Της Κωνσταντίνας Θέου,
Δεν είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες παρατηρήσαμε, είτε σε άλλους είτε στον ίδιο μας τον εαυτό, μικρά εξογκώματα, συνήθως, στον καρπό ή στα δάκτυλα του χεριού, που μοιάζουν με μικρά οστάρια ή φυσαλίδες κάτω από το δέρμα. Τα εξογκώματα αυτά, στις περισσότερες περιπτώσεις, ονομάζονται γάγγλια (γαγγλιακές κύστεις) και, συνήθως, δεν αποτελούν σοβαρή μορφή κύστης.
Το γάγγλιο είναι ένα μικρό, καλοήθες εξόγκωμα γεμάτο υγρό, που βρίσκεται ακριβώς κάτω από το δέρμα. Αυτός ο τύπος κύστης μπορεί να αναπτυχθεί όταν υπάρχει σκίσιμο εντός του ιστού που καλύπτει έναν τένοντα ή μία άρθρωση. Ο ιστός αυτός διογκώνεται και δημιουργεί έναν θύλακο. Υγρό από την άρθρωση (αρθρικό υγρό) απελευθερώνεται στον θύλακο και προκαλεί οίδημα. Οι πιο συχνές περιοχές ανάπτυξης γαγγλιακής κύστης είναι η ραχιαία επιφάνεια του καρπού (κατά 60%-70%) και συγκεκριμένα, η σκαφο-μηνοειδής άρθρωση, ενώ αμέσως συχνότερη είναι η περιοχή της πρόσθιας επιφάνειας του καρπού και συγκεκριμένα, η κερκιδο-καρπική άρθρωση. Τέλος, λιγότερο συχνή είναι η περιοχή που προέρχεται από το έλυτρο των καμπτήρων τενόντων των δακτύλων. Εκτός του καρπού, γάγγλια αναπτύσσονται και σε αρθρώσεις των δακτύλων του χεριού (κοντά στην παλάμη ή ακριβώς κάτω από το νύχι), καθώς και δίπλα από τον αστράγαλο ή κοντά στα δάκτυλα των ποδιών. Γαγγλιακές κύστεις παρατηρούνται σε άτομα ηλικίας 15-40 ετών, αν και μπορούν να αναπτυχθούν και σε νεότερες ηλικίες κι εμφανίζονται συχνότερα σε θηλυκά, παρά σε αρσενικά άτομα.
Χαρακτηριστικό σύμπτωμα της γαγγλιακής κύστης είναι ένα εξόγκωμα κάτω από το δέρμα, που ποικίλλει σε σχήμα και μέγεθος και το οποίο περιέχει, κατά κύριο λόγο, ζελατινώδες υγρό κι όχι στερεό, σκληρό ιστό. Μπορεί να αυξηθεί σε μέγεθος είτε με την πάροδο του χρόνου, είτε όταν κινηθεί έντονα η άρθρωση, γύρω από την οποία παρουσιάζεται η κύστη. Συνήθως, το γάγγλιο δεν ενοχλεί τον ασθενή. Ωστόσο, κάποιες φορές, εκείνος, είναι πιθανό να αντιληφθεί μυϊκό πόνο ή τσίμπημα, λόγω της πίεσης που προκαλεί ο όγκος κι ο οποίος κατ’ επέκταση, είναι ικανός να προκαλέσει φλεγμονή. Έχει αναφερθεί ότι τα γάγγλια είναι σταθερά στο άγγιγμά τους, αρκετές φορές έχουν μαλακή υφή, ενώ το εξόγκωμα πιθανώς να κινείται εύκολα κάτω από το δέρμα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν περιορίζει την κίνηση της άρθρωσης.
Τι προκαλεί, όμως, το γάγγλιο; Δυστυχώς, δεν έχει εντοπιστεί ακόμα η ακριβής αιτία που προκαλεί την εμφάνιση γαγγλιακής κύστης. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν θεωρίες που αποδεικνύουν ότι μία τέτοια κύστη μπορεί να αρχίσει να αναπτύσσεται μετά από τραυματισμό σε τένοντα ή άρθρωση, γεγονός που επιτρέπει τον ιστό να διογκωθεί.
