Του Λάμπρου Νούσια,
Λαίλαπα αντιδράσεων από τους πολίτες της Σλοβακίας έχει προκαλέσει το τελευταίο διάστημα η συμπεριφορά του Πρωθυπουργού τους, Robert Fico, απαιτώντας την άμεση παραίτησή του από το αξίωμα του. Με κεντρικό σύνθημα «Fico, παραιτήσου», οι πολίτες αντιδρούν έντονα στη φιλορωσική πολιτική που έχει σχηματίσει, στο πλαίσιο της απόπειρας σύσφιξης σχέσεων με το Κρεμλίνο. Φυσικά, σε μια περίοδο όπου η ένοπλη σύρραξη κατά της Ουκρανίας από τη Ρωσία βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη και η πλειονότητα διεθνών οργανισμών και κρατών επιχειρούν να αποκόψουν τη Ρωσία από τον παγκόσμιο γίγνεσθαι, οι εξελίξεις αυτές έχουν δυσαρεστήσει βαθιά τον σλοβακικό λαό. Οι πολίτες της χώρας, εμφορούμενοι από τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της οποίας η Σλοβακία αποτελεί κράτος-μέλος, καταδικάζουν τη συγκεκριμένη πολιτική.
Δηλώνουν, επίσης, σθεναρά την υποστήριξή τους στο ουκρανικό μέτωπο, πραγματοποιώντας αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στην Μπρατισλάβα, έξω από το κυβερνητικό γραφείο, με την προοπτική να πραγματοποιηθούν οι ίδιες συγκεντρώσεις και στις υπόλοιπες πόλεις της επικράτειας. Η στάση του Fico βρίσκει αντίθετους όχι μόνο τους πολίτες αλλά και μέλη της ίδιας του της κυβέρνησης, όπως και την αντιπολίτευση, η οποία σκοπεύει να καταθέσει πρόταση μομφής, η οποία θα κατατεθεί το επόμενο διάστημα ημερών στο Κοινοβούλιο. Η αντιπολίτευση, παραμένοντας σταθερά προσανατολισμένη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, εναντιώνεται ανοιχτά στον Πρωθυπουργό.
Πρόσφατο γεγονός που αποτέλεσε τη θρυαλλίδα των αντιδράσεων ήταν η επίσκεψη του Fico στη Μόσχα, σε μια απόπειρα συνδιαλλαγής με τον Ρώσο Πρωθυπουργό. Πρόκειται για μια κίνηση που δεν θεωρούνταν ιδιαίτερα προβλέψιμη, καθώς ο Fico είναι μόλις ο τρίτος Πρωθυπουργός από κράτος-μέλος της ΕΕ που έχει δημιουργήσει δίαυλο επικοινωνίας με τη Ρωσική Ομοσπονδία, μετά την πλήρη εισβολή της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Δεν ήταν, όμως, η πρώτη φορά που ο Σλοβάκος Πρωθυπουργός βρέθηκε στο στόχαστρο του λαού του. Τον Μάιο του 2024 είχε γίνει απόπειρα δολοφονίας εναντίον του, γεγονός που, ωστόσο, δεν τον απέτρεψε από το να διατηρήσει την ίδια πολιτική γραμμή.
Ο κεντρικός άξονας των παραπάνω περιστατικών και το επίκεντρο της διαμάχης είναι η έντονη αντίθεση του λαού στη φιλορωσική πολιτική του Fico, η οποία εκφράζεται μέσα από την απειλή διακοπής της οικονομικής βοήθειας προς τους Ουκρανούς πρόσφυγες στη Σλοβακία, που ανέρχονται σε 130.000. Ο Fico απειλεί, επίσης, με πλήρη απόσυρση της ανθρωπιστικής βοήθειας και την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας προς το γειτονικό τους κράτος.
Η απειλή βρίσκει έδαφος στο γεγονός ότι την 1η Ιανουαρίου του φετινού έτους η Ουκρανία απαγόρευσε τη διέλευση και τη ροή ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών που διασχίζουν το ουκρανικό έδαφος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την έλλειψη πρόσβασης των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης σε φθηνές ενεργειακές λύσεις. Η απόφαση αυτή δημιούργησε έντονο χάσμα στις σχέσεις Ουκρανίας-Σλοβακίας, με τον Σλοβάκο Πρωθυπουργό να δίνει έμφαση στις οικονομικές δυσχέρειες που θα προκαλέσει αυτή η εξέλιξη στις χώρες της Δύσης. Οι τελευταίες δεν θα έχουν πρόσβαση στο οικονομικά προσιτό ρωσικό φυσικό αέριο, γεγονός που, σύμφωνα με τον ίδιο, θέτει σε κίνδυνο την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και δημιουργεί ένα τεράστιο οικονομικό έλλειμμα που δεν θα μπορέσει να καλυφθεί από εξίσου οικονομικές εναλλακτικές.
