Του Χάρη Οικονόμου,
Ο Πρωθυπουργός του Καναδά, Justin Trudeau, ανακοίνωσε τη Δευτέρα την πρόθεσή του να παραιτηθεί τους επόμενους μήνες, ανταποκρινόμενος στη δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων εν μέσω οικονομικής αβεβαιότητας και πολιτικών εντάσεων. Η ανακοίνωση έγινε σε περίοδο παράλυσης του Κοινοβουλίου, ενώ οι σχέσεις με τις ΗΠΑ περιπλέκονται από απειλές για τιμωρητικούς δασμούς στις καναδικές εισαγωγές.
Ο Trudeau, 53 ετών, δήλωσε ότι αναστέλλει τη λειτουργία του Κοινοβουλίου έως τις 24 Μαρτίου και θα παραμείνει πρωθυπουργός κι ηγέτης του Φιλελεύθερου Κόμματος μέχρι την εκλογή του διαδόχου του μέσω εσωκομματικής εκλογικής διαδικασίας. Υπογράμμισε ότι η αποχώρησή του θα μειώσει τις πολιτικές εντάσεις, ενώ οι επόμενες γενικές εκλογές αναμένεται να διεξαχθούν έως τον Οκτώβριο.
Ο Trudeau, που ανέλαβε την εξουσία πριν από σχεδόν μια δεκαετία και θεωρήθηκε σύμβολο προοδευτισμού, βρίσκεται αντιμέτωπος με αυξανόμενη πίεση λόγω εσωκομματικών συγκρούσεων, ανησυχιών για την οικονομία κι απογοήτευσης για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού και της ανεργίας. Παρότι ο πληθωρισμός έχει μειωθεί κάτω από το 2%, η ανεργία παραμένει πάνω από το 6%.
Η νέα εποχή Trudeau
Ο Trudeau ανερχόμενος το 2015 στην πρωθυπουργία του Καναδά κέρδισε γρήγορα τον ενθουσιασμό και τις εντυπώσεις, με τους ψηφοφόρους να ελπίζουν σε ένα καινούριο κλίμα ανανέωσης στο πολιτικό προσκήνιο του Καναδά. Ο Trudeau εισήλθε στο πρωθυπουργικό γραφείο έχοντας νικήσει συντριπτικά την έως τότε κυριαρχούσα δεξιά με μια πολλά υποσχόμενη φιλελεύθερη πολιτική. Ήδη από την αρχή της θητείας του έθεσε σε προτεραιότητα τόσο τα δικαιώματα των ιθαγενών του Καναδά, προσφύγων κι ομοφυλόφιλων και διεμφυλικών. Παρόλα αυτά η εξελικτική πορεία απέδειξε μία μεγάλη αδυναμία της κυβέρνησης Trudeau: εκείνη της ουσιαστικής επαφής με την κοινή γνώμη κι ως εκ τούτου προσαρμογής στις νέες συνθήκες.
Η αποτελεσματική διαχείριση της πανδημίας συγκαταλέγεται ίσως στα σημαντικότερα θετικά σημεία της κυβέρνησης. Ο Καναδάς είχε καλύτερες επιδόσεις από τις περισσότερες χώρες όσον αφορά τον σωρευτικό κατά κεφαλήν ρυθμό κρουσμάτων COVID-19, με τις περισσότερες συγκρίσιμες χώρες να έχουν τουλάχιστον δύο έως τρεις φορές περισσότερα κρούσματα από τον Καναδά. Ο ρυθμός θανάτων που σχετίζονται με την COVID-19 στον Καναδά ήταν επίσης ο δεύτερος χαμηλότερος σε σύγκριση με άλλες χώρες. Επιπλέον, το ποσοστό του πληθυσμού που έλαβε δύο δόσεις εμβολίου κατά της COVID-19 ήταν υψηλότερο από οποιαδήποτε άλλη συγκρίσιμη χώρα.
Το πιο κρίσιμο σημείο όμως, καθίσταται εκείνο της αναδιαπραγμάτευσης της εμπορικής συμφωνίας ΗΠΑ-Καναδά που συνέβη στο πλαίσιο της ευρύτερης ανανέωσης της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής (NAFTA), η οποία τελικά οδήγησε στη Συμφωνία ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά (USMCA). Η αναδιαπραγμάτευση διασφάλισε ότι η εμπορική σχέση με τις ΗΠΑ, τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο του Καναδά, θα παρέμενε σταθερή, αποτρέποντας μεγαλύτερες οικονομικές αναταράξεις. Ο Trudeau δέχτηκε κριτική για τις υποχωρήσεις στον γαλακτοκομικό τομέα, με τους αγρότες να εκφράζουν δυσαρέσκεια, ωστόσο διατήρησε τη θέση του ότι ο Καναδάς εξασφάλισε μια σχετικά ισορροπημένη συμφωνία. Παρά τις προκλήσεις, η ολοκλήρωση της USMCA θεωρήθηκε επιτυχία για την κυβέρνηση Τριντό, καθώς διασφάλισε τη συνέχιση των ισχυρών οικονομικών σχέσεων μεταξύ των τριών χωρών.
