Του Δημήτρη Κυριαζή,
Υπομονή της προσμονής. Κάθε νόημα που δίνουμε βασίζεται σε ένα θυμικό λυτρωτικού χαρακτήρα. Ο καθένας ψάχνει για να βρει αυτό που τον πληρώνει εσωτερικά, κι όταν το βρει η ζωή του ανυψώνεται στο τέλος της, αγγίζει τον μέγιστο σκοπό της. Ο άνθρωπος σε αυτές τις προσδοκίες αφιερώνεται, που τις περισσότερες φορές ξεκινούν ως απλές φαντασιώσεις και σταδιακά τον κατακλύζουν ολοκληρωτικά και προσπαθούν να γίνουν βίωμα. Αυτήν την ύστατη στιγμή της λύτρωσής του περιμένει, τη στιγμή που η προσπάθεια και η επιμονή στην υπομονή παραχωρούν τη θέση τους στη στασιμότητα της δράσης και την έλλειψη ελπίδας. Όταν πάψει να ελπίζει ο άνθρωπος φτάνει και στην αυτοπραγμάτωσή του, γιατί πολύ απλά δεν θα έχει λόγο να ελπίζει και να προσπαθεί άλλο.
Περιμένοντας τον Γκοντό, λοιπόν, προκειμένου οι προβληματισμοί αυτοί να εμψυχωθούν και να αποτυπωθούν θεατρικά στο γυμνό μάτι. Έργο του Σάμιουελ Μπέκετ που μετουσιώνει την έννοια της προσμονής και καθιστά τον άνθρωπο έναν ασκητή της υπομονής και έναν συνεπή ζηλωτή της ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο. Ένα αύριο όμως που ποτέ δεν έρχεται και έτσι η ελπίδα σε αυτό μοιάζει με μια εθελούσια αυτό-υπονόμευση, έναν μαζοχισμό της απογοήτευσης και του ανέλπιδου μέλλοντος, της ανέλπιδης πίστης προς την ανυπαρξία.
Ο θεατής παρατηρεί στην διασκευή του Θωμά Μοσχόπουλου δύο φιγούρες —συνοδοιπόρους στην πραγματικότητα— να κινούνται φοβικά μέσα στον παροντικό, για αυτούς, χωρόχρονο, συμφιλιωμένοι με τη φθορά της ύλης τους, αλλά και με τη φθορά όσων τυχαίνει να περάσουν από το διάβα τους. Η διάβρωση του υπάρχοντος, του ψυχισμού και της συνείδησης είναι αισθητή. Ίσως εκεί να κρύβεται και η βαθύτερη αλήθεια του Μπέκετ για την προσμονή του «Γκοντό». Ο άνθρωπος αλλάζει, και μάλιστα δεν δύναται να αναγεννηθεί, παρά μόνο να συμβιβαστεί με την φθαρτότητά του, η οποία όμως δεν είναι αρνητική. Είναι το αιώνιο τίμημα της σωτηρίας του και της ανάγκης του να εφησυχαστεί πνευματικά.
Στην διάρκεια των διαλόγων και των παύσεων υποβόσκει πάντα μία, άλλοτε διακριτική και άλλοτε πάλι όχι, κριτική στις κοινωνικές σχέσεις, στον εντοπισμό της εξουσίας που δεν εμμένει σε μια τυπική μορφή έκφρασης, αλλά διατρέχει τους πάντες και τα πάντα και στον ρόλο των κυριάρχων αφηγήσεων για τον κόσμο. Είναι ένα βαθιά πολιτικό κείμενο, που στη δραματοποιημένη του διάσταση, με το τακτ και τη κομψότητα που συνεπάγεται, μπορεί να πάρει τη μορφή μιας διακήρυξης ιδεών. Μπορεί να θεωρηθεί και το κατώφλι που θα εισέλθει ο σύγχρονος άνθρωπος στον κόσμο της αναζήτησης μιας ανώτερης αλήθειας για τα πράγματα.
Ποικίλα νοήματα, τελικώς, μπορεί να εκμαιεύσει κάποιος μέσα από την παράσταση, ξεκινώντας από το διαχρονικό ταξίδι προς την «Ιθάκη», όπου η «Ιθάκη» έχει απλά έναν ρόλο επικουρικό προς το ίδιο το ταξίδι, μέχρι και στον μηδενισμό της ελπίδας ως ο αιώνιος δυνάστης του ανθρώπου που τον παγιδεύει σε φρούδες αναπαραστάσεις ευημερίας και ισορροπίας που δεν θα έρθουν ποτέ. Εγώ κρατάω τον προβληματισμό μιας «φίλης» που μοιράστηκα μαζί της το έργο: «Γιατί ο Ντιντί θυμόταν τα πάντα;». Καταλαβαίνω πως αυτά που δίνουν λόγους στις υπάρξεις μας μένουν όντως άφθαρτα και αλησμόνητα. Για αυτό κι ο Ντιντί ίσως να μην ξεχνούσε ποτέ ότι περίμενε τον Γκοντό. Δεν ξεχνούσε τι θα τον αποδεσμεύσει από την κατάχρηση της πίστης πως η ζωή τελικά έχει κάποιο νόημα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Περιμένοντας τον Γκοντό, more.com, διαθέσιμο εδώ
