Της Μαριάνθης Κοκοράκη,
Στο προηγούμενο μέρος, αναλύθηκε εκτενέστερα η πολιτική πορεία του Ιωάννη Κωλέττη πριν από το ξέσπασμα της Επανάστασης, όσο και κατά την διάρκεια αυτής, και λίγο μετέπειτα. Σε αυτό το μέρος, θα αναλυθεί εις βάθος, η δραστηριότητα του Κωλέττη στην πολιτική σκηνή της Ελλάδος, από την Ε’ Εθνοσυνέλευση έως και τον θάνατό του.
Μετά από την σύγκληση της Ε’ Εθνοσυνέλευσης, λοιπόν, η οποία πραγματοποίηθηκε στο Άργος της Αργολίδας, ανακοινώθηκε η εκλογή του Αυγουστίνου Καποδίστρια ως «Προέδρου της Ελληνικής Κυβέρνησης». Ακόμη, έγινε και πλέον επίσημη η αποστασιοποίηση του Κωλέττη από την Διοικητική Επιτροπή, καθώς και η εισχώρησή του στους «συνταγματικούς». Έτσι, κατ’ αυτόν τον τρόπο, σχηματίστηκε μια νέα, αντίθετη με την επίσημη, Εθνοσυνέλευση στην Περαχώρα, καθώς και αντίπαλη κυβέρνηση, όπου κύριος εκφραστής αυτής ήταν ο Ιωάννης Κωλέττης.
Λίγους μήνες αργότερα και συγκεκριμένα τον Απρίλιο του 1832, οι «συνταγματικοί» υπερίσχυσαν και έτσι, ο Κωλέττης ως αρχηγός 1.200 ρουμελιωτών στρατιωτικών, μπήκε θριαμβευτικά στο Ναύπλιο. Την ίδια χρονική στιγμή, ο Αυγουστίνος Καποδίστριας έφυγε για το νησί της Κέρκυρας. Η ισχύ του Κωλέττη, στην πολιτική σκηνή είχε αυξηθεί, αφού ο ίδιος αποτελούσε πλέον μέλος της Πενταμελούς και έπειτα της Επταμελούς Διοικητικής Επιτροπής, που ύστερα από πρόταση της Γερουσίας είχε συσταθεί από εκπροσώπους όλων των παρατάξεων, χωρίς αυτό να παύσει και τις πολιτικές συγκρούσεις.
Στις 15 Απριλίου 1833 και μετά την έλευση του Όθωνα στην Ελλάδα, ο Ιωάννης Κωλέττης, διορίστηκε από την Βαυβαρική Αντιβασιλεία, ως Υπουργός των Ναυτικών στην κυβέρνηση του Σπυρίδωνα Τρικούπη. Προς τέλος του ίδιου έτους, ανέλαβε το Υπουργείο Εσωτερικών, επί της κυβέρνησης του Μαυροκορδάτου. Έναν χρόνο αργότερα, η σύγκρουσή του με τον Άρμανσπεργκ ήταν εμφανής, με αποτέλεσμα να απομακρυνθεί από την κυβέρνηση και να σταλεί ως πρεσβευτής στο Παρίσι. Στο Παρίσι γνώρισε την Μαρκησία Πουιζεράν, την μετέπειτα σύζυγό του. Μετά από την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, επέστρεψε στην Ελλάδα και σχεδόν δύο μήνες αργότερα, έγινε Υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου στην κυβέρνηση του Ανδρέα Μεταξά. Επιπροσθέτως, εκλέχθηκε μέλος του προεδρείου της Εθνοσυνέλευσης και συμμετείχε στην επιτροπή για την κατάρτιση του σχεδίου του Νέου Συντάγματος, το οποίο θεωρούσε «πρόωρο».
