Του Ανδρέα Βλάχου,
Ο Αμερικανός σκηνοθέτης, Robert Eggers, έχει ένα χάρισμα για τον κινηματογράφο που ξεπερνά την αφήγηση ιστοριών, αλλά τείνει στη δημιουργία ολόκληρων καθηλωτικών κόσμων. Παρακολουθήστε το “The Lighthouse” (2019) και μπορείτε σχεδόν να νιώσετε το θαλασσινό σπρέι να ξεφλουδίζει το δέρμα σας και να «ξεφλουδίζει» τις άκρες της λογικής σας. Το ντεμπούτο του το 2015, “The Witch”, ήταν τόσο εμποτισμένο με τις λαϊκές τελετουργίες του 17ου αιώνα που σχεδόν μπορούσες να γευτείς τον καπνό του ξύλου, τη δεισιδαιμονία και τον τρόμο. Αυτές οι ταινίες χαράσσονται στο υποσυνείδητό σου.
Αλλά ακόμα και με τα συνήθη στάνταρ του, το “Nosferatu”, ένα remake της γερμανικής εξπρεσιονιστικής βωβής ταινίας Nosferatu: Μια συμφωνία τρόμου του FW Murnau του 1922, είναι ένα ανησυχητικά ατμοσφαιρικό και πλούσια υλοποιημένο έργο. Υπάρχει κάτι στον μακάβριο αισθησιασμό και το βρύαλο, ημίφως σκοτάδι αυτής της αναπαράστασης του μύθου των βρικολάκων που αφήνει σημάδι στο κοινό. Δεν πρόκειται τόσο για μια εμπειρία θέασης όσο για ένα είδος στοιχειώματος!
Το χτίσιμο του κόσμου του Eggers ξεπερνά τα εμμονικά λεπτομερή σκηνικά των ιστοριών του (αν και η ενασχόλησή του στην αρχή της καριέρας του με τον σχεδιασμό παραγωγής είναι εμφανής σε κάθε καρέ). Εξερευνά και αγκαλιάζει τους συγκεκριμένους για την εποχή ρυθμούς και τις ιδιαιτερότητες της γλώσσας: το σενάριο είναι γεμάτο από υπέροχα περίτεχνα διακοσμημένες κατάρες και φλουρί στροφές της φράσης, τόσο κρίσιμες για την ανάπτυξη των χαρακτήρων όσο και για τις επιλογές των κοστουμιών.
Κόσμοι τόσο γεμάτοι αίμα και σάρκα και οστά όπως αυτοί που δημιουργεί ο Eggers απαιτούν ερμηνείες που να ταιριάζουν. Και στην εκπληκτική, σωματικά αφοσιωμένη ερμηνεία της Lily-Rose Depp ως προβληματική νεόνυμφη, Ellen Hutter, η ταινία βρίσκει τη σκοτεινή και βασανισμένη καρδιά της. Σε έναν αστραφτερό, ερωτικά φορτισμένο πρόλογο, που συνοδεύεται από μουσική που ακούγεται σαν τις καμπάνες ενός καταραμένου κουτιού κοσμημάτων, βλέπουμε τη νεαρή Ellen να καλεί άθελά της έναν αρχαίο κακό. Ο κόμης Orlok (Bill Skarsgård, ντυμένος με προσθετικά και με φωνή που ακούγεται σαν να κάνει γαργάρες με σάπιο κρέας) ξυπνάει από αιώνες ύπνου στο κάστρο του στα Καρπάθια βουνά από το ψυχικό κάλεσμα της Ellen. Για λίγο εισβάλλει στα όνειρά της, ρίχνοντας την κακόβουλη σκιά του πάνω στο πεσμένο, κοιμισμένο σώμα της. Ο γάμος της Ellen με τον αγαπημένο της, Thomas Hutter (Nicholas Hoult), της φέρνει μια προσωρινή ανάπαυλα από τους πυρετώδεις εφιάλτες και τις κρίσεις που την κατέλαβαν. Η κοινή τους ζωή σε μια μικρή πόλη της Γερμανίας το 1838 είναι φτωχή αλλά ευτυχισμένη.
