Της Καλλιόπης Μπεκίρη,
Η Ελλάδα, όπως και πολλές άλλες χώρες, αντιμετωπίζει ένα πλήθος από προκλήσεις, που σχετίζονται με τα φαινόμενα της παραπληροφόρησης και της διαφθοράς, τα οποία επηρεάζουν σε βάθος την κοινωνία και την πολιτική ζωή. Τα δύο αυτά φαινόμενα, αλληλοτροφοδοτούνται και εντείνουν τις δυσκολίες στην αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος, επιβραδύνοντας τη διαδικασία ανάπτυξης και ενίσχυσης της δημοκρατίας. Η παραπληροφόρηση, που διασπείρεται μέσω των παραπλανητικών ειδήσεων και των παραποιημένων πληροφοριών και η διαφθορά, που διαβρώνει τις δημόσιες δομές, αποτελούν εμπόδια για την ομαλή και διαφανή λειτουργία των θεσμών. Η άμβλυνση αυτών των φαινομένων, δεν είναι απλώς απαραίτητη, αλλά επιτακτική για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και της εμπιστοσύνης του λαού απέναντι στους θεσμούς.
Η παραπληροφόρηση στην Ελλάδα αποτελεί ένα από τα πιο ανησυχητικά φαινόμενα της σύγχρονης εποχής. Η διάδοση ψευδών ειδήσεων και παραποιημένων πληροφοριών είτε μέσω των ΜΜΕ είτε μέσω των κοινωνικών δικτύων έχει αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια. Ιδίως στις περιόδους εκλογικών αναμετρήσεων ή πολιτικών κρίσεων, η παραπληροφόρηση φαίνεται να αποκτά ιδιαίτερη ένταση, καθώς τα διάφορα συμφέροντα προσπαθούν να επηρεάσουν τη δημόσια γνώμη και να ελέγξουν την πολιτική ατζέντα.
Η ελληνική κοινωνία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη σε τέτοιες πρακτικές. Ειδικά, κατά τη διάρκεια της κρίσης των μνημονίων, η παραπληροφόρηση γύρω από τις οικονομικές εξελίξεις και τις πολιτικές επιλογές των κυβερνήσεων δημιουργούσε σύγχυση και ανασφάλεια στους πολίτες, επηρεάζοντας την πολιτική σταθερότητα και την κοινωνική συνοχή.
Η συστηματική διάδοση αναληθών ή παραπλανητικών πληροφοριών δεν πλήττει μόνο τη δημοκρατική διαδικασία, αλλά ενισχύει και την πολιτική αναξιοπιστία. Σε μια εποχή, που η αλήθεια και η αντικειμενικότητα είναι συχνά θύματα συμφερόντων, η ανάγκη για ακριβή, αξιόπιστη και ανεξάρτητη πληροφόρηση είναι επιτακτική.
Η διαφθορά παραμένει μία από τις πιο σοβαρές πληγές του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Η διασύνδεση πολιτικών προσώπων με συμφέροντα επιχειρηματικών ομίλων, η εκμετάλλευση της θέσης εξουσίας για προσωπικό όφελος και η αδιαφάνεια στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων έχουν δημιουργήσει μια κατάσταση απαξίωσης των θεσμών και του πολιτικού προσωπικού.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η Ελλάδα έχει βρεθεί αρκετές φορές σε χαμηλές θέσεις στις διεθνείς κατατάξεις για τη διαφθορά. Το γεγονός αυτό ενισχύει την αντίληψη ότι οι πολιτικοί δεν λειτουργούν πάντα με βάση το δημόσιο συμφέρον, αλλά συχνά με γνώμονα τα προσωπικά ή κομματικά τους συμφέροντα. Η διαφθορά, όχι μόνο πλήττει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς, αλλά δημιουργεί την αίσθηση ότι οι πολιτικοί μπορούν να ακολουθήσουν διαδρομές «εκτός πλαισίου» χωρίς να υπάρξουν συνέπειες.
Η επιρροή της διαφθοράς στη δημόσια διοίκηση και στην πολιτική διαδικασία είναι τεράστια. Η πολιτική εξουσία, η οποία θα έπρεπε να διασφαλίζει τη νομιμότητα και την ευημερία της κοινωνίας χρησιμοποιείται συχνά για την εξυπηρέτηση μικρών, ιδιωτικών συμφερόντων. Η διαφθορά αποδυναμώνει τη δημόσια διοίκηση και υπονομεύει την αποτελεσματικότητα της κυβερνητικής πολιτικής, ενώ εντείνει την ανισότητα και την κοινωνική αδικία.
Η άμβλυνση της παραπληροφόρησης και της διαφθοράς στην Ελλάδα απαιτεί μία συντονισμένη προσπάθεια από την πλευρά των πολιτικών, των θεσμικών φορέων, αλλά και της κοινωνίας των πολιτών. Μία από τις πρώτες προτεραιότητες θα πρέπει να είναι η ενίσχυση της διαφάνειας στην πολιτική ζωή. Η ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς, με σαφείς κανόνες και αυστηρές ποινές για παραβάσεις, είναι κρίσιμη για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κόσμου. Επιπλέον, η ενίσχυση των ανεξάρτητων ελεγκτικών μηχανισμών, όπως η Αρχή Καταπολέμησης της Διαφθοράς και η ενίσχυση του ρόλου των ΜΜΕ στην αποδοχή των αναγκαίων κανόνων δεοντολογίας και αντικειμενικότητας είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση της λογοδοσίας των πολιτικών.
Στο επίπεδο της παραπληροφόρησης, η ενίσχυση της παιδείας των πολιτών σχετικά με την κριτική σκέψη και την αναγνώριση αξιόπιστων πηγών πληροφόρησης είναι ζωτικής σημασίας. Η ανάπτυξη στρατηγικών ενημέρωσης και η προώθηση διαφανών και αξιόπιστων δημοσιογραφικών πρακτικών μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της εξάπλωσης παραπλανητικών ειδήσεων.
Συνάμα, η προώθηση της συμμετοχής των πολιτών και η ενίσχυση των κοινωνικών δικτύων με αξιόπιστες και διαφανείς πληροφορίες μπορεί να δράσει καταλυτικά στην περιορισμένη διάδοση της παραπληροφόρησης. Μία κοινωνία με ενεργούς και καλά ενημερωμένους πολίτες έχει τη δυνατότητα να απαιτήσει περισσότερη διαφάνεια και να ενισχύσει την ποιότητα της δημοκρατίας.
Καθίσταται, επομένως, εύλογα αντιληπτό το γεγονός πως η παραπληροφόρηση και η διαφθορά αποτελούν δυο από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την πολιτική και κοινωνική ζωή στην Ελλάδα. Η αλληλεπίδρασή τους εντείνει τα προβλήματα, αποδυναμώνοντας την εμπιστοσύνη στους πολιτικούς θεσμούς και στα δημόσια όργανα. Για την επίλυση αυτών των προβλημάτων απαιτείται μια στρατηγική που να συνδυάζει την αυστηρή νομοθεσία, την ενίσχυση της διαφάνειας και τη βελτίωση της ενημέρωσης των πολιτών. Η συνέχιση της μάχης κατά της παραπληροφόρησης και της διαφθοράς είναι κρίσιμη για τη διασφάλιση μιας δημοκρατικής, δίκαιης και λειτουργικής κοινωνίας στην Ελλάδα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πολιτική και παραπληροφόρηση, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Συζήτηση για τις καταγγελίες για διαφθορά στην ΕΕ, europarl.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
