Της Στέλλας Πασίνη,
Ο κύκλος είναι ένα γεωμετρικό σχήμα χωρίς γωνίες και πλευρές. Είναι ένα σχήμα, το οποίο διαιρείται σε μοίρες. Μοίρες ονομάζονταν και οι τρεις θεότητες της αρχαιότητας, οι οποίες όριζαν την πορεία της ζωής του ανθρώπου. Ο κύκλος της ζωής, λοιπόν, που καθορίζεται από αυτές είναι η γέννηση, η ζωή και ο θάνατος. Τα τρία στάδια της ζωής του ανθρώπου.
Αυτή είναι και η επιτυχημένη παρομοίωση για την κυκλική μορφή των δαχτυλιδιών, καθώς παρουσιάζουν την πορεία της ζωής των ηρώων του βιβλίου. Ο κύκλος, επομένως, συμβολίζει πέρα από το αιώνιο, τη συνεχή επανάληψη, την κυκλική πορεία της ιστορίας. Συγκεκριμένα, η εξιστόρηση είναι μια μέθοδος με αρχή, μέση και τέλος μέσα σ’ ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Αυτό απέδειξε και ο Ντάνιελ Μέντελσον στο βιβλίο του. Τρία δοκίμια σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση, μ’ έναν συγγραφέα παντογνώστη, παρουσιάζουν τρεις ιστορίες εξόριστων τόσο όμοιων όσο τρία πανομοιότυπα δαχτυλίδια.
Αναλυτικότερα, τα Τρία δαχτυλίδια του Ντάνιελ Μέντελσον, λαμβάνοντας κυκλική μορφή, θα μας αφηγηθούν την ιστορία τριών συγγραφέων, οι οποίοι εξορίστηκαν από την πατρίδα τους για διαφορετικούς λόγους ο καθένας. Ο Μέντελσον θα προσπαθήσει να αφηγηθεί τα γεγονότα, τα οποία τους οδήγησαν μακριά από το «δρόμο» τους με αναφορές σ’ όσα στιγμάτισαν την παγκόσμια ιστορία. Το παρόν λογοτεχνικό βιβλίο των Εκδόσεων Πατάκη, του οποίου τη μετάφραση επιμελήθηκε η Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, αποτελείται από τρία διαφορετικά δοκίμια, χωρισμένα σε τρία κεφάλαια, τα οποία αλληλοσυμπληρώνονται. Το κάθε κεφάλαιο αφηγείται τη δική του ιστορία. Ωστόσο, το περιεχόμενο και η χρονική σειρά των ιστορικών γεγονότων συνδέονται με το προηγούμενο ή το επόμενο κεφάλαιο. Μ’ αυτόν τον τρόπο, ο συγγραφέας του βιβλίου καταφέρνει να σχηματίσει μια χρονική αλληλουχία, παρουσιάζοντας παράλληλα τη ζωή των ηρώων του.
Ο συγγραφέας, κριτικός και κλασικός φιλόλογος, Ντάνιελ Μέντελσον, ο οποίος ζει στη Hudson Valley της Νέας Υόρκης, έχει καταφέρει να συνδυάσει την αυτοβιογραφία του με την παγκόσμια ιστορία και τη δεύτερη με την ιστορία των πρωταγωνιστών του βιβλίου του: Έριχ Άουερμπαχ, Φρανσουά Φενελόν και Β. Γκ. Ζέμπαλντ. Η «Οδύσσειά» τους θα γίνει η αφορμή, ώστε ο δοκιμιογράφος να λάβει τη θέση των Μοιρών για να τους «βοηθήσει» να επιστρέψουν στο σημείο, όπου ξεκίνησε η ιστορία τους. Αυτός θα αποτελέσει το δικό τους «δρόμο» επιστροφής. Όπως συνέβη και με τον Οδυσσέα, του οποίου ο νόστος έχει μείνει ανεξίτηλος στην καρδιά της ιστορίας και της μυθολογίας. Είναι δύσκολο, επομένως, κάποιες φορές να βρεις το δρόμο της επιστροφής, όταν δεν είσαι εσύ αυτός που αποφάσισες να τον εγκαταλείψεις. Τα σημάδια από το χρόνο που πέρασε έχουν μείνει ανεξίτηλα πάνω τους τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Η κούραση διαφαίνεται στο βλέμμα τους. Η ωριμότητα διαγράφεται στις ρυτίδες των προσώπων τους. Ποια είναι, λοιπόν, η διαφορά ανάμεσα στον Οδυσσέα και τους ήρωες του βιβλίου; Μόνο η αιτία της εξορίας τους.
Ένα βιβλίο που αξίζει να αναγνωστεί, καθώς προσφέρει πλήθος παγκοσμίων ιστορικών γνώσεων μέσα από τη σύνδεση της ζωής των τριών αυτών προσώπων. Γίνεται διδαχή για τη δύναμη της ψυχής και εξετάζει όλες τις γεωγραφικές και πολιτισμικές διαφορές, παρόλο που οι ομοιότητες είναι πολλές. Ένα βιβλίο που κρατά συντροφιά στους αναγνώστες του, ενώ ευαισθητοποιεί την κοινή γνώμη μέσα από την τέχνη της ζωής. Γιατί η ζωή είναι ένα έργο, πλασμένο από τις Μοίρες, που όσο κομψό και αν είναι, πολλές φορές έχει ανηφόρες και τραχείς δρόμους. Ας μην ξεχνάμε, λοιπόν, ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται.
