Της Ευδοκίας Μαρκούλα,
Για την καλύτερη κατανόηση των εξελίξεων, κάνε κλικ εδώ για να μεταφερθείς σε προηγούμενο άρθρο που ανατρέχει στις ρίζες της τωρινής πολιτικής κρίσης στο Κονγκό.
Η κατάσταση στο ανατολικό Κονγκό παραμένει εκρηκτική, με την ένταση να κλιμακώνεται συνεχώς. Οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν ότι η κατάπαυση του πυρός που είχε ανακοινώσει το M23, η οποία αναμενόταν να προσφέρει έναν προσωρινό τερματισμό στις μάχες, δεν έχει τηρηθεί και η ανθρωπιστική κρίση εντείνεται.
Στις αρχές Φεβρουαρίου 2025, το M23, που υποστηρίζεται από τη Ρουάντα, ανακοίνωσε μονομερή κατάπαυση του πυρός, υποσχόμενο να σταματήσει τις εχθροπραξίες και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ανθρωπιστική βοήθεια στην περιοχή. Ωστόσο, μόλις δύο μέρες αργότερα, οι αντάρτες κατέλαβαν την πόλη Νιαμπίμπουε, μια στρατηγική πόλη στην περιοχή Νότια Κίβου, η οποία βρίσκεται κοντά στη λίμνη Κίβου. Η κατάληψη αυτή, που έγινε παρά την εκεχειρία, έφερε νέες ανησυχίες για τη σοβαρότητα της κατάστασης. Η Νιαμπίμπουε είναι μια εμπορική πόλη και σημείο εξόρυξης πολύτιμων μεταλλευμάτων, όπως χρυσού και κολτάν, και η κατάληψή της τους φέρνει πιο κοντά στη Μπουκάβου, την πρωτεύουσα της επαρχίας Νότια Κίβου, που αποτελεί στρατηγικό στόχο για το M23.
Η κίνηση του M23 προς τη Μπουκάβου, παρά την επίσημη δήλωση ότι δεν σκοπεύουν να την καταλάβουν, φανερώνει την επιθετική τους στρατηγική και την αδυναμία εφαρμογής της εκεχειρίας. Οι Κονγκολέζοι αξιωματούχοι κατηγόρησαν τους αντάρτες ότι παραβίασαν την εκεχειρία και έλαβαν αμυντικά μέτρα για να προστατεύσουν την περιοχή γύρω από τη Νιαμπίμπουε. Η κυβέρνηση του Κονγκό ζήτησε την άμεση αποχώρηση των ξένων δυνάμεων από το έδαφός της και επέμεινε ότι η Ρουάντα χρησιμοποιεί το M23 για να εκμεταλλευτεί τους φυσικούς πόρους της χώρας. Η Ρουάντα, από την πλευρά της, υποστηρίζει ότι η επέμβασή της είναι αμυντική και αποσκοπεί στην προστασία της τοπικής τυτσικής κοινότητας, η οποία κατηγορείται ότι διώκεται από τον Κονγκολέζικο στρατό.
Η ανθρωπιστική κατάσταση στην περιοχή είναι καταστροφική. Η πρόσφατη σύγκρουση στη Γκόμα, τη μεγαλύτερη πόλη στην επαρχία Βόρεια Κίβου, άφησε πάνω από 2.800 θύματα και χιλιάδες εκτοπισμένους. Η μάχη κατέστρεψε υποδομές, ενώ οι νοσοκομειακές εγκαταστάσεις υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Η διεθνής κοινότητα, μέσω του ΟΗΕ και άλλων ανθρωπιστικών οργανισμών, αντέδρασε στην ανάγκη για επείγουσα βοήθεια, ενώ το Διεθνές Κέντρο Ερυθρού Σταυρού ανέφερε ότι το ιατρικό του απόθεμα στην Γκόμα καταλήφθηκε από αντάρτες.
Η στάση της Ρουάντας συνεχώς επιδεινώνει την κρίση. Ο Πρόεδρος Πολ Καγαμέ έχει αντιδράσει έντονα στην παρουσία δυνάμεων της Νότιας Αφρικανικής Ανάπτυξης Κοινότητας (SADC) στην περιοχή, κατηγορώντας τους για επιδείνωση του ήδη τεταμένου κλίματος. Η SADC, η οποία απέστειλε στρατεύματα στην περιοχή για να στηρίξει την κυβέρνηση του Κονγκό, εντάχθηκε στην προσπάθεια να αποκαταστήσει την τάξη και να υποστηρίξει την ειρηνευτική διαδικασία. Όμως, η αντίδραση από τη Ρουάντα είναι έντονα αρνητική, καθώς υποστηρίζει ότι η παρουσία των στρατευμάτων αυτών έχει προκαλέσει περισσότερες συγκρούσεις και έχει επιδεινώσει τη θέση των κατοίκων.
Αν και η Κοινότητα Ανατολικής Αφρικής (EAC) και η SADC προσπαθούν να διευκολύνουν τη διαπραγμάτευση, η πραγματική πρόοδος παραμένει περιορισμένη. Οι ηγέτες των δύο αυτών οργανισμών, μαζί με διεθνείς παρατηρητές, κατέστησαν σαφές ότι απαιτείται άμεση συμφωνία για την αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων και τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων μεταξύ των εμπλεκομένων μερών. Στην τελευταία σύνοδο κορυφής, η οποία πραγματοποιήθηκε στην Τανζανία, ζητήθηκε άμεση αναγνώριση του δικαιώματος όλων των κοινοτήτων του Κονγκό να συμμετέχουν στη διαδικασία ειρηνικής λύσης.
Η εξέλιξη του M23, το οποίο είναι υποστηριζόμενο από τη Ρουάντα, και η κλιμάκωση της σύγκρουσης θέτουν σοβαρούς κινδύνους για την περιφερειακή σταθερότητα. Οι φόβοι ότι ο πόλεμος μπορεί να εξαπλωθεί σε γειτονικές χώρες, όπως το Μπουρούντι και η Ουγκάντα, παραμένουν ζωντανοί. Η σύγκρουση αυτή δεν αφορά μόνο τα συμφέροντα του Κονγκό, αλλά έχει ευρύτερες γεωπολιτικές διαστάσεις που αφορούν την εξόρυξη φυσικών πόρων και τις εθνοτικές εντάσεις στην περιοχή.
Η διεθνής κοινότητα, με επικεφαλής τον ΟΗΕ και οργανώσεις ανθρωπιστικής βοήθειας, βρίσκεται σε επαγρύπνηση, αναμένοντας τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων και την εφαρμογή μιας βιώσιμης λύσης. Όμως, οι μάχες, οι παραβιάσεις της εκεχειρίας και η ανθρωπιστική καταστροφή συνεχίζουν να αποτελούν εμπόδιο για την ειρηνική επίλυση της κρίσης στο ανατολικό Κονγκό. Οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί για τη μελλοντική κατεύθυνση της σύγκρουσης και την αποκατάσταση της σταθερότητας στην περιοχή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Rwandan-backed rebel group M23 declares unilateral ceasefire in DRC, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Ceasefire in east Congo appears to crumble as rebels take another town, NBC News, διαθέσιμο εδώ
- African leaders call for immediate ceasefire in Congo, Africa News, διαθέσιμο εδώ
