Της Ελπίδας Γιατρά,
Σύμφωνα με την Εισαγγελία του Βερολίνου, τα εγκλήματα μίσους έχουν σημειώσει ραγδαία αύξηση στη γερμανική πρωτεύουσα. Πέρυσι, η Κεντρική Μονάδα Εγκλημάτων Μίσους της Εισαγγελίας του Βερολίνου άσκησε δίωξη σε συνολικά 7.186 υποθέσεις στις οποίες άνθρωποι δέχθηκαν επιθέσεις λόγω της θρησκείας τους, του σεξουαλικού τους προσανατολισμού, ακόμα και του πολιτικού τους έργου. Η αύξηση που έχει σημειωθεί είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ενίσχυση της ακροδεξιάς πολιτικής ατζέντας στην Ευρώπη, καθώς και στη ρητορική μίσους που αναπτύσσεται από τους εκπροσώπους τους.
Τι είναι τα εγκλήματα μίσους και πώς συνδέονται με την πολιτική;
Τα εγκλήματα μίσους στοχοποιούν συγκεκριμένες ομάδες βάσει κριτηρίων όπως: η φυλή, το χρώμα, η θρησκεία, η εθνική καταγωγή, ο σεξουαλικός προσανατολισμός, η ταυτότητα φύλου ή η αναπηρία. Πρόκειται για εγκλήματα που φέρουν καθαρή πολιτική διάσταση, ιδιαίτερα όταν εστιάσουμε στα ιδεολογικά κίνητρα που τα συνοδεύουν.
Οι διακρίσεις, που βρίσκονται στον πυρήνα των εγκλημάτων μίσους, αποτελούν βασικό στοιχείο της πολιτικής ατζέντας της ακροδεξιάς. Επομένως, όταν αναφερόμαστε σε εγκλήματα μίσους, στην πραγματικότητα αναφερόμαστε σε πράξεις που συνδέονται άμεσα με ακροδεξιά – ιδεολογικά κίνητρα. Μπορούμε, λοιπόν, να συμπεράνουμε πως η επιρροή της συγκεκριμένης ιδεολογίας στην Ευρώπη δεν περιορίζεται μόνο στην πολιτική σκηνή ή στις κυβερνητικές αποφάσεις. Αντιθέτως, επηρεάζει βαθύτατα την κοινωνία: ενισχύει και αυξάνει την εγκληματικότητα – δικαιολογείται μέσα από ένα πλαίσιο νομιμοποίησης. Από την άλλη, η κοινωνική συνοχή διαβρώνεται συνεχώς, καθώς η ακροδεξιά ρητορική, και κατά προέκταση τα εγκλήματα μίσους, εντείνουν τους διαχωρισμούς μεταξύ των ανθρώπων.
Η Επιρροή της Ακροδεξιάς στη Γερμανία
Η άνοδος των ακροδεξιών κομμάτων στη Γερμανία, όπως το AfD (Alternative für Deutschland) και το CDU (Christlich Demokratische Union Deutschlands), έχει συμβάλλει σημαντικά στη διάδοση της ρητορικής μίσους στην χώρα – ιδιαίτερα στο Βερολίνο. Στο επίκεντρο, βρίσκονται θέματα όπως η μετανάστευση και η πολιτισμική «κάθαρση», ενώ παράλληλα προωθείται μία υπεραπλουστευμένη εικόνα των κοινωνικών προβλημάτων, εστιάζοντας στην απόδοση ευθυνών σε μειονότητες (βλέπε Προνοιακός Σωβινισμός*).
Στο Βερολίνο, η ρητορική αυτή έχει αποκτήσει έδαφος μέσω των social media, ορισμένων τοπικών ομάδων αλλά και διάφορων πολιτικών δράσεων που στοχοποιούν συγκεκριμένες ομάδες. Αυτή η δυναμική συνδέεται άμεσα με την αύξηση των εγκλημάτων μίσους, δημιουργώντας ένα περιβάλλον που το μίσος γίνεται αποδεκτό, ακόμη και «αναγκαίο».
Musk, AfD και η Άνοδος του Μίσους
Η πρόσφατη παρέμβαση του Elon Musk στην πρώτη προεκλογική συγκέντρωση του κόμματος AfD στη Γερμανία, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Συγκεκριμένα, στις 25 Ιανουαρίου 2025, ο Musk συμμετείχε μέσω βιντεοκλήσης στη συγκέντρωση του AfD στην πόλη Halle, με σκοπό να εκφράσει την υποστήριξή του στο κόμμα, καλώντας παράλληλα τους Γερμανούς να «ξεπεράσουν την ενοχή του παρελθόντος τους».
