Του Γιάννη Λεωτσάκου,
Οι προεδρικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν την περασμένη Κυριακή στη Λευκορωσία επισφράγισαν την απόλυτη κυριαρχία του Alexander Lukashenko, ο οποίος επανεξελέγη για έβδομη(!) θητεία με το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό του 87,6%. Οι τέσσερις αντίπαλοί του είχαν προηγουμένως εκφράσει την εμπιστοσύνη τους προς τον επανεκλεγμένο πρόεδρο, καθιστώντας την εκλογική διαδικασία σε μεγάλο βαθμό τυπική.
Ποιος είναι, όμως, ο άνθρωπος που ήταν ο μοναδικός βουλευτής που δεν ψήφισε υπέρ της ανεξαρτησίας της Λευκορωσίας από την ΕΣΣΔ και ο οποίος χαρακτηρίζεται συχνά ως ο «τελευταίος δικτάτορας της Ευρώπης»;
Προτού ξεκινήσει τη μακρά και αμφιλεγόμενη πολιτική του καριέρα, ο Lukashenko είχε υπηρετήσει στους Σοβιετικούς Συνοριακούς Φρουρούς, καθώς και στον Σοβιετικό Στρατό. Μετά την αποφοίτησή του από την Ακαδημία Γεωργίας, εργάστηκε ως διευθυντής κρατικής φάρμας.
Το 1989 έγινε μέλος του Ανώτατου Συμβουλίου της Λευκορωσικής Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, όπου απέκτησε φήμη ως πολέμιος της διαφθοράς. Ωστόσο, το 1991, ήταν ο μοναδικός βουλευτής που ψήφισε κατά της ανεξαρτησίας της Λευκορωσίας από τη Σοβιετική Ένωση.
Το 1994, μόλις τρία χρόνια μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, εξελέγη πρώτος πρόεδρος της Λευκορωσίας με ποσοστό 80%, συγκεντρώνοντας πολλές ελπίδες για το μέλλον της χώρας. Ωστόσο, από τότε, η εξουσία του έγινε όλο και πιο αυταρχική.
Μία από τις πρώτες μεγάλες κινήσεις του Lukashenko ήταν το δημοψήφισμα του 1995, το οποίο αφορούσε θεμελιώδη ζητήματα για το νεοσύστατο κράτος της Λευκορωσίας:
- Την αναγνώριση της ρωσικής γλώσσας ως επίσημης, μαζί με τη λευκορωσική.
- Την αλλαγή των εθνικών συμβόλων της χώρας.
- Τη στενότερη οικονομική ενσωμάτωση με τη Ρωσία.
- Την παραχώρηση στον πρόεδρο του δικαιώματος διάλυσης του κοινοβουλίου.
Το δημοψήφισμα, όπως και όλες οι εκλογικές διαδικασίες που ακολούθησαν, χαρακτηρίστηκε από τη διεθνή κοινότητα ως άδικο και ανελεύθερο. Παρά τις προσπάθειες των πολιτών και της αντιπολίτευσης να αντιταχθούν στις πολιτικές του, ο Lukashenko κατάφερε να διατηρήσει τον απόλυτο έλεγχο της χώρας.
Η πιο πρόσφατη μεγάλη κινητοποίηση των πολιτών και της αντιπολίτευσης έγινε μετά τις προεδρικές εκλογές του 2020, κατά τις οποίες όλοι οι υποψήφιοι της αντιπολίτευσης, οι οποίοι δεν είχαν δηλώσει την.. εμπιστοσύνη τους στον Πρόεδρο, είχαν φυλακιστεί ή αναγκαστεί να διαφύγουν από την χώρα. Έτσι, η μόνη υποψήφια απέναντι στον Lukachenko ήταν η Sviatlana Tsikhanouskaya, σύζυγος του Sergei Tikhanovsky, ο οποίος ήταν κανονικά υποψήφιος αλλά συνελήφθη και φυλακίστηκε.
Ο Lukachenko της επέτρεψε να συμμετάσχει καθώς θεωρούσε ότι μια γυναίκα δεν θα μπορούσε να ενώσει την αντιπολίτευση, όμως τελικά κατάφερε να ενώσει μεγάλο κομμάτι του λευκορωσικού λαού, το οποίο κατέβηκε στους δρόμους, μετά τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων, στα οποία ο νυν πρόεδρος είχε κερδίσει με 80% έναντι της υποψήφιας της αντιπολίτευσης που είχε συγκεντρώσει μόλις 10% των ψήφων. Οι διαδηλώσεις εναντίον του Προέδρου και του συστήματος που είχε εγκαθιδρύσει στη χώρα διήρκησαν πολλές μέρες και ήταν ίσως οι μεγαλύτερες στην ιστορία της χώρας, όμως κατάφεραν να τις καταστείλουν, προχωρώντας σε εκατοντάδες συλλήψεις, σε περαιτέρω φίμωση της ελευθερίας του λόγου και σε ψήφιση νέων νόμων που καταπατούν τις δημοκρατικές αρχές και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Για την ιστορία, η Tsikhanouskaya αναγκάστηκε να διαφύγει με τα παιδιά της στη Λιθουανία και να προσπαθεί να αναδείξει το τι συμβαίνει στη χώρα.
Ο Lukachenko αποτελεί ίσως τον πιο πιστό σύμμαχο του Putin, έχοντας δηλώσει πολλάκις τη στήριξη του στον Ρώσο Πρόεδρο και βοηθώντας τον στον πόλεμο της Ουκρανίας, καθώς είναι γνωστό ότι εξαπολύονται επιθέσεις από την αρχή του πολέμου από τα εδάφη της Λευκορωσίας. Μάλιστα, έχει μιλήσει μέχρι και για…ολοκληρωτική ενοποίηση της Λευκορωσίας με την Ρωσία! Κανείς δεν μπορεί να αμφιβάλει για το πόσο απολυταρχικός είναι μετά από τρεις δεκαετίες που βρίσκεται στο αξίωμα του Προέδρου. Μάλιστα, πρέπει να αναφερθεί ότι μετά την πρόσφατη επανεκλογή του, ανέφερε την επιθυμία του να αναπτύξει πυραυλικό σύστημα στη χώρα αλλά και πυρηνικά όπλα σε ρωσική πόλη που βρίσκεται κοντά στα κοινά τους σύνορα, ώστε να “προστατευτεί” η χώρα του από την Αμερική. Σίγουρα, δεν μπορεί κανείς να αισθανθεί απολύτως ασφαλής με έναν τέτοιο πολιτικό μέσα στην Ευρώπη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ο Λουκασένκο επανεκλέγεται και απειλεί: «Μπορεί να φέρω ρωσικούς πυραύλους Oreshnik στη Λευκορωσία», cnn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Alexander Lukashenko Fast Facts, cnn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Europe’s ‘last dictator’: Who is Belarus’s Alexander Lukashenko?, aljazeera.com, διαθέσιμο εδώ
