Της Χριστίνας Πουλάκου,
Οι κάτοικοι της Σερβίας επέλεξαν φέτος να υποδεχθούν με διαφορετικό τρόπο τη νέα χρονιά. Αντί για το καθιερωμένο πρωτοχρονιάτικο πάρτι, τη νύχτα της 31ης Δεκεμβρίου 2024 δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων ξεχύθηκαν στους δρόμους του Βελιγραδίου προκειμένου να δείξουν την οργή τους με την κυβέρνηση της χώρας. Η συγκεκριμένη διαδήλωση εντάσσεται σε ένα γενικότερο, ιδιαίτερα έντονο κίνημα διαμαρτυρίας για την κυβερνητική διαφθορά που έχει ξεσπάσει τους τελευταίους δύο μήνες στη χώρα. Αφορμή υπήρξε ο θάνατος 15 ανθρώπων μετά από την κατάρρευση της οροφής στον σιδηροδρομικό σταθμό του Νόβι Σαντ.
Ήταν Ιούλιος του 2024 όταν, μετά από τρία χρόνια ανακαινίσεων παραδόθηκε στο κοινό το νέο κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού του Νόβι Σαντ. Μόλις τρεις μήνες αργότερα, έλαβε χώρα το τραγικό δυστύχημα που στέρησε τη ζωή σε 15 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων και 2 παιδιά. Το γεγονός αυτό προκάλεσε αρκετά έντονη θλίψη αλλά και οργή στους πολίτες της Σερβίας. Η κοινωνική ομάδα όμως που επηρεάστηκε πιο πολύ από την τραγωδία είναι οι φοιτητές, και αυτό φαίνεται ολοκάθαρα από τις αντιδράσεις που ακολούθησαν τα γεγονότα της 1ης Νοέμβρη. Αυτή τη στιγμή, η πλειονότητα των πανεπιστημίων τελεί υπό κατάληψη, εδώ και ενάμιση μήνα περίπου. Η φοιτητική κοινότητα, επομένως, έχει αναλάβει τον ρόλο του πρωτοστάτη στο κίνημα και παρακινεί όλους τους υπόλοιπους πολίτες να διεκδικήσουν καλύτερες συνθήκες ζωής.
Τα τελευταία χρόνια στη Σερβία, η δυσαρέσκεια των πολιτών προς την κυβέρνηση βρίσκεται σε διαρκή επιδείνωση. Αντικυβερνητικά κινήματα ξεσπούν συνεχώς, με διαφορετική αφορμή κάθε φορά. Το κοινό σημείο όλων αυτών των διαδηλώσεων είναι ότι οι πολίτες ζητάνε από την κυβέρνηση να λάβει μέτρα τα οποία θα βελτιώσουν πραγματικά, την ποιότητα ζωής των πολιτών και όχι μέτρα που υποβάλλονται από τη διαφθορά. Τα κινήματα αυτά του παρελθόντος, έχουν σταδιακά αποκλιμακωθεί και έχουν σβήσει. Ένας λόγος για αυτό είναι ότι πολλές φορές δεν είχαν κάποιο συγκεκριμένο αίτημα, αλλά προωθούσαν μόνο τη γενικότερη ανάγκη για αλλαγή. Αυτή τη στιγμή, όμως, το κίνημα που βρίσκεται σε εξέλιξη έχει μεγαλύτερη δυναμική από ό,τι τα προηγούμενα, έχει συγκεκριμένο στόχο και η οργή των πολιτών δεν φαίνεται να εξασθενεί.
Τα αιτήματα που προβάλλουν αυτή τη φορά οι φοιτητές μέσω των διαδηλώσεων και των καταλήψεων σχετίζονται με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η τριτοβάθμια εκπαίδευση στη Σερβία, με το δυστύχημα στο Νόβι Σαντ και με τις γενικότερες συνθήκες ζωής στη χώρα. Συγκεκριμένα, ζητάνε αύξηση των δαπανών για τη παιδεία και καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία δεσπόζει στους κύκλους της κυβέρνησης, επηρεάζοντας όλους τους τομείς ζωής των Σέρβων. Επίσης, ζητάνε τη δημοσίευση όλων των εγγράφων που σχετίζονται με την ανακαίνιση του σιδηροδρομικού σταθμού στο Νόβι Σαντ και κατά συνέπεια, την τιμωρία όλων των ενόχων για τον θάνατο των 15 ανθρώπων.