Αλλά ο μήνας του μέλιτος μόλις τελειώνει, όταν ο Thomas, που θέλει να φροντίσει τη νέα του νύφη, στέλνεται από τον μελλοντικό του εργοδότη, τον Knock (ο απαράμιλλος Simon McBurney σε εξωφρενικά διαταραγμένη φόρμα), σε ένα ταξίδι στην Τρανσυλβανία για να παρουσιάσει τα συμβόλαια ενός ερειπωμένου αρχοντικού σε έναν «πολύ παλιό και εκκεντρικό» πελάτη, ο οποίος, όπως καγχάζει χαρούμενα ο Knock «είναι με το ένα πόδι στον τάφο». Η Ellen, εν τω μεταξύ, πηγαίνει να ζήσει με την ωχρή, αγιοπρεπή φίλη της Anna Harding (Emma Corrin) και τον απότομο και επιχειρηματικό σύζυγό της, Friedrich (Aaron Taylor-Johnson, που παλεύει με έναν υπογραμμένο ρόλο που του επιβάλλει να κάνει ελάχιστα περισσότερα από το να επαναλαμβάνει ατάκες διαλόγου με ύφος αλαζονικής δυσπιστίας).
Καθώς οι νυχτερινοί τρόμοι και οι σπασμοί της Ellen επιστρέφουν, την ταλαιπωρούν προαισθήματα για τον τρόμο που πλησιάζει. Σε αμηχανία, οι οικοδεσπότες της αντιμετωπίζουν την ασθένειά της δένοντάς την στο κρεβάτι και σφίγγοντας τον κορσέ της («Ηρεμεί τη μήτρα», συμβουλεύει ο τοπικός ειδικός ψυχίατρος Dr Wilhelm Sievers, τον οποίο υποδύεται ο Ralph Ineson). Καθώς τα συμπτώματα της Ellen εντείνονται, ο Sievers ζητά την εμπειρία του ατιμασμένου πρώην καθηγητή του, του Albin Eberhart von Franz (Willem Dafoe), ενός εκκεντρικού, του οποίου η γοητεία για τον αποκρυφισμό και η αμφίβολη προσωπική υγιεινή (τα νύχια του είναι τόσο βρώμικα που θα μπορούσες να φυτρώσεις μανιτάρια κάτω από αυτά) τον έχουν οδηγήσει στην απόρριψή του από τον επιστημονικό κόσμο.
Είναι ένα εξαιρετικό επίτευγμα. Ο Eggers ισορροπεί ανάμεσα σε θέματα άγριας εγκατάλειψης και άγριων, διεστραμμένων ορμών και σε μια αυστηρά ελεγχόμενη, σταδιακή αύξηση του ανείπωτου τρόμου —επιτρέπει αναλαμπές ζοφερής κωμωδίας, αλλά στη συνέχεια τις ακολουθεί με στιγμές καθαρού τρόμου— ένα πλάνο με τους δρόμους που βράζουν από αρουραίους ή με τον Knock, γυμνό, παράφρονα και πασαλειμμένο με εντόσθια ζώων. Η μουσική επιμέλεια του Robin Carolan είναι ένα ανατριχιαστικό ουρλιαχτό απελπισίας που ακούγεται σαν ένα τμήμα εγχόρδων να πέφτει, σε αργή κίνηση σε ένα φρεάτιο ορυχείου.
Όμως το συγκλονιστικό δράμα της φωτογραφίας της ταινίας είναι το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο της. Οι εναλλαγές των σκηνών είναι εξαιρετικές: η κάμερα στηρίζεται σε ένα ιερό γεμάτο σταυρούς, ένα μάταιο προπύργιο ενάντια στην άθλια παρουσία του Orlok, και στη συνέχεια ο Eggers περνάει σε έναν άλλο σταυρό, αυτή τη φορά στη διασταύρωση άδειων δρόμων. Κάποια καρέ είναι ποτισμένα με έντονες αποχρώσεις— το πορφυρό κόκκινο εμφανίζεται έντονα— αλλά το μεγαλύτερο μέρος της κινηματογράφησης του Jarin Blaschke είναι αποξηραμένο από χρώμα, όπως το αναίμακτο κέλυφος ενός από τα σνακ του Orlok. Υπάρχει μια τρομερή ομορφιά σε όλα αυτά και μια σαγηνευτική ποιότητα που κάνει τον πυρετώδη γοτθικό εφιάλτη του Eggers δύσκολο να τον αποτινάξει κανείς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Nosferatu, imdb.com, διαθέσιμο εδώ