Στις αρχές του 1844, σε ομιλία του στην Βουλή, εξέφρασε με γλαφυρό και παραστατικό τρόπο, το νόημα της «Μεγάλης Ιδέας». Τονίζοντας πως τα όρια του ελληνικού κράτους, έπρεπε να επεκταθούν απαραίτητα στα Βαλκάνια, όπου υπήρχε αλύτρωτος ελληνισμός. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκαν τα εξής: «Δια την γεωγραφικήν αυτής θέσιν η Ελλάς είναι το κέντρον της Ευρώπης· ισταμένη και έχουσα εκ μεν δεξιών την Ανατολήν, εξ αριστερών δε την Δύσιν, προώρισται ώστε δια μεν της πτώσεως αυτής να φωτίση την Δυσιν, δια δε της αναγεννήσεως την Ανατολήν. Το πρώτον εξεπλήρωσαν οι προπάτορες ημών, το δε δεύτερον είναι εις ημάς ανατεθειμένον. Εν τω πνεύματι του όρκου τούτου και της μεγάλης ταύτης ιδέας, είδον πάντοτε τους πληρεξουσίους του Έθνους να συνέρχονται δια να αποφασίσουν ουχί πλέον περί της τύχης της Ελλάδος, αλλά περί της ελληνικής φυλής».
Στις 18 Μαρτίου 1844, με την ορκομωσία του Όθωνα να διαφυλάξει το σύνταγμα, εγκαθιδρύεται στην χώρα, η συνταγματική μοναρχία. Το καλοκαίρι του 1844, οι εκλογές που διεξήχθησαν, ανέδειξαν νικητή τον Ιωάννη Κωλέττη. Έτσι, στις 6 Αυγούστου, σχηματίζεται η κυβέρνηση του Κωλέττη, με τη συμμετοχή του αρχηγού του ρωσικού κόμματος, Ανδρέα Μεταξά. Πρέπει να αναφερθεί το γεγονός, πως μετά την πτώση του Μαυροκορδάτου τερματίζεται η κοινή αγλογαλλική διπλωμτική συνεργασία με την Ελλάδα. Από ‘κει και έπειτα, η Αγγλία καθιστά σαφές, ότι για την υπονόμευση της θέσης του Μαυροκορδάτου ευθύνεται ο ίδιος ο Ιωάννης Κωλέττης και το γαλλικό κόμμα.
Από το 1846 και έπειτα, η ισχυρή θέση που κατείχε ως Πρωθυπουργός της Ελλάδας, άρχισε να κλονίζεται. Η πολιτική του δραστηριότητα και οι κινήσεις του, προκάλεσαν την αποστασία πολλών οπαδών του κόμματός του και την ισχυροποίηση της αγγλικής επιρροής στην Ελλάδα, με την πρόφαση της πληρωμής του δανείου. Ένα αίσθημα φόβου κυρίευσε τον Κωλέττη, εκείνη την κρίσιμη χρονική περίοδο, μήπως και χάσει την αμερόληπτη πλειοψηφία της εμπιστοσύνης της Βουλής. Έτσι, διέλυσε την Βουλή στις 14 Απριλίου και προκήρυξε εκλογές. Οι συγκεκριμένες εκλογές, παρόλο που ανέδειξαν πάλι νικητή τον Κωλέττη, διαδραματίστηκαν σε ένα βαρύ και έντονο κλίμα καλπονοθείας. Δεν πρόλαβε να χαρεί την συγκεκριμένη νίκη του στις εκλογές, καθώς πέθανε λίγο αργότερα, στις 31 Αυγούστου 1847, από χρόνια ασθένεια των νεφρών.
Αποτελεί γεγονός αδιαμφισβήτητο, πως η κυβέρνησή του δεν συνέβαλε ουδέποτε στην δημιουργία ενός ομαλού πολιτικού βίου στον ελληνικό χώρο. Η εσωτερική του πολιτική είναι γνωστή για τις αταξίες, τις καταχρήσεις του δημοσίου χρήματος, αυθάιρετους δημόσιους διορισμούς, παύσεις υπαλλήλων, περιόδους ταραχών κτλ. Ο Κωλέττης καλλιέργησε όσο κανείς προηγουμένως την πολιτική διαφθορά, η οποία διείσδυσε βαθύτατα στην πολιτική παράδοση των πολιτικών ηθών της χώρας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος (2020), Νέα Ελληνική Ιστορία – Από το 1204 έως τις αρχές του 21ου αιώνα, Αθήνα: εκδ. Ηρόδοτος
- Συλλογικό (2023), Ιωάννης Κωλέττης, εκδ. Σταμούλη
- Ιωάννης Κωλέττης, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ιωάννης Κωλέττης – Ο πρώτος κοινοβουλευτικός εκλεγμένος πρωθυπουργός της Ελλάδας, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