Πώς γίνεται η διάγνωση του γαγγλίου; Στην πραγματικότητα, τα γνωρίσματα του γαγγλίου είναι αρκετά εμφανή (θέση, μαλθακότητα, διαφάνεια στο φως, βαθμός ενόχλησης από τον ασθενή) κι επομένως, η διάγνωσή τους από τον γιατρό είναι αρκετά εύκολη. Ωστόσο, πέραν της φυσικής εξέτασης, ορισμένες φορές, διενεργείται ακτινογραφία, με σκοπό να διερευνηθεί η ύπαρξη υποκείμενης αρθρίτιδας κοντά στην κύστη ή ακόμη και βιοψία για περαιτέρω ανάλυση.
Σημαντική ερώτηση που απορρέει, όμως, είναι πώς αντιμετωπίζεται το γάγγλιο και τί θεραπεία επιδέχεται; Τα περισσότερα γάγγλια υποχωρούν χωρίς καμία επέμβαση. Άλλα αντιμετωπίζονται με:
- Αντιφλεγμονώδεις θεραπείες, που ελαχιστοποιούν το οίδημα κι ανακουφίζουν τον ασθενή από τη δυσφορία των συμπτωμάτων.
- Νάρθηκα, ο οποίος προσφέρει στήριξη και περιορίζει την κίνηση της περιοχής που βρίσκεται το γάγγλιο, μειώνοντας σημαντικά το οίδημα και τον πόνο.
- Αναρρόφηση, μία διαδικασία κατά την οποία ο υπεύθυνος υγείας χρησιμοποιεί μία βελόνα, για να αφαιρέσει το υγρό από την κύστη. Ωστόσο, επειδή με αυτή τη μέθοδο αφαιρείται μόνο το υγρό κι όχι ολόκληρη η κύστη, τα συμπτώματα μπορεί να επανέλθουν.
Επιπλέον, ένας διαφορετικός τρόπος θεραπείας είναι η συντηρητική θεραπεία που πραγματοποιούνταν, κυρίως, παλαιότερα, με την τοποθέτηση νομίσματος επί του γαγγλίου και διάσπασή του με ισχυρό πλήγμα σφυριού ή γρόνθου. Τέλος, δεν πρέπει να παραληφθεί η θεραπεία με χειρουργική επέμβαση, που συνιστάται από τον ιατρό, όταν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν με τις άλλες μεθόδους ή όταν η κύστη επανέρχεται. Στην προκειμένη περίπτωση, οι χειρουργοί αφαιρούν ολόκληρη την κύστη.
Συμπερασματικά, γίνεται αντιληπτό πως το γάγγλιο είναι μια ακίνδυνη μορφή όγκου που, στις περισσότερες περιπτώσεις, μπορεί να υποχωρήσει, σταδιακά, χωρίς επέμβαση. Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει τρόπος πρόληψης, αφού δεν έχει αναγνωριστεί η ακριβής αιτία που προκαλεί την ανάπτυξή του, ο τρόπος διάγνωσής του είναι αρκετά εύκολος, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να λαμβάνουν την πληροφορία ότι οι όγκοι αυτοί δεν παραπέμπουν σε τίποτα το ανησυχητικό, παρά αποτελούν κάτι σχετικά παροδικό με σχετικά ήπια συμπτώματα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ganglion Cyst of the Wrist and Hand, OrthoInfo, διαθέσιμο εδώ
- Ganglion Cyst, Cleveland Clinic, διαθέσιμο εδώ
- Ganglion Cysts, Nationwide Children’s, διαθέσιμο εδώ
- Γάγγλιο, Ορθοπεδικός Ιωάννης Τσαπακίδης, διαθέσιμο εδώ
