl.nasa.gov, διαθέσιμο εδώ
- Ranger 8 sent to photograph lunar surface, February,17,1965, edn.com, διαθέσιμο εδώ
- Ranger Spacecraft, National Air and Space Museum, airandspace.si.edu, διαθέσιμο εδώ
