Του Ελευθέριου Χονδρού,
Η ελληνική ναυτιλία αποτελεί μια από τις πιο ισχυρές κινητήριες δυνάμεις της ελληνικής οικονομίας, διαθέτοντας κρίσιμη συμβολή στην ανάπτυξη και τη σταθερότητα του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της McKinsey & Company σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, η ναυτιλία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο όχι μόνο στην εγχώρια οικονομία, αλλά και στη διεθνή αγορά, δεδομένου ότι η Ελλάδα, παρά το μικρό οικονομικό της μέγεθος, ελέγχει περίπου το 20% της παγκόσμιας ποντοπόρου ναυτιλίας.
Το μέγεθος αυτό μεταφράζεται σε ετήσια έσοδα που κυμαίνονται μεταξύ 40 και 50 δισ. δολαρίων, κατατάσσοντας τη ναυτιλία ως τον πλέον εξωστρεφή και κερδοφόρο κλάδο της ελληνικής οικονομίας. Συγκριτικά με άλλους τομείς, όπως οι μεταφορές, τα ακίνητα και το λιανεμπόριο, τα οποία στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στην εγχώρια κατανάλωση, η ναυτιλία διαφοροποιείται ως μια βιομηχανία με έντονη διεθνή δραστηριότητα, εξασφαλίζοντας τη ροή συναλλάγματος και μειώνοντας την εξάρτηση της χώρας από το εγχώριο επιχειρηματικό περιβάλλον.
Ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που εξηγούν τη ναυτιλιακή υπεροχή της Ελλάδας είναι η συνεχιζόμενη στρατηγική επένδυση σε νεότευκτα πλοία και τεχνολογικό εκσυγχρονισμό. Οι Έλληνες εφοπλιστές έχουν επενδύσει περισσότερα από 100 δισ. δολάρια την τελευταία δεκαετία, διατηρώντας τον ελληνόκτητο στόλο μεταξύ των πλέον ανταγωνιστικών παγκοσμίως. Σήμερα, με περισσότερα από 5.000 πλοία υπό ελληνικό έλεγχο, η χώρα διατηρεί ηγετική θέση στα δεξαμενόπλοια μεταφοράς υγρών και υγροποιημένων αερίων φορτίων, ενώ καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση στα ξηρά χύδην φορτία.
Η οικονομική σημασία της ναυτιλίας αποτυπώνεται και στην αγορά εργασίας, με άμεση στήριξη 60.000 θέσεων εργασίας στην Ελλάδα, ενώ συνολικά επηρεάζει 150.000 υψηλής ειδίκευσης θέσεις στον κλάδο και το ευρύτερο ναυτιλιακό οικοσύστημα. Παράλληλα, η Αθήνα έχει καθιερωθεί ως παγκόσμιο κέντρο ναυτιλιακής διαχείρισης, φιλοξενώντας περισσότερες από 750 διαχειρίστριες εταιρείες. Η συγκέντρωση αυτή δημιουργεί πολλαπλασιαστικά οικονομικά οφέλη, ενισχύοντας τόσο την επιχειρηματικότητα όσο και το τοπικό επενδυτικό περιβάλλον.
Η στρατηγική θέση της Ελλάδας σε συνδυασμό με τη ναυτιλιακή της ισχύ την καθιστά επίσης βασικό παράγοντα στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Οι ελληνόκτητοι στόλοι μετέφεραν το 2023 περίπου το 30% των εισαγωγών LNG στην ευρωπαϊκή ήπειρο μέσω θαλάσσιων οδών, ενώ το 40% των εισαγωγών αργού πετρελαίου στην Ευρώπη πραγματοποιήθηκε από ελληνικά δεξαμενόπλοια. Το γεγονός αυτό ενισχύει τη διαπραγματευτική ισχύ της χώρας στο διεθνές ενεργειακό σύστημα και προσφέρει μακροπρόθεσμη οικονομική σταθερότητα, καθώς η ναυτιλία παραμένει ένας από τους πιο κρίσιμους κρίκους της εφοδιαστικής αλυσίδας ενέργειας.
Αν και η ναυτιλία αποτελεί θεμελιώδη άξονα της ελληνικής οικονομίας, η περαιτέρω ενίσχυση του κλάδου απαιτεί στοχευμένες παρεμβάσεις, όπως προτείνει η μελέτη της McKinsey. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η αναβάθμιση των ναυτιλιακών υποδομών και η ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου μπορούν να αυξήσουν το οικονομικό αποτύπωμα της ναυτιλίας κατά 3-4 δισ. δολάρια ετησίως, μια αύξηση της τάξης του 20-30%.
Η επιτάχυνση της υιοθέτησης καινοτόμων ψηφιακών λύσεων στον τομέα της διαχείρισης στόλου μπορεί να μειώσει το λειτουργικό κόστος και να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών ναυτιλιακών επιχειρήσεων. Παράλληλα, η αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών και η μετατροπή της Ελλάδας σε διεθνές κέντρο εφοδιαστικής αλυσίδας θα ενισχύσει τον ρόλο της χώρας στο παγκόσμιο ναυτιλιακό δίκτυο.
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που θα καθορίσουν το μέλλον του κλάδου είναι η μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης. Οι διεθνείς κανονισμοί για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα και οι στόχοι του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO) καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες. Η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να πρωτοπορήσει στον τομέα της απανθρακοποίησης της ναυτιλίας, ενσωματώνοντας νέες τεχνολογίες και βιώσιμες πρακτικές που θα διασφαλίσουν τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του κλάδου.
Επιπλέον, η ανάπτυξη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής ναυτιλίας. Η δημιουργία ενός πρότυπου κέντρου ναυτικής εκπαίδευσης με διεθνή ακτινοβολία θα μπορούσε να ενισχύσει τη θέση της Ελλάδας ως παγκόσμιου κέντρου ναυτικής τεχνογνωσίας, προσφέροντας υψηλού επιπέδου κατάρτιση και αυξάνοντας τη συμμετοχή των Ελλήνων ναυτικών σε ηγετικές θέσεις του κλάδου.
Η ελληνική ναυτιλία εν τέλει αποδεικνύει την ικανότητά της να προσαρμόζεται στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της διεθνούς αγοράς. Η ισχυρή επιχειρηματική κουλτούρα, η τεχνική εξειδίκευση και η στρατηγική γεωγραφική θέση της Ελλάδας καθιστούν τον κλάδο ανθεκτικό σε κρίσεις και ικανό να εκμεταλλεύεται νέες οικονομικές ευκαιρίες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ελληνική ναυτιλία: Μοχλός ανάπτυξης με συνεισφορά 14 δισ. στο ΑΕΠ, ΟΤ, διαθέσιμο εδώ
- Ελληνική Ναυτιλία: Μοχλός οικονομικής ανάπτυξης με συνεισφορά 14 δισ. στο ΑΕΠ, Ναυτεμπορική, διαθέσιμο εδώ