Τα σκάνδαλα
Το μεγάλο «αγκάθι» παρόλα αυτά για τον Justin Trudeau αποτέλεσε η σειρά σκανδάλων που αποκαλύφθηκαν κι η αναποτελεσματική διαχείριση του αντίκτυπού τους στην κοινή γνώμη: Το γραφείο του ανεξάρτητου επιτρόπου ηθικής του Καναδά δήλωσε τον Αύγουστο του 2019 ότι η ομάδα του πρωθυπουργού Trudeau παραβίασε κανόνες ηθικής. Συγκεκριμένα, το 2018 προσπάθησαν να υπονομεύσουν απόφαση των ομοσπονδιακών εισαγγελέων που επέτρεπε στην κατασκευαστική SNC-Lavalin να αντιμετωπίσει δίκη για διαφθορά. Ο Trudeau ανέλαβε την ευθύνη αλλά δεν ζήτησε συγγνώμη, ισχυριζόμενος ότι προσπαθούσε να προστατεύσει θέσεις εργασίας. Είναι ο μόνος Καναδός πρωθυπουργός που έχει επισήμως κριθεί ότι παραβίασε κανόνες ηθικής, όπως επίσης συνέβη το 2017, όταν παραβίασε κανόνες σύγκρουσης συμφερόντων με διακοπές στο ιδιωτικό νησί του Αγκά Χαν, του οποίου το ίδρυμα ήταν καταχωρημένο ως λομπίστας.
Το 2018, κατά τη διάρκεια ταξιδιού στην Ινδία, η οικογένεια Trudeau προκάλεσε αντιδράσεις φορώντας παραδοσιακές ενδυμασίες, τη στιγμή που Ινδοί αξιωματούχοι φορούσαν κοστούμια. Επιπλέον, τέθηκαν ερωτήματα για την παρουσία του Jaspal Atwal, καταδικασμένου για απόπειρα δολοφονίας, σε επίσημη δεξίωση.
Το 2019, ο Trudeau ζήτησε συγγνώμη αφού ειρωνεύτηκε μια γυναίκα από τη φυλή των αυτοχθόνων που διαμαρτυρόταν για τις κακές συνθήκες διαβίωσης, λέγοντάς της «ευχαριστώ για τη δωρεά σας» ενώ την απομάκρυναν από εκδήλωση του κόμματος.
Η παραίτηση
Αυτή η πτώση δημοφιλίας σε συνδυασμό με τα επιμένοντα ζητήματα του Καναδά ως προς τη μετανάστευση, τον πληθωρισμό και το μεγάλο κόστος στέγασης, έκαναν τη θέση του Trudeau ακόμα πιο ευάλωτη σε άμεση κριτική, ιδίως από μεριάς του πολιτικού του αντιπάλου Pierre Poilievre από τη μεριά των Συντηρητικών, με τον τελευταίο να συγκεντρώνει την πλειοψηφία σε νέες δημοσκοπήσεις για τη θέση του αξιώματος, λόγω της προφανούς ελλιπούς εμπιστοσύνης στους Φιλελεύθερους από πλευράς ψηφοφόρων αλλά κι ανικανότητας του ίδιου του Φιλελεύθερου κόμματος —που αυτή τη στιγμή διανύει τη δική του εσωτερική κρίση— να ισχυροποιήσει τη θέση του κοινοβουλευτικά. Όλα αυτά σε συνδυασμό με τις τελευταίες προκλητικές δηλώσεις Trump για ένταξη του Καναδά στις ΗΠΑ κι η απουσία ουσιαστικής καταδίκης της δήλωσης από μεριάς Trudeau, αύξησαν το πολιτικό θερμόμετρο με αποτέλεσμα την αναμενόμενη πλέον παραίτηση.
Η επόμενη μέρα
Η κοινοβουλευτική ομάδα των Φιλελευθέρων επιδιώκει να έχει νέο ηγέτη έως το τέλος της αναστολής λειτουργίας του Κοινοβουλίου. Ο Trudeau ανέφερε ότι η επιλογή θα γίνει μέσω «ισχυρής, εθνικής κι ανταγωνιστικής διαδικασίας». Ο πρόεδρος του κόμματος, Sachit Mehra, ανακοίνωσε συνάντηση του εθνικού συμβουλίου για αυτή την εβδομάδα. Αν και δεν υπάρχει ξεκάθαρος διάδοχος, πιθανοί υποψήφιοι είναι η Chrystia Freeland, η Anita Anand κι ο Mark Carney.
Οι επόμενες εκλογές στον Καναδά πρέπει να διεξαχθούν έως τον Οκτώβριο, αλλά πιθανόν να προκηρυχθούν νωρίτερα. Οι Συντηρητικοί, που προηγούνται στις δημοσκοπήσεις, επιχειρούν να προκαλέσουν εκλογές με προτάσεις δυσπιστίας. Οι Φιλελεύθεροι εξαρτώνται από την υποστήριξη άλλων κομμάτων, αλλά ο ηγέτης του NDP, Jagmeet Singh, δήλωσε ότι θα καταψηφίσει την κυβέρνηση, ανεξαρτήτως ηγέτη.
Μετά την αναστολή του Κοινοβουλίου, η πρώτη ψήφος θα είναι πρόταση εμπιστοσύνης. Αν οι Φιλελεύθεροι τη χάσουν, θα οδηγηθούν σε εκλογές, όπου οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν νίκη των Συντηρητικών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Για τους αυτόχθονες του Καναδά συζήτησαν Πάπας – Τριντό, Ο Πολίτης, διαθέσιμο εδώ
- Public Health Agency of Canada’s COVID-19 Response: Lessons Learned, Government of Canada, διαθέσιμο εδώ
- List of scandals and missteps involving Canada’s Trudeau, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Justin Trudeau is resigning. Here’s what comes next., Vox, διαθέσιμο εδώ
- What happens next for Canada?, BBC, διαθέσιμο εδώ