Σε γενικές γραμμές, οι παρεμβάσεις του Musk στην πολιτική, έχουν προκαλέσει αρκετή ανησυχία ακόμη και για την επιρροή που ενδέχεται να ασκήσει και στην Ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Η ανοιχτή υποστήριξή του προς το AfD, καθώς και η προώθηση της ακροδεξιάς ατζέντας μέσω των αναρτήσεων του στο «X», σίγουρα παίζουν σημαντικό ρόλο στην ενισχυμένη προώθηση του μίσους και στην περιθωριοποίηση των μειονοτήτων.
Μία ακόμη πολιτική εξέλιξη που ενισχύει την τάση αυτή, συνέβη στις 31 Ιανουαρίου 2025, όταν το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο καταψήφισε το νομοσχέδιο της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU) για τον περιορισμό της μετανάστευσης. Παρά την καταψήφιση του νομοσχεδίου με 338 ψήφους υπέρ και 350 κατά, το ίδιο το νομοσχέδιο είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Ο λόγος που συνέβη αυτό, ήταν πως υποστηριζόταν εν μέρει και από το ακροδεξιό κόμμα AfD. Το γεγονός πως το AfD συμφώνησε με το CDU σημαίνει πως πλέον, το «ταμπού» της μη συνεργασίας με την ακροδεξιά σπάει, κάτι το οποίο προκάλεσε έντονη κριτική προς τον ηγέτη του CDU, Φρίντριχ Μερτς, από πολιτικούς αντιπάλους μέχρι και μέλη του κόμματός του. Στο ζήτημα, πήρε θέση και η πρώην καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, η οποία χαρακτήρισε την απόφαση για συνεργασία ως λανθασμένη. Παράλληλα, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν σε πολλές γερμανικές πόλεις, εκφράζοντας την αντίθεσή τους στη συνεργασία του CDU με το AfD, ζητώντας την επιστροφή του κόμματος σε δημοκρατικές αξίες.
Η Πολιτική Τάση στην Ευρώπη
Η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, με ιδιαίτερη έμφαση στη Γερμανία, έχει προκαλέσει την αύξηση των εγκλημάτων μίσους αλλά και των πολιτικών εντάσεων, ιδιαίτερα γύρω από θέματα που αφορούν την μετανάστευση και την κοινωνική συνοχή. Η πιο πρόσφατη πολιτική εξέλιξη στην Γερμανία με την υποστήριξη του AfD από το CDU αλλά και η ενίσχυση της ρητορικής μίσους υπογραμμίζουν τη σοβαρότητα της κατάστασης, καθώς πλέον η ακροδεξιά έχει νομιμοποιηθεί και γίνεται ολοένα και πιο αποδεκτή στην πολιτική σκηνή.
*Προνοιακός Σωβινισμός: Πρόκειται για μια πολιτική αντίληψη που θεωρεί ότι η υποβάθμιση ή η κατάρρευση των προνοιακών συστημάτων, όπως το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, οφείλεται στους μετανάστες. Αυτή η άποψη προωθεί την ιδέα ότι οι μετανάστες επιβαρύνουν το κοινωνικό κράτος και τις δημόσιες υπηρεσίες, απορροφώντας τους πόρους που προορίζονται για τους ιθαγενείς πολίτες μίας χώρας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Σημαντική αύξηση των εγκλημάτων μίσους στο Βερολίνο, euronews.com, διαθέσιμο εδώ
- Γερμανία: Αυξάνονται τα ακροδεξιά εγκλήματα, dw.com, διαθέσιμο εδώ
- Η νέα φασιστική ρητορική της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη, efsyn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Elon Musk speaks at Germany’s AfD campaign launch as thousands protest the far-right party, cnn.com, διαθέσιμο εδώ
- Διαδηλώσεις κατά της AfD και του CDU στην Γερμανία – Διατηρεί το προβάδισμά της η Χριστιανική Ένωση, protothema.gr, διαθέσιμο εδώ
- Όψεις των εγκλημάτων μίσους στην Ελλάδα και προτάσεις για την αντιμετώπισή τους, keme.gr, διαθέσιμο εδώ