Τα αιτήματα των φοιτητών συμμερίζεται σύσσωμη η σερβική κοινότητα. Η πλειονότητα των ανθρώπων, ανεξαρτήτως ηλικίας, έχει δείξει αμέριστη αλληλεγγύη και υποστήριξη στην προσπάθεια των φοιτητών για δικαιοσύνη και ένα καλύτερο μέλλον. Αυτό φαίνεται από την αρκετά εκτεταμένη συμμετοχή στις διαδηλώσεις. Ειδικότερα, σε μια διαδήλωση που έγινε στις 22 Δεκεμβρίου στο Βελιγράδι συμμετείχαν 100.000 άτομα, συνθέτωντας, έτσι, τη μεγαλύτερη διαδήλωση του αιώνα στη Σερβία. Οι διαμαρτυρίες έχουν λάβει και πολιτιστική μορφή, καθώς στα κατειλημμένα πανεπιστήμια διοργανώνονται διαφόρων ειδών καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, όπως θεατρικές παραστάσεις με ηθοποιούς από όλη τη χώρα, οι οποίοι στηρίζουν το εγχείρημα των φοιτητών.
Ο πρωθυπουργός της Σερβίας, Aleksandar Vučic, και η υπόλοιπη κυβέρνηση προσπαθούν με κάθε τρόπο να καταπνίξουν το κίνημα που αυτόν τον καιρό έχει αρκετά μεγάλη δυναμική. Οι αναίτιες συλλήψεις και η πρόκληση επεισοδίων στις διαδηλώσεις είναι συνηθισμένες πρακτικές της αστυνομίας τους τελευταίους μήνες. Επιπλέον, οι φοιτητές αδυνατούν να εκπροσωπηθούν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, καθώς τα τελευταία ελέγχονται σε μεγάλο βαθμό από την κυβέρνηση. Συγκεκριμένα, η Σέρβικη τηλεόραση μεταδίδει τις δηλώσεις του Vučic ότι οι φοιτητές που διαμαρτύρονται έχουν πληρωθεί από τη Δύση για να ανατρέψουν την κυβέρνηση της χώρας. Ο Vučic, επίσης δηλώνει πως έχει ήδη ικανοποιήσει τα αιτήματα των φοιτητών, καθώς μετά από τις εξαντλητικές πιέσεις που δέχθηκε, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να δημοσιοποιήσει κάποια από τα έγγραφα που σχετίζονται με την ανακατασκευή του σιδηροδρομικού σταθμού και να προχωρήσει σε ορισμένες συλλήψεις των υπευθύνων. Οι φοιτητές, όμως συνεχίζουν τις διαμαρτυρίες χωρίς να αρκούνται στις υποσχέσεις του Aleksandar Vučic και ζητάνε ριζική αλλαγή.
Η τραγωδία στο Νόβι Σαντ έχει κινητοποιήσει ολόκληρη τη χώρα και έχει φέρει στην επιφάνεια ένα μεγάλο κύμα δυσαρέσκειας προς την κυβέρνηση το οποίο υπέβοσκε επί χρόνια. Οι φοιτητές δείχνουν σε όλο τον λαό τον δρόμο προς την αλλαγή και την πρόοδο. Όλες οι προσπάθειες της κυβέρνησης μέχρι στιγμής να αναχαιτίσει την οργή του κόσμου έχουν πέσει στο κενό. Η ανταπόκριση του κόσμου στην ανάγκη για διεκδίκηση καλύτερων συνθηκών ζωής δημιουργεί ελπίδες ότι στη Σερβία αυτή τη στιγμή συντελείται μια ουσιαστική αλλαγή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Instead of partying, thousands turn New Year celebration into anti-government protest in Serbia, apnews.com, διαθέσιμο εδώ
- Protests in Serbia: a crack in Vučić’s system of political dominance, osw.waw.pl, διαθέσιμο εδώ
- The sound of silence: The student protests sweeping Serbia, substack.com, διαθέσιμο εδώ
- Student protests reconcile generations, freiheit.org, διαθέσιμο εδώ
- Serbian students rally against government, refute claims of Western funding, euronews.com, διαθέσιμο εδώ
