Του Ελευθέριου Χονδρού,
Ο κατώτατος μισθός αποτελεί ένα από τα πλέον καίρια ζητήματα οικονομικής πολιτικής, με άμεσες και πολυδιάστατες επιπτώσεις στην αγορά εργασίας, στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και στη συνολική οικονομική ανάπτυξη. Οι πρόσφατες εξελίξεις που αφορούν τον καθορισμό του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα εισάγουν σημαντικές καινοτομίες, οι οποίες αποσκοπούν στη δημιουργία ενός πιο δίκαιου και ευέλικτου μηχανισμού καθορισμού, με βάση επιστημονικά και κοινωνικοοικονομικά κριτήρια. Η σύσταση νέας επιστημονικής επιτροπής, η οποία θα έχει τριετή θητεία, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την ενίσχυση της τεκμηρίωσης και της αντικειμενικότητας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Η επιτροπή αυτή απαρτίζεται από διακεκριμένους πανεπιστημιακούς και εμπειρογνώμονες, των οποίων η επιστημονική κατάρτιση και εμπειρία θα συμβάλουν καθοριστικά στην τελική εισήγηση προς την κυβέρνηση. Συγκεκριμένα πρόκεινται για τους: Χριστόπουλος Απόστολος, Καθηγητής στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Αιγαίου ως Πρόεδρος, Γιαννακόπουλος Νικόλαος, Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών, Λαλιώτης Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών, Αργυρού Μιχάλης, Πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων (Σ.Ο.Ε.) ως Αντιπρόεδρος, Καραμιχαλάκου Χριστίνα, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Στατιστικών Επιχειρήσεων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Σημαντική προσθήκη αποτελεί η δημιουργία της Επιτροπής Διαβούλευσης, η οποία θα λειτουργήσει ως γέφυρα μεταξύ της πολιτείας και των κοινωνικών εταίρων, διασφαλίζοντας ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται βάσει μιας ευρύτερης συναίνεσης και όχι αποσπασματικών τοποθετήσεων. Αυτή η μεταρρύθμιση επιχειρεί να αντιμετωπίσει τις χρόνιες αδυναμίες του παρελθόντος, όπου οι κοινωνικοί εταίροι υπέβαλλαν ξεχωριστές προτάσεις, συχνά συγκρουόμενες μεταξύ τους, καθιστώντας τη διαδικασία καθορισμού του μισθού ατελέσφορη και χρονοβόρα.
Ένας από τους πιο ενδιαφέροντες οικονομικούς άξονες της μεταρρύθμισης αφορά τη σύνδεση του κατώτατου μισθού με ευρύτερους μακροοικονομικούς δείκτες, όπως το κόστος διαβίωσης και η γενικότερη οικονομική πορεία της χώρας. Η εφαρμογή ενός πολυπαραγοντικού μοντέλου, το οποίο λαμβάνει υπόψη τον δείκτη τιμών καταναλωτή για τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα καθώς και τη μεταβολή της αγοραστικής δύναμης, αποσκοπεί στη δημιουργία ενός πιο δίκαιου μηχανισμού προσαρμογής. Ειδικά από το 2027 και έπειτα, η καθιέρωση ενός μαθηματικού τύπου για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού αναμένεται να περιορίσει τις πολιτικές παρεμβάσεις και να δημιουργήσει ένα σταθερό πλαίσιο αναφοράς για εργαζόμενους και επιχειρήσεις. Αυτό σημαίνει ότι ο κατώτατος μισθός θα εναρμονίζεται με τις οικονομικές εξελίξεις, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την προβλεψιμότητα στην αγορά εργασίας.
