Του Ραφαήλ Παπαδόπουλου,
Η νήσος της Σαντορίνης, ένα διαμάντι καταμεσής του Αιγαίου Πελάγους, μία τοποθεσία άκρως τουριστική, διεθνής προορισμός και ταυτόχρονα ένα από τα λιγοστά μέρη που συνδυάζει το παραδοσιακό πνεύμα με την υπέροχη ομορφιά της περιοχής. Ή τουλάχιστον έτσι ίσχυε; Η διαρκής εμπορευματοποίηση της νήσου και η χρήση της ως τουριστική τοποθεσία, αλλοίωσε την «υφή» της Σαντορίνης, στο όνομα του χρήματος, ενώ σήμερα μετά τις πρόσφατες και αλλεπάλληλες σεισμικές δονήσεις, το νησί εγκαταλείπουν μόνιμοι κάτοικοι φοβούμενοι τα χειρότερα.
Το νησί στεγάζει μία δική του τοπική οικονομία, παρουσιάζοντας μάλιστα περισσό ενδιαφέρον για τους οικονομικούς μελετητές, το πώς ένα μικρό φαινομενικά νησί καταφέρνει χωρίς σπουδαία τάση προς βιομηχανοποίηση να αποτελεί πλουτοπαραγωγική πηγή όλης της χώρας. Χωρίς να λησμονούμε όμως ότι η Σαντορίνη καθώς και τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου, λόγω της ανάδειξής τους σε τουριστικές τοποθεσίες έχουν αναπτυχθεί οικονομικώς. Η αφάνεια που περιέλαβε τα άλλοτε παραδοσιακά χωριουδάκια και πολιτείες αυτών των γεωστρατηγικά ασήμαντων νήσων, πλέον αποτελούν κορυφαία πηγή εσόδων για τους λιγοστούς που άδραξαν την ευκαιρία και πραγματοποίησαν ορθές επενδύσεις επί αυτών. Πιο συγκεκριμένα, στο νησί πριν δέκα περίπου χρόνια δεν λειτουργούσαν μονάδες βραχυχρόνιας μίσθωσης και η οικονομία στηριζόταν τα καλοκαίρια από τα περιορισμένα ξενοδοχεία που λειτουργούσαν εκεί. Μετά την χρήση των διαφόρων εφαρμογών τα καταλύματα πολλαπλασιάστηκαν τόσο γοργά, που σήμερα αυτά της βραχυχρόνιας μίσθωσης αριθμούν άνω των τριών χιλιάδων! Κάτι ιδιαίτερα αρνητικό, κάτι το οποίο οι δημοτικές αρχές της Σαντορίνης επί σειρά ετών προσπαθούν να επιλύσουν δεν είναι τίποτε άλλο, λοιπόν, από την υπερφόρτωση που εντοπίζεται σε πολλές από τις υποδομές του νησιού, συγκεκριμένα σε αυτές τις καθαριότητας-υγιεινής, το αεροδρόμιο που λόγω περιστατικών υπερτουρισμού δυσλειτουργεί, δομές της ύδρευσης, παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και λοιπές υποδομές που χρειάζεται στο σύνολο τους να αναβαθμιστούν για να αντιμετωπίσουν τυχόν παρόμοια περιστατικά. Πιο απαιτητική από όλες τίθεται η δημιουργία ενός πραγματικού λιμένος και όχι ενός μόλου πρόσδεσης όπως αυτός που λειτουργεί τα τελευταία τριάντα χρόνια με υπερβολική δυσκολία ως προς την εξυπηρέτηση των μυριάδων τουριστών. Το νησί κατά την γνώμη μου και παρά τις απόψεις των τοπικών αρχών έχει πλησιάσει στον κορεσμό αυτού όσον αφορά τις δομές φιλοξενίας και χρειάζεται να αποτραπούν προσπάθειες ασύστολης κατασκευής τουριστικών θέρετρων και οικημάτων που ταυτοχρόνως αλλοιώνουν την φυσική τοποθεσία.
Όμως, όταν κοντέψει Οκτώβρης, η υπερφόρτωση του νησιού από τουρίστες και πληθώρα εργατικού δυναμικού φτάνει στο τέλος της. Ο άλλοτε νησιωτικός προορισμός πολυτελείας «χάνεται» και στην θέση του εγκαθίσταται μία αδύναμη και αμφίρροπη οικονομία που το κράτος αγνοεί και παραβλέπει. Οι τοπικές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να βγάλουν τα προς το ζην και πολλές από αυτές αναγκάζονται να κλείσουν. Με το τέλμα που επιβάλλεται κατά την φθινοπωρινή περίοδο στον τουρισμό, η «αληθινή», παραδοσιακή και όχι κατακλυσμιαία Σαντορίνη ξαναζωντανεύει, οι λιγοστοί ντόπιοι και μυημένοι επισκέπτες που διαμένουν εκεί αφήνονται στην ησυχία τους, ή μήπως όχι; Μετά τους πρόσφατους σεισμούς βορειοανατολικά του νησιού, με την απαρχή του 2025, οι ντόπιοι έχουν αγανακτήσει ενώ πολλοί άλλοι επιλέγουν να καταφύγουν, φοβισμένοι και τρομοκρατημένοι πολλές φορές από την υπερβολικότητα που τα κοινωνικά δίκτυα «επιβάλλουν» και διαμηνύουν. Παρόλα αυτά, οι κάτοικοι και τοπικοί επιχειρηματίες δεν έχουν παρά να περιμένουν να κοπάσει αυτή η ξέφρενη σεισμική ανισορροπία και την φυγή των καναλιών από το νησί τους ώστε να ξαναξεκινήσουν τις δουλειές τους. Μεγαλύτερη ζήτημα δεν είναι ο σεισμός για πολλούς εξ αυτών, αλλά ο ξέφρενος τουρισμός και όχι αυτός που καλοδεχούμενα προσεγγίζει το νησί, αλλά αυτός που αποφεύγει την διαμονή, ο τουρισμός μέσω κρουαζιέρας. Πολλοί εκ των κατοίκων που διέθεταν επιχειρήσεις παλαιότερα σημειώνουν πως οι ταξιδιώτες που χρησιμοποιούν κρουαζιερόπλοια δεν παράσχουν στην τοπική οικονομία, καθώς απλούστατα δεν «αφήνουν» χρήμα σε σύγκριση με τους παλιούς καιρούς. Ο τουρισμός έχει αλλάξει και στα διασημότερα νησιά όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος, οι κρουαζιέρες συμβάλλουν μόνο στην υπερφόρτωση του νησιού.
Εάν διευθετηθούν τα σημαντικότερα ζητήματα που πλήττουν τις τοπικές οικονομίες της Ελλάδας, που επί σειρά ετών υποστήριζαν την χώρα λόγω του τουρισμού και η αναβάθμιση υποδομών που να μπορούν να υποδεχτούν ορθά αυτόν, τότε τα σημειωτέα συμβάντα των περασμένων ημερών θα είναι το πλέον λιγότερο πρόβλημα. Ας μην παρηγορούμαστε λοιπόν με αυτά που έχουμε και εάν θέλουμε όντως η Ελλάδα να αναδείξει τον τουρισμό της, ας τον αναπτύξει όπως του αξίζει.