Επιπλέον, προσωπικές ήταν οι επιθέσεις του Σλοβάκου Πρωθυπουργού στον Ουκρανό ομόλογό του, Ζελένσκι, αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Ναι, κάποιοι μπορεί να πουν ότι είναι σκληρό αυτό που λέω τώρα, αλλά είναι επίσης σκληρό αυτό που κάνει ο Ζελένσκι σε εμάς και αυτό που κάνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Άλλες χώρες που αντιστέκονται στις σλοβάκικες απειλές προσπαθούν να βρουν εναλλακτικές λύσεις στήριξης της Ουκρανίας, όπως η Πολωνία, ώστε να μην επηρεαστεί από την πολιτική του Fico. Ο τελευταίος επιμένει ότι αυτή η απόφαση θα πλήξει περισσότερο την Ε.Ε. παρά τη Μόσχα, θεωρώντας δυσανάλογο το κόστος της στήριξης της Ουκρανίας.
Ένας σημαντικός αγωγός που διασχίζει το ουκρανικό έδαφος ήταν ένα από τα τέσσερα βασικά δίκτυα που διευκολύνουν τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, υπό το φως των πρόσφατων γεωπολιτικών εξελίξεων, η Ουκρανία έλαβε τη στρατηγική απόφαση να σταματήσει αυτή τη ροή φυσικού αερίου. Αυτή η απόφαση ήρθε ως απάντηση στη λήξη της συμφωνίας διαμετακόμισης που είχε υπογραφεί πριν από την έναρξη του πολέμου και πρόκειται να ολοκληρωθεί στα τέλη του 2024.
Σε δήλωση που κοινοποιήθηκε στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X, ο Ουκρανός πρόεδρος ανέφερε ότι αυτή η κίνηση θα έχει σημαντικές επιπτώσεις για τη Μόσχα, καθώς θα στερήσει από τη Ρωσία την πρόσβαση σε μια από τις πιο προσοδοφόρες αγορές της για εξαγωγές φυσικού αερίου. Με αυτόν τον τρόπο, η Ουκρανία θέλει να στερήσει τη δυνατότητα από τη Ρωσία να χρηματοδοτεί τον πόλεμο εξάγοντας αγαθά στην Ευρώπη.
Αυτή η απόφαση σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στην ενεργειακή δυναμική και υπογραμμίζει τη δέσμευση της Ουκρανίας να μειώσει την εξάρτησή της από τους ρωσικούς ενεργειακούς πόρους, επηρεάζοντας τα οικονομικά συμφέροντα της Ρωσίας στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ενόψει των εξελίξεων, διατηρεί μια πιο αισιόδοξη στάση, επισημαίνοντας ότι υπάρχουν εναλλακτικές πηγές ενέργειας χωρίς ραγδαίες οικονομικές επιπτώσεις για τα κράτη-μέλη. Δεν υπάρχει κίνδυνος άμεσης ενεργειακής κρίσης ή έλλειψης στην Ευρώπη, ενώ η Ε.Ε. δεν αναμένει άμεσες επιπτώσεις στις τιμές καταναλωτή.
Η κρίση αυτή αναδεικνύει βαθύτερα ζητήματα γεωπολιτικής και ηθικής φύσεως. Η Ευρώπη, αντιμέτωπη με την ανάγκη για ενεργειακή ανεξαρτησία και την υποστήριξη της παγκόσμιας ειρήνης, καλείται να διαχειριστεί το κόστος που συνεπάγονται οι αποφάσεις αυτές. Η συμπεριφορά του Σλοβάκου Πρωθυπουργού καταδεικνύει την ανάγκη για μια πιο ισορροπημένη πολιτική, που δεν θα εξυπηρετεί αποκλειστικά εθνικά συμφέροντα, αλλά θα συνεισφέρει στη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ένα είναι σίγουρο: σε μια εποχή παγκοσμιοποίησης και ελεύθερης κυκλοφορίας αγαθών, η Ευρώπη μπορεί να βρει υποκατάστατα για να καλύψει τις ανάγκες της, χωρίς να επιλέγει την εύκολη λύση εις βάρος των ιδεωδών που προάγουν την παγκόσμια ειρήνη και ισορροπία. Ο Σλοβάκος πρωθυπουργός πρέπει, πιθανώς, να ευθυγραμμίσει την πολιτική του όχι μόνο προς ίδιον όφελος, σκορπώντας παράλληλα απειλές, αλλά να ανιχνεύσει μια πολιτική σύμφωνα με το κράτος δικαίου, η οποία δε θα διαιωνίζει τις ένοπλες συγκρούσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Σλοβακία: «Φϊτσο παραιτήσου» φώναξαν χιλιάδες πολίτες στη Μπρατισλάβα, euronews, διαθέσιμο εδώ
- Με αντίποινα απειλεί η Σλοβακία την Ουκρανία για τη διακοπή ροής του ρωσικού
αερίου, euronews, διαθέσιμο εδώ - Σλοβακία: Πρόταση μομφής κατά του Φίτσο ετοιμάζει η αντιπολίτευση, makthes.gr, διαθέσιμο εδώ
