Της Μαριτίνας Χριστοφυλάκου,
Η σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς από τον Οκτώβριο του 2023 έχει χαρακτηριστεί από τις δυσανάλογες απώλειες αμάχων που έχουν σημειωθεί κατά τη διάρκειά της. Από την πρώτη κιόλας ημέρα, η ισλαμιστική οργάνωση, μαζί με αρκετές άλλες παλαιστινιακές μαχητικές ομάδες, εξαπέλυσαν απροειδοποίητα ένοπλες εισβολές από τη Λωρίδα της Γάζας εναντίον Ισραηλινών πολιτών και άτυχων παρευρισκόμενων.
Η απάντηση του Ισραήλ σε αυτήν τη βάρβαρη επιδρομή ήταν ξεκάθαρη: Ανακοίνωσε ως σημαντικότερό του στόχο την εξολόθρευση της Χαμάς, όποιες και να ήταν οι παράπλευρες απώλειες που θα προέκυπταν από άλλον έναν πόλεμο. Με τον ισχυρισμό ότι η φερόμενη ως τρομοκρατική οργάνωση διατηρούσε πολεμικά αρχηγεία σε δίκτυα υπόγειων τούνελ κάτω από νοσοκομεία της περιοχής, δε δίστασε να τα βάλει στο στόχαστρο. Με αεροπορικές επιδρομές, ο Ισραηλινός στρατός σκότωσε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και ισοπέδωσε ιατρικές εγκαταστάσεις. Από τον Οκτώβριο του 2023, περισσότεροι από 400 εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης έχουν σκοτωθεί στη Γάζα, ενώ 100 απεσταλμένοι του Ο.Η.Ε. έχουν χάσει τη ζωή τους — περισσότεροι από οποιαδήποτε προηγούμενη σύγκρουση.
Μια έκθεση του Γραφείου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ο.Η.Ε. καταγράφει τουλάχιστον 136 χτυπήματα σε 27 νοσοκομεία και 12 άλλες ιατρικές εγκαταστάσεις μεταξύ 12 Οκτωβρίου 2023 και 30 Ιουνίου 2024, με αποτέλεσμα σοβαρές απώλειες μεταξύ ιατρικού προσωπικού και πολιτών, ασθενών και εκτοπισμένων που είχαν βρει καταφύγιο γύρω από τις δομές, μαζί με σημαντικές καταστροφές σε ζωτικής σημασίας υποδομές. Ενώ το Ισραήλ ισχυρίστηκε ότι ορισμένα νοσοκομεία χρησιμοποιούνταν για στρατιωτικούς σκοπούς από παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες, η έκθεση αναφέρει ότι αυτοί οι ισχυρισμοί στερούνται επαρκών αποδεικτικών στοιχείων και, σε ορισμένες περιπτώσεις, έρχονται σε αντίθεση με πληροφορίες που είναι διαθέσιμες στο κοινό. Η αποκαλυπτική αυτή έκθεση σημειώνει, επίσης, ότι αρκετές από αυτές τις πρακτικές, εάν διαπράττονται ως μέρος μιας συστηματικής επίθεσης που στρέφεται κατά άμαχου πληθυσμού από ένα κράτος, μπορεί επίσης να συνιστούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Ο Ύπατος Αρμοστής του Ο.Η.Ε. για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Volker Türk, δήλωσε ότι «είναι σημαντικό να υπάρχουν ανεξάρτητες, ενδελεχείς και διαφανείς έρευνες για όλα αυτά τα περιστατικά και πλήρης λογοδοσία για όλες τις παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έχουν λάβει χώρα», με τον Π.Ο.Υ. να επαληθεύει 654 επιθέσεις σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης στη Γάζα έως τις 5 Ιανουαρίου 2025, προκαλώντας 886 θανάτους και 1.349 τραυματισμούς. Οι συνέπειες αυτών των επιθέσεων εκτείνονται πέρα από τη σωματική βλάβη, υπονομεύοντας βαθιά την πρόσβαση των Παλαιστινίων στην ιατρική περίθαλψη και απειλώντας εκατομμύρια ζωές. Παρότι η αλήθεια σε ένα πόλεμο είναι δύσκολο να βγει στην επιφάνεια, τα όργανα του Ο.Η.Ε. είναι πεπεισμένα πως το κράτος του Ισραήλ διαπράττει σοβαρές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου και του ασκεί βαριά κριτική.