Αναλύοντας τις μακροοικονομικές επιπτώσεις αυτών των αλλαγών, καθίσταται σαφές ότι η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο τόνωσης της κατανάλωσης, δεδομένου ότι η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των χαμηλόμισθων στρωμάτων έχει άμεση και ισχυρή επίδραση στη ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών. Παράλληλα, όμως, τίθενται προκλήσεις για τις επιχειρήσεις, ιδίως τις μικρομεσαίες, οι οποίες θα πρέπει να ανταπεξέλθουν στο αυξημένο κόστος μισθοδοσίας. Το ζήτημα αυτό καθίσταται ακόμη πιο κρίσιμο ενόψει του έντονου διεθνούς ανταγωνισμού και των πληθωριστικών πιέσεων που ασκούνται στην οικονομία. Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση επιχειρεί να εξισορροπήσει την ανάγκη για αυξήσεις με τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων, μέσω της σταδιακής εφαρμογής των αλλαγών και της παράλληλης μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών και φορολογικών επιβαρύνσεων.
Ένα ακόμη αξιοσημείωτο στοιχείο της μεταρρύθμισης είναι η πρόβλεψη για την αδυναμία μείωσης του κατώτατου μισθού από το 2028 και έπειτα, ακόμη και σε περίπτωση δυσμενών οικονομικών εξελίξεων. Η συγκεκριμένη πρόβλεψη αποσκοπεί στην προστασία των εργαζομένων από πιθανές κρίσεις και οικονομικές υφέσεις, ενώ παράλληλα ενισχύει την κοινωνική συνοχή και την καταναλωτική εμπιστοσύνη. Ωστόσο, εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη δημοσιονομική ευελιξία της χώρας, ειδικά σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, όπου η δυνατότητα προσαρμογής των μισθολογικών δαπανών μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμη για τη διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας.
Η συζήτηση για την αύξηση του κατώτατου μισθού εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας, όπως η ψηφιακή κάρτα εργασίας, η οποία στοχεύει στην καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας και στη διασφάλιση της πλήρους καταγραφής των ωρών απασχόλησης. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, η εφαρμογή του μέτρου έχει οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των δηλωμένων υπερωριών, γεγονός που υποδηλώνει ότι στο παρελθόν ένα μεγάλο μέρος των εργατοωρών παρέμενε αδήλωτο, δημιουργώντας στρεβλώσεις στην αγορά εργασίας και αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων. Η αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου μέτρου θα κριθεί στην πράξη, ωστόσο αποτελεί μια θετική εξέλιξη προς την κατεύθυνση της διαφάνειας και της δίκαιης αμοιβής των εργαζομένων.
Παράλληλα, οι νέες αυξήσεις στον κατώτατο μισθό έρχονται σε μια περίοδο όπου η Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις σε επίπεδο παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας. Παρά την ανοδική πορεία του κατώτατου μισθού, η χώρα κατατάσσεται ακόμη στη 11η θέση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γεγονός που αποτυπώνει τη σημαντική απόσταση που πρέπει να διανυθεί για να επιτευχθεί σύγκλιση με τις ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές οικονομίες. Η αύξηση των μισθών θα πρέπει να συνοδεύεται από πολιτικές ενίσχυσης της παραγωγικότητας, όπως η επένδυση στην εκπαίδευση, την καινοτομία και την τεχνολογική αναβάθμιση των επιχειρήσεων.
Η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού δεν είναι απλώς μια απόφαση που αφορά την αγορά εργασίας, αλλά αποτελεί έναν μοχλό οικονομικής πολιτικής με ευρύτερες κοινωνικές και δημοσιονομικές επιπτώσεις. Η επιτυχία της εφαρμογής του νέου πλαισίου θα εξαρτηθεί από την ισορροπία μεταξύ κοινωνικής δικαιοσύνης και οικονομικής βιωσιμότητας, αλλά και από την ικανότητα της ελληνικής οικονομίας να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας με υψηλή προστιθέμενη αξία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κεραμέως: Από τον Απρίλιο έρχεται η νέα αύξηση στον κατώτατο μισθό, Πρώτο Θέμα, διαθέσιμο εδώ
- Κατώτατος μισθός: Αυτή είναι η επιτροπή που θα προτείνει το ύψος του, Το Βήμα, διαθέσιμο εδώ
- Κατώτατος μισθός: Ποια είναι τα μέλη της επιστημονικής επιτροπής, ΟΤ, διαθέσιμο εδώ
