Της Ευθυμίας Γκαμπέση,
Σε έναν κόσμο στον οποίο θέλεις να δεις αλλαγή, πρέπει εσύ να φέρεις την αλλαγή. Έτσι δεν λένε; Σε έναν κόσμο που κυριαρχεί το άδικο και η μιζέρια, στον βωμό του κέρδους και της δόξας, είναι εξαιρετικά δύσκολο να καταφέρεις να κάνεις τη διαφορά, πόσω μάλλον όταν προέρχεσαι από την άρχουσα αυτή τάξη σε βάρος των υπόλοιπων πολιτών.
Παραδείγματα τέτοιων ανθρώπων υπάρχουν στην ιστορία, ένα από τα πιο γνωστά είναι και αυτό του Καρλ Μαρξ, για να είμαστε ρεαλιστές. Είναι, όμως, τελείως διαφορετικό να το βλέπεις αποτυπωμένο και δεξιοτεχνικά διατυπωμένο σε ένα φύλλο χαρτί που η φαντασία εξυπηρετεί τον σκοπό της. Μια τέτοια περίπτωση, λοιπόν, είναι και το βιβλίο Ο Θεός να σας έχει καλά, κύριε Ροουζγουότερ του Κερτ Βόννεγκατ, το οποίο μπορείτε να βρείτε διαθέσιμο από τις Εκδόσεις Πατάκη.
Η ιστορία μας διαδραματίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, και συγκεκριμένα στην πολιτεία της Ιντιάνα, γενέτειρα και έδρα της οποίας είναι το εξαιρετικά κερδοφόρο και επιβλητικό Ίδρυμα Ροουζγουότερ. Όπως καταλαβαίνετε, η περιουσία είναι μεγάλη και οι κληρονόμοι ακόμα περισσότεροι. Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν παραμένει εκεί καθώς στο παιχνίδι εμπλέκονται και «αρπακτικά», με τον υπέρογκο πλούτο να μην ξεφεύγει από το οπτικό τους πεδίο.
Παρά τον συνεχή πολλαπλασιασμό της «αυτοκρατορίας» Ροουζγουότερ, οι συνθήκες δεν είναι πάντα ευνοϊκές για την ηγεσία του ιδρύματος. Ανάπαυλα, και ταυτόχρονα αγκάθι, αποτελεί ο Έλιοτ Ροουζγουότερ, ο έξυπνος νεαρός κληρονόμος και τόσες προοπτικές και φιλοδοξίες να συνοδεύουν το πρόσωπό του, του οποίου η ζωή παίρνει μια εξαιρετικά διαφορετική τροπή. Λόγος είναι η ριζική μετατόπιση στο ιδεολογικό στερέωμα, τόσο κοινωνικό όσο και πολιτικό. Συν τοις άλλοις, μία τρομερή φήμη αρχίζει να εξαπλώνεται, η οποία μπορεί να βλάψει ανεπιστρεπτί το μέλλον των επιχειρήσεων Ροουζγουότερ· ο κληρονόμος, Έλιοτ Ροουζγουότερ, είναι παράφρων! Τι γίνεται, λοιπόν, όταν ο επιτήδειος και δολοπλόκος δικηγόρος Μισουρί αντιλαμβάνεται αυτό το κενό το οποίο θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί προς όφελός του; Μα φυσικά, θα κάνει τα αδύνατα δυνατά για βρει τον τρόπο να φανερώσει αυτό το μεγάλο μυστικό.
Ενώ αρχικά στον αναγνώστη δίνεται το συγκείμενο για την κατάσταση που επικρατεί σχετικά με το μείζον αυτό θέμα, η προσοχή στρέφεται στον άνθρωπο χωρίς σώας τα φρένας, τον άσωτο γιο, τον Έλιοτ. Η πραγματικότητα δεν απέχει πολύ από αυτό που θα περιμέναμε να δούμε· ένας μέθυσος και άπλυτος άνδρας, ο οποίος ζει μόνος του σε μια τρύπα που αποκαλεί σπίτι έχοντας όμως έναν μεγάλο και ειλικρινή σκοπό: να βοηθήσει ουσιαστικά τους ανθρώπους, αυτούς τους ανθρώπους για τους οποίους κανείς δεν ενδιαφέρεται και δεν πρόκειται να το κάνει. Δημιουργεί μια δική του «εταιρεία» Ροουζγουότερ, στην οποία αφιερώνει όλο του το είναι σε αυτό το τηλέφωνο, που πίσω από το άλλο ακουστικό βρίσκονται ευάλωτοι, πληγωμένοι, περιθωριοποιημένοι άνθρωποι. Το μόνο που θέλουν είναι να μιλήσουν σε κάποιον, να βγάλουν έξω από το σώμα τους τα βάσανά τους, προκειμένου να μην αυτοκτονήσουν…
Για τη μικρή αυτή κοινότητα ο Έλιοτ είναι κάτι παραπάνω από τρελός, είναι ο σωτήρας τους! Και εκεί ακριβώς έγκειται η αριστοτεχνία του συγγραφέα: ο Έλιοτ, αυτός ο «ξεπεσμένος» αριστοκράτης, είναι στην πραγματικότητα ένας Άγιος. Με μία σημαντική διαφορά όμως· δεν είναι το αγιοποιημένο πρόσωπο που δεν μέτρησε πολλές αμαρτίες στο βιογραφικό του, ούτε εκείνο το άτομο που απέφευγε τους πειρασμούς και την ακολασία. Γίνεται ένα με αυτούς τους ανθρώπους, τους καταλαβαίνει, τους πονά, και με αυτόν τον τρόπο, χωρίς να έχει τις ίδιες καταβολές, επιχειρεί να συνδράμει στο αν όχι καλύτερο, έστω λιγότερο επίπονο μέλλον τους.
Είναι, επίσης, σημαντικό να αναφερθεί ότι ο τίτλος του βιβλίου συναντάται ορισμένες φορές στο κείμενο, με παραλήπτες διαφορετικούς Ροουζγουότερ, για διαφορετικούς λόγους και με διαφορετικό νόημα, και αυτό είναι μόνο μία από τις λεπτομέρειες που έχει να ανακαλύψει ο αναγνώστης στο συναρπαστικό μονοπάτι που έχει χαράξει ο Βόννεγκατ.
Συνοψίζοντας, στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα αναδεικνύεται το εξής παράδοξο: το πώς ένα άτομο, το οποίο έχει τα πάντα στη ζωή του, από οικονομική άνεση, φήμη και οικογένεια, μέχρι καλαίσθητη εμφάνιση και οξυδέρκεια να τα παρατάει όλα τόσο αδιάφορα προκειμένου να βάλει το λιθαράκι του στη θλιβερή κατάσταση της αμερικανικής —και όχι μόνο— κοινωνίας.
