Του Φωκίωνα Δανιηλίδη,
Όταν ο σουλτάνος Μουράτ Β’ επέστρεψε το 1446 στον θρόνο, μετά από παράκληση του γιού του, του Μεχμέτ (ή Μωάμεθ) Β’, οι Οθωμανοί ξεκίνησαν τις διαδικασίες για περαιτέρω προώθηση προς την κεντρική Ευρώπη. Αφού συνέτριψαν την σταυροφορία των Ούγγρων το 1444, κοντά στην πόλη Βάρνα, οι Τούρκοι μπορούσαν, επιτέλους, να σχεδιάσουν την επόμενή τους κίνηση, γνωρίζοντας πως δεν υπήρχε καμία δύναμη στην περιοχή που θα μπορούσε να τους αντισταθεί. Προκειμένου να πραγματοποιήσουν τους στόχους τους, ωστόσο, ήταν απαραίτητο για τον σουλτάνο να εξαλείψει κάθε αντίπαλο που βρισκόταν στα σύνορά του.
Τον χειμώνα του ίδιου έτους, ο Μουράτ αποφάσισε να αντιμετωπίσει τον, τότε, δεσπότη του Μοριά, τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Ο μετέπειτα αυτοκράτορας του Βυζαντίου, είχε εκμεταλλευτεί την προαναφερθείσα σταυροφορία για να επεκταθεί στον Ελλαδικό χώρο κι είχε καταφέρει να κατακτήσει περιοχές της στερεάς Ελλάδες και να εξαναγκάσει το Δουκάτο των Αθηνών των Ατζαγιόλι να δηλώσει υποτέλεια στον ίδιο. Οι Οθωμανοί, αφού αντιμετώπισαν την Ουγγρική απειλή, αποφάσισαν να στραφούν εναντίον του και κατέληξαν να αναιρέσουν ολικά την πρόοδο του Παλαιολόγου, τον οποίο εξανάγκασαν να παραμείνει αδρανής, μέχρι και την τελευταία στάση του, στα τείχη της Κωνσταντινούπολης το 1453.
Μία επιπλέον δύναμη η οποία, πιθανώς, θα έσπευδε να εκμεταλλευτεί την απουσία του σουλτάνου, προκειμένου να εισβάλει στην οθωμανική επικράτεια, αποτελούσε το, πλέον, ανεξάρτητο κράτος της Αλβανίας, υπό τον Γεώργιο Καστριώτη. Ο Αλβανός άρχοντας, έχοντας εγκαταλείψει τον τουρκικό στρατό το 1443, ξεκίνησε μία σειρά αλβανο-οθωμανικών πολέμων και κατέληξε να μείνει στην ιστορία ως μία από τις πιο χαρακτηριστικές μορφές της χριστιανικής αντίστασης στην πρώιμη οθωμανική επέκταση. Από τα πρώτα μόλις χρόνια, μετά την αποστασία του, υπήρξε νικηφόρος στις συρράξεις με τους πρώην επικυρίαρχούς του, καταφέρνοντας, παράλληλα, να προκαλέσει σημαντικές απώλειες στον αντίπαλο στρατό.
Για τους παραπάνω λόγους, ο Μουράτ γνώριζε πως δεν μπορούσε να διακινδυνεύσει να ξεκινήσει μία εκστρατεία στον Βορρά, χωρίς να εξασφαλίσει την υποταγή του Καστριώτη. Ως εκ τούτου, το 1448, ο σουλτάνος μαζί με ένα μεγάλο μέρος του στρατού, κινήθηκε προς το οχυρό της Σβέτιγκραντ, το οποίο αποτελούσε μία ιδιαίτερα αξιοποιήσιμη βάση για τις μελλοντικές τους επιχειρήσεις βαθύτερα στην Ευρώπη. Παρά το γεγονός πως ο Αλβανικός στρατός παρέμενε αριθμητικά χαμηλότερος από εκείνον των Τούρκων, για δύο μήνες οι πολιορκημένοι συνέχισαν να αντιστέκονται, και παραδόθηκαν στον εχθρό μονάχα όταν το νερό της πόλης είχε στερέψει εντελώς. Ο σουλτάνος, αν κι, αρχικά, σχεδίαζε να υποτάξει ολόκληρη την Αλβανία, σύντομα, αφού το οχυρό έπεσε στα χέρια του, έλαβε ανησυχητικά νέα από τον Βορρά.
Ξεκινώντας, περίπου, την ίδια περίοδο με την πολιορκία της Σβέτιγκραντ, ο Ιωάννης Ουνυάδης, ο, πλέον, βασιλιάς της Ουγγαρίας, είχε αρχίσει τις προετοιμασίες για μία νέα σταυροφορία έναντι των Οθωμανών. Ο ίδιος ήταν από τους κύριους στρατηγούς στη Σταυροφορία της Βάρνας, η οποία, αν κι έληξε με αποτυχία, σε αυτήν ο Ουνυάδης σχεδόν έτρεψε τον Μουράτ σε φυγή. Η ήττα του συνασπισμού στη Βάρνα, ανάγεται στο γεγονός πως ο βασιλιάς της, ο Βλαδίσλαος Γ’, επιτέθηκε, σχεδόν, μοναχός του στον Σουλτάνο και κατέληξε να σκοτωθεί από τους γενίτσαρους. Μετά από τον θάνατό του, οι σταυροφόροι, καθώς, έχοντας δει τον ηγέτη τους να πέφτει στο πεδίο της μάχης, έχασαν κάθε ελπίδα, και σύντομα, σχεδόν ολόκληρος ο στρατός τους σφαγιάστηκε. Επομένως, η νίκη του Μουράτ στη Βάρνα, θα μπορούσε κάλλιστα να είχε αποφευχθεί, αν υπήρχε μονάχα ένας βασιλιάς που διοικούσε τον συνασπισμό.
Ως εκ τούτου, αφού, πλέον, είχε την ευκαιρία να ηγηθεί μόνος του του στρατού, είναι πολύ πιθανόν, υπό την προϋπόθεση πως θα συγκέντρωνε έναν επαρκή αριθμό στρατιωτών, ότι αυτή η εκστρατεία θα στεφόταν με επιτυχία. Ωστόσο, σύντομα, έγινε φανερό πως οι ενισχύσεις που θα λάμβανε από την υπόλοιπη Ευρώπη, δεν θα ήταν αρκετές για να θεωρηθεί η νίκη του Χριστιανισμού δεδομένη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Finkel C. (2007), Οθωμανική Ιστορία (1300-1923), Αθήνα: εκδ. Διόπτρα
- Antoche E.C (2017), Hunyadi’s Campaign of 1448 and the Second Battle of Kosovo Polje (October 17-20), in N. Housley (ed.), Reconfiguring the Fifteenth-Century Crusade, Palgrave Macmilan, London
- Anon (1991), Hunyadi Janos, Oxford Dictionary of Byzantium, vol. 2. New York: Oxford University Press
- Anon (1991), Skanderberg, Oxford Dictionary of Byzantium vol. 3. New York: Oxford University Press
- Setton K.M. (1984), The Papacy and the Levant, Philadelphia: The American Philosophical Society
- Whelan M. (2016), Pasquale de Sorgo and the Second Battle of Kosovo (1448): A Translation, Slavonic and East European Review, vol. 94, no. 1