Εάν δοκιμάσουμε να μελετήσουμε το ιστορικό του Ισραήλ, όσον αφορά τη στοχοποίηση υποδομών που είναι απαραίτητες για την επιβίωση των πολιορκημένων κατοίκων της Γάζας, μπορούμε να παρατηρήσουμε ένα σαφές και ανησυχητικό μοτίβο. Οι περιοχές που το Ισραήλ επιδιώκει να αποδυναμώσει και πιθανότατα να εποικίσει στο μέλλον, όπως η βόρεια Γάζα, είναι συχνά οι τοποθεσίες των νοσοκομείων που δέχονται επίθεση. Ως αποτέλεσμα, οι Παλαιστίνιοι ασθενείς, τραυματίες, αλλά και εκτοπισμένοι μένουν χωρίς ασφαλές καταφύγιο και αναγκάζονται να μετακινηθούν. Ακόμα κι όταν καταφέρνουν να καταφύγουν σε κάποιο άλλο, λειτουργικό νοσοκομείο, εν τέλει γίνεται και αυτό στόχος ισραηλινών επιδρομών. Αυτή η συστηματική πρακτική φαίνεται να έχει ως κίνητρο τον περαιτέρω ακρωτηριασμό του ήδη ευάλωτου συστήματος ιατρικής περίθαλψης της Γάζας και, έτσι, την πρόκληση της οικειοθελούς απομάκρυνσης του αραβόφωνου πληθυσμού από την περιοχή.
Ένα πρόσφατο παράδειγμα καταγράφεται στις 27 Δεκεμβρίου του 2024, όταν το νοσοκομείο Kamal Adwan, η κύρια υποδομή ιατρικής περίθαλψης της Βόρειας Γάζας, καταστράφηκε από Ισραηλινή επιδρομή. Οι εναπομείναντες 15 ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση, οι 50 φροντιστές τους και 20 εργαζόμενοι μεταφέρθηκαν στο ινδονησιακό νοσοκομείο Al-Awda, το οποίο δεν διέθετε ούτε τον απαραίτητο εξοπλισμό ούτε επαρκείς προμήθειες για την παροχή της κατάλληλης φροντίδας. Το νοσοκομείο αυτό αποτελούσε το μοναδικό εναπομείναν λειτουργικό νοσοκομείο στη Βόρεια Γάζα, ακόμη κι αν αντιμετώπιζε σοβαρές ελλείψεις. Όμως, την Παρασκευή 4 Ιανουαρίου 2025, μια εβδομάδα μετά, οι ισραηλινές δυνάμεις διέταξαν την άμεση εκκένωση και αυτού του νοσοκομείου, μια φορά ακόμη υπό την απειλή επίθεσης.
Σε μια άλλη περίπτωση, στις 13 Οκτωβρίου του 2024, μια αεροπορική επιδρομή στόχευσε το νοσοκομείο Shuhada al-Aqsa, στην καρδιά της Γάζας, με τουλάχιστον 4 νεκρούς και πολλαπλά θύματα εγκαυμάτων από την πυρκαγιά που ξέσπασε. Γεγονότα που κάνουν εντύπωση, αλλά και κινούν υποψίες, είναι ότι ο χώρος ήταν γεμάτος με σκηνές εκτοπισμένων οικογενειών και ότι η επίθεση έγινε την ώρα που πολλοί Παλαιστίνιοι κοιμόντουσαν. Ένα από τα θύματα της θηριωδίας της 13ης Οκτωβρίου ήταν ο Shaban al-Dalou, ένας 19χρονος Παλαιστίνιος φοιτητής που ζούσε στην κεντρική Γάζα. Είχε καταγράψει σε βίντεο την πραγματικότητα που αντίκριζε στο νοσοκομείο Shuhada al-Aqsa, εφιστώντας την προσοχή στους τραυματίες και στην ανάγκη τους για αιμοδοσία. Ο Shaban και η μητέρα του έχασαν τη ζωή τους από αυτή την ισραηλινή αεροπορική επιδρομή, όπου και οι δύο κάηκαν ζωντανοί.
Το Ισραήλ, πέρα από τους βομβαρδισμούς νοσοκομείων, χρησιμοποιεί κατά καιρούς διάφορα μέσα για τον αποκλεισμό των Παλαιστινίων από την πρόσβαση σε οποιοδήποτε βασικό αγαθό: Έχει παρεμποδίσει την ανθρωπιστική βοήθεια και την τροφοδότησή τους με προμήθειες όπως τροφή και φάρμακα, όπως επίσης έχει προκαλέσει θανάτους εθελοντών που βρίσκονταν στη Γάζα για να παράξουν φιλανθρωπικό έργο, αλλά και ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Αυτές οι πρακτικές αποκαλούνται από πολλούς εγκλήματα πολέμου ή και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Το Ισραήλ, όμως, δεν φαίνεται να πτοείται: συνεχίζει ακάθεκτο να τσακίζει κάθε προσπάθεια για διάσωση της Γάζας από την πλήρη κατάρρευση και είναι πεπεισμένο ότι «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Όπως, άλλωστε, δήλωσε και ο 19χρονος Shaban al-Dalou, «Δεν υπάρχει ασφαλές μέρος στη Γάζα».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Pattern of Israeli attacks on Gaza hospitals raises grave concerns – report, OHCHR, διαθέσιμο εδώ
- Gaza hospitals on ‘brink of total collapse’ from Israel attacks: UN, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- ‘Hospitals have become battlegrounds’: Gaza’s health system on brink of collapse, UN News, διαθέσιμο εδώ
- Kamal Adwan Hospital out of service following a raid yesterday and repeated attacks since October, WHO, διαθέσιμο εδώ
- Indonesian Hospital in north Gaza is out of service: Gaza health ministry, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Family tell of seeing mother and son burned to death in Gaza hospital blaze, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
