Της Μάρας Βιτσαξάκη,
Πρέπει να ‘σαι πάντα μεθυσμένος.
Εκεί είναι όλη η ιστορία: είναι το μοναδικό πρόβλημα.
Για να μη νιώθετε το φριχτό φορτίο του Χρόνου
που σπάζει τους ώμους σας και σας γέρνει στη γη,
πρέπει να μεθάτε αδιάκοπα. Αλλά με τι;
Με κρασί, με ποίηση ή με αρετή, όπως σας αρέσει.
Αλλά μεθύστε.
Και αν μερικές φορές, στα σκαλιά ενός παλατιού,
στο πράσινο χορτάρι ενός χαντακιού,
μέσα στη σκυθρωπή μοναξιά της κάμαράς σας,
ξυπνάτε, με το μεθύσι κιόλα ελαττωμένο η χαμένο,
ρωτήστε τον αέρα, το κύμα, το άστρο, το πουλί, το ρολόι,
το κάθε τι που φεύγει, το κάθε τι που βογκά,
το κάθε τι που κυλά, το κάθε τι που τραγουδά,
ρωτήστε τι ώρα είναι,
και ο αέρας, το κύμα, το άστρο, το πουλί, το ρολόι,
θα σας απαντήσουν:
– Είναι η ώρα να μεθύσετε!
Για να μην είσαστε οι βασανισμένοι σκλάβοι του Χρόνου,
μεθύστε, μεθύστε χωρίς διακοπή!
Με κρασί, με ποίηση ή με αρετή, όπως σας αρέσει.
Στο συγκεκριμένο ποίημα, ο Μπωντλαίρ παροτρύνει τον αναγνώστη να «είναι πάντα μεθυσμένος», να μεθάει αδιάκοπα. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να διευκρινιστεί ότι ο ποιητής δεν προτρέπει τον αναγνώστη σ’ έναν εν είδει αλκοολισμό. Με την έννοια της «μέθης», δεν αναφέρεται βεβαίως και σ’ αυτήν που προκαλείται από το αλκοόλ, αλλά στην πραγματικότητα εντάσσει πάσης φύσεως παθών και δραστηριοτήτων που προσφέρουν στο άτομο την αίσθηση της αποσύνδεσης από το παρόν και γενικά, από την πραγματικότητα. Η επίδραση αυτή στον άνθρωπο πραγματοποιείται είτε, πράγματι, μέσω της μέθης που προκαλεί το αλκοόλ είτε μέσω της μέθης που προκύπτει από την ενασχόληση με κάποιο πάθος, συναισθηματικό ή καλλιτεχνικό.
Ο λόγος που ο ποιητής επιμένει τόσο εμφατικά σ’ αυτή τη συνθήκη της πνευματικής θόλωσης είναι προκειμένου να απαλλαχθεί ο άνθρωπος από τη σκέψη της κίνησης του χρόνου και της επακόλουθης φυσικής φθοράς του, όπου ο «χρόνος» συνιστά το περιορισμένο χρονικό διάστημα που «αναλογεί» στο εκάστοτε άτομο να παραμείνει στη ζωή. Διάστημα το οποίο μειώνεται με το κάθε λεπτό που περνάει. Έτσι, ο Μπωντλαίρ προτείνει την απαγκίστρωση απ’ αυτή τη μακάβρια σκέψη, η οποία πυροδοτείται από τη συνείδηση και την αυτεπίγνωση του ανθρώπου. Επομένως, μέσω της «μέθης» ουσιαστικά αδρανοποιείται η συνειδητότητα και ο άνθρωπος προσεγγίζει μια πιο αισιόδοξη οπτική.
Ακόμη, ο ποιητής αναφέρει πως σε περίπτωση που το άτομο αντιληφθεί ότι ξεκινά να επιστρέφει η συνείδησή του σε κατάσταση νηφαλιότητας, οφείλει να μεθύσει και πάλι. Μάλιστα, πρέπει να ρωτήσει τον αέρα, το κύμα, το άστρο, το πουλί, το ρολόι, «τι ώρα είναι». Όλα τα προαναφερθέντα, αποτελούν αντικείμενα, τα οποία βρίσκονται μονίμως εν κινήσει, που υπόκεινται δηλαδή στα δεσμά του χρόνου και λογοδοτούν σ’ αυτόν. Επιπλέον, υπήρχαν ανέκαθεν, καθώς η φύση χαρακτηρίζεται από διαχρονικότητα που γίνεται, μάλιστα, αντιληπτή και ως αιωνιότητα. Συνεπώς, επηρεάζονται άμεσα από το πέρασμά του και γνωρίζουν πως ο μόνος τρόπος διαφυγής απ’ αυτόν είναι η «μέθη». Το ρολόι αποτελεί τον υπηρέτη του χρόνου και τον ακολουθεί πιστά, ουσιαστικά είναι ο μεσολαβητής μεταξύ του χρόνου και του ανθρώπου, δεν κατασκευάζει ακριβώς το χρόνο. Ωστόσο, τον ορίζει και τον μεταφράζει. Ο αέρας, το κύμα, το άστρο και το πουλί αποτυπώνουν τη φυσική φθορά που υφίσταται η φύση από το χρόνο, τεκμηριώνουν την ύπαρξή του, ενώ το πουλί κελαηδά, εκμεταλλευόμενο τη διάρκεια της ζωής του και απολαμβάνοντάς την. Γι’ αυτό και απαντούν στον άνθρωπο ότι «είναι ώρα να μεθύσει!».
Εν κατακλείδι, η εν λόγω επίδραση της «μέθης» είναι λυτρωτική και αποτελεί το μοναδικό τρόπο, μέσω του οποίου ο άνθρωπος κατορθώνει να αποσπάσει το νου του από τη βάναυση συνθήκη της «σκλαβιάς του χρόνου», δηλαδή από τη διαρκή σκέψη της θνητότητας και της φθαρότητάς του εαυτού του. Η επήρεια της μέθης αποσυνδέει τον άνθρωπο από τη γνώση της ματαιότητας και του χαρίζει την ψευδή αίσθηση του αιώνιου, του άφθαρτου και του αθάνατου, διότι ενώ τον αποκόπτει από το παρόν, ταυτοχρόνως του διδάσκει τον τρόπο να εστιάζει μόνο σ’ αυτό. Επομένως, αποτελεί ουσιαστικά ένα μέσο συμπίεσης του χωροχρόνου με μοναδικό παρονομαστή το «τώρα», αποδιώχνοντας την αίσθηση της συνεχούς κινητικότητας και αντικαθιστώντας τη με τη στατικότητα −την ανάπαυλα− που αντανακλά και αντηχεί στο αιώνιο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Μεθύστε (CHARLES BAUDELAIRE), lecturesbureau.gr, διαθέσιμο εδώ
